Παρακμιακή πρόοδος: Η ώρα της αλλαγής

Η περίφημη πλέον φράση «μαζί τα φάγαμε» αποτελεί χωρίς την παραμικρή αμφισβήτηση μια ντροπιαστικά προκλητική δήλωση απέναντι σε έναν ελληνικό λαό που δεινοπαθεί, από τον αμετροεπή γιγαντόσωμο κηφήνα της μεταπολιτευτικής περιόδου. Όχι ότι όλοι ή τουλάχιστον πολλοί από μας δεν προσπαθήσαμε στο βαθμό που μας επιτρεπόταν να πλιατσικολογήσουμε το δημόσιο, αλλά σε καμία περίπτωση δεν λαμβάναμε εμείς τις αποφάσεις. Ωστόσο, αν ενέχει μια αλήθεια αυτή η φράση, αυτή είναι η σάπια νοοτροπία που μας ακολουθάει από την πτώση της χούντας.

Καταναλωτική αδηφαγία που καταλήγει σε πολλές περιπτώσεις σε ακραίο υλισμό, διαφθορά σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, νεποτισμός, κατάφορη παραβίαση των νόμων, γελοιοποίηση των θεσμικών οργάνων τόσο εκ των έσω όσο και εξωτερικά με το τέρας του συνδικαλισμού, είναι μερικά μόνο φαινόμενα αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς εκ μέρους μας. Μακράν ,όμως, το χείριστο όλων είναι η ιδιοτέλεια. Δηλαδή, η τοποθέτηση του προσωπικού συμφέροντος πάνω από το συλλογικό, το κυνήγι της ατομικής ματαιοδοξίας έναντι της κοινωνικής ευμάρειας. Έτσι, χωρίς πολύ βαθυστόχαστη σκέψη και ιδιαίτερες γνώσεις μπορεί να καταλάβει κανείς ότι αποσυντίθενται συθέμελα όλες οι κοινωνικές δομές.

Οι αιτίες, είτε σχετίζονται με το χείριστο εκπαιδευτικό σύστημα, είτε με τον ανενδοίαστο λαϊκισμό του Ανδρέα Παπανδρέου, είτε ακόμα ακόμα και με την απουσία πολιτισμικής πρότασης, πλέον έχουν μικρή σημασία. Υπό άλλες συνθήκες κάθε φιλολογική συζήτηση θα ήταν ευπρόσδεκτη, αλλά τώρα δεν έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου. Είμαστε εκ των πραγμάτων «αναγκασμένοι», ευρισκόμενοι στο χείλος του γκρεμού να αλλάξουμε. Η αλλαγή όμως πρέπει να έχει νόημα ουσίας και επουδενί χαρακτηριστικά τυχοδιωκτισμού. Διαδικασία σύνθετη, που προϋποθέτει σύγκρουση τόσο με τα εγωτικά μας χαρακτηριστικά όσο και με την καθεστηκυία κοινωνική ηθική. Ευκταίο αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής είναι η ανάδυση του αισθήματος ευθύνης απέναντι στην κοινωνία μέσω της αναγνώρισης της κοινωνίας ως το μέγιστο συστατικό ευτυχίας και όχι ως εχέγγυο προσωπικής ανέλιξης εις βάρος του συνόλου.

Το βέβαιο και συνάμα δυστυχές είναι ότι αποτελεί τραγική ειρωνεία η Ελλάδα των φιλοσόφων, της γνώσης, η Ελλάδα που ύμνησε ο Σεφέρης και ο Ελύτης να προσδοκά να αποτινάξει το μανδύα της σήψης και να ασπασθεί τη λογική-την οποία η ίδια εφηύρε-μέσα από μια κρίση. Και ακόμα πιο δυστυχές είναι ότι ακόμα και την ύστατη στιγμή αντιστεκόμαστε σε αυτή την ηθική και ψυχική κάθαρση. Ωστόσο, ίσως λόγω του νεαρού της ηλικίας μου, ίσως λόγω των αντανακλαστικών επιβίωσης της κοινωνίας ελπίζω ότι το χάος δε θα επικρατήσει, ελπίζω ότι η Ιθάκη δεν είναι πολύ μακριά.