Σκέψεις περί Ατομικότητος και Συλλογικότητος, του Θωμά Κοροβίνη

του Θωμά Κοροβίνη από το http://www.lasttapes.gr/

«Η ζωή του καθενός είναι μια καθαρά προσωπική υπόθεση, ιδίως η βίωση των κορυφαίων της γεγονότων. Όπως οι σημαδιακοί έρωτες, ας πούμε, ή τα αξεπέραστα πένθη. Ο ίδιος μας ο θάνατος κατ’ ουσίαν είναι ένα ατομικό γεγονός. Σε μάς που φεύγουμε αφορά, σε κανέναν άλλον κι ας βρίσκονται πάντοτε κάποιοι να μας κλάψουν».

Τέτοιες σκέψεις κάνω καμιά φορά, που τις ενισχύει η ανεπούλωτα λαβωμένη μνήμη από το άχθος προσωπικών και συλλογικών διαψεύσεων, διπρόσωπων συμπεριφορών, συντροφικών ραπισμάτων, προδοσιών εσχάτου βαθμού από άκρως φίλια πρόσωπα, διακηρύξεων αυτοαναιρούμενων «προφητών», ενδοτικών τρισάθλιων «μπροστάρηδων», στυλοβατών σήμερα του σάπιου συστήματος, στο οποίο «έδωσαν κώλο» για πέντε δεκάρες παραπάνω, αληταράδων που τους πίστεψε βαθιά η αγαθομούνα εφηβεία μας.

Αλλά έπειτα έρχομαι στα συγκαλά μου και τα παίρνω πίσω. Όταν, για παράδειγμα, θυμάμαι πως η Θάτσερ, εκείνη η αδίστακτη μέγαιρα, τον καιρό που πολεμούσε να διαλύσει τα συνδικάτα των ανθρακωρύχων, έστησε ένα πρόγραμμα που στηριζόταν στην εξής κυνική ρήση: «Δεν υπάρχουν συλλογικότητες, υπάρχουν άτομα».

Άρα, τότε, ζήτω οι συλλογικότητες. Για να μην πληρώνουμε εσαεί τα γαμισιάτικα της κάθε στραβογάμητης Θάτσερ. Διχάζομαι ή μάλλον κατέληξα ότι μάς πρέπει να τιμούμε εξ ίσου την ατομικότητα με την συλλογικότητα. Ακολουθώντας τους ζευγαρωτούς αφορισμούς του Κάφκα, που με εντυπωσίασαν και έχω αποστηθίσει από νέος. «Ανάμεσα σε σένα και τον κόσμο, να προτιμάς τον κόσμο», από τη μια. Κι απ’ την άλλη: «Όλα επιτρέπονται, ο αυτοξεχασμός, όμως, όχι». «Είκοσι Αγιά Σοφιές δεν κάνουν ένα γύφτο» λέει χαριτολογώντας πικρά ο λατρεμένος Ρασούλης. Μα τού τη βγαίνει εύστοχα η ελληνική παροιμία : «Όπου φτύσουν πολλοί, γίνεται γκιόλι (λίμνη)».

Βρίσκομαι στη μέση. Πιστεύω πως ό,τι σπουδαιότερο έχει να κάνει ο άνθρωπος είναι αποτέλεσμα σοβαρής και επίπονης προσωπικής δημιουργίας. Από το γράψιμο ενός δίστιχου μέχρι το μεγάλωμα ενός παιδιού ή ενός δέντρου. Είμαι, όμως, ανθρωποκεντρικός. «Πάρε την λέξη μου, δώσ’ μου το χέρι σου», λέει ο Εμπειρίκος. Πώς να κάτσω με σταυρωμένα χέρια, όταν γύρω μου τελούνται ανθρωποθυσίες; Θα την παλέψουμε παρέα. Αλλά και θα κράζουμε. Είναι κι αυτό ένα όπλο επιβίωσης σε κοινωνίες, όπου, καθώς απέδειξε η συλλογική πείρα, ο ένας κοροϊδεύει τον άλλο. Πλην εξαιρέσεων, που ελαχιστοποιούνται.

Τι να κάνω αφού βρέθηκα να ζω την εποχή της παραχάραξης των θετικά ουτοπικών ιδεολογιών (όταν οι σοσιαλφανείς που τις ευαγγελίζονται αποδεικνύονται δεξιότεροι του Μητσοτάκιου εμέσματος) και της καρναβαλοποίησης των άλλοτε επαναστατικών συμβόλων (αφού το καρφιτσάκι με τη μορφή του Τσε και του άστρου του φιγουράρει στο ανενδοίαστο πέτο ακόμη και των μεγαλοεφοπλιστών); Πάντως μία είναι η σημαντικότερη ατομικότητα, ο «εμαυτός». Γι’ αυτό παραπονιέται ο Εγγονόπουλος: «Πουθενά δε μπόρεσα να συναντήσω τον εαυτό μου». Όμως μία είναι και η σημαντικότερη συλλογικότητα, η αναπόφευκτη. Αυτή που έχει οργανώσει ο Άδης.

Γι’ αυτό, όταν κάποιος περνάει στην άλλη όχθη, λέμε: «Πήγε με τους πολλούς».