Του Κώστα Αγοραστού από το bookpress
Έτος κρίσης το 2012 και για τους εκδοτικούς οίκους. Αρκετοί από αυτούς είδαν τα κέρδη τους να μειώνονται, κάποιοι άλλοι «έχασαν» συγγραφείς λόγω μεταγραφών, κάποιοι, τέλος, υπήρξαν ιδιαίτερα προσεκτικοί κι επιλεκτικοί ως προς τους νέους τίτλους τους.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το 2011 τελείωσε με μια σπουδαία συλλογή διηγημάτων και το 2012 ξεκίνησε με άλλη μια τέτοια. Ο λόγος για τα βιβλία της Ιωάννας Καρυστιάνη «Καιρός σκεπτικός» (εκδ. Καστανιώτη) και, αντίστοιχα, της Ευγενίας Μπογιάνου «Κλειστή πόρτα» (εκδ. Πόλις). Τα διηγήματά τους είναι ιστορίες χαρακτήρων σημερινών, οι οποίοι παλεύουν και προσπαθούν να ορίσουν τη ζωή τους, παρά τις εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Η γραφή και στα δύο βιβλία είναι ιδιαίτερη και άκρως ενδιαφέρουσα. Λεπτοδουλεμένος ο λόγος της Καρυστιάνη, ασθματικός κι ευθύβολος της Μπογιάνου.
Οι «Ιστορίες του Χαλ» (εκδ. Κίχλη) του Γιώργου Μητά είναι ένα βιβλίο που συζητήθηκε πολύ μέσα στο 2012 και πήρε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του περιοδικού «Διαβάζω». Βιβλίο δυνατό, γραφή σίγουρη και ένας συγγραφέας πολλά υποσχόμενος για το μέλλον.
Με θέμα επίκαιρο και δομή ευρηματική επανήλθε και ο Χρήστος Χρυσόπουλος στο βιβλίο του «Φακός στο στόμα» (εκδ. Πόλις). Ο συγγραφέας περπατά στο κέντρο της Αθήνας και καταγράφει εικόνες, σκέψεις και λόγια από τους άστεγους αυτής της πόλης. Επίκαιρα, μ' ένα διαφορετικό τρόπο, είναι και τα διηγήματα του Δημήτρη Νόλλα «Στον τόπο» (εκδ. Ίκαρος). Η διαφορετικότητα, η αξιοπρέπεια, η μοναξιά, οι σχέσεις των ντόπιων με τους μετανάστες είναι οι άξονες όπου κινούνται οι ιστορίες του Νόλλα.
Διηγήματα αξιοπρόσεκτα μας έδωσε και ο Γιάννης Παλαβός με τίτλο «Αστείο» (εκδ. Νεφέλη). Διηγήματα που πατούν με το ένα πόδι στον ρεαλισμό και το άλλο στο χώρο του φανταστικό. Ποιητικά και συγκινητικά, τα διηγήματα του Παλαβού μιλούν για την απόρριψη, το θάνατο, την απώλεια και τη βία. Πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα κυκλοφορησε και η Μαρία Ξυλούρη, «Πώς τελειώνει ο κόσμος» (εκδ. Καλέντης). Ιστορία με άξονα μια κοπέλα και δορυφόρους ανθρώπους που την αγάπησαν, την πίστεψαν, άκουσαν γι' αυτήν, έμαθαν από αυτήν. Αφήγηση που ξεδιπλώνεται σαν σπείρα, βιβλιοφιλικές αναφορές και πολύ αξιόλογη γραφή, από μια συγγραφέα που περιμένουμε με πραγματικό ενδιαφέρον και το επόμενό της βιβλίο.
Στίγμα γραφής έχει πλέον και ο Δημήτρης Σωτάκης, κι αυτό το απέδειξε και στο τελευταίο του βιβλίο «Ο θάνατος των ανθρώπων» (εκδ. Κέδρος). Ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται απνευστί. Με την ίδια ευκολία, τόσο λόγω γραφής, όσο και λόγω θέματος, διαβάζεται και η νουβέλα του Νίκου Ξένιου «Ένα τριάρι για τον Οιδίποδα» (εκδ. Φαρφουλάς). Στο μικρό αυτό βιβλίο η αφηγηματική ικανότητα του συγγραφέα φαίνεται στην εξιστόρηση της ζωής ενός παλαίμαχου ηθοποιού, ο οποίος αφηγείται σε μια συνάδελφό του την ιστορία της συντρόφου του που έπασχε από Αλτσχάιμερ. Η αγάπη, η μοναξιά, η αναζήτηση του καλλιτεχνικού αιτήματος και η Ελλάδα από τη δεκαετία του '60 μέχρι και σήμερα, περνάει με τρόπο γλαφυρό μέσα από τις μικροαστικές συνήθειες των πρωταγωνιστών αυτής της νουβέλας.
Ίσως ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα της χρονιάς που μας πέρασε είναι αυτό του Πέτρου Κουτσιαμπασάκου «Πόλη παιδιών» (εκδ. Πατάκη). Ο συγγραφέας επιδεικνύει μεγάλη αφηγηματική μαεστρία και μέσα από μια συγκινητική, αλλά καθόλου μελό, ιστορία αφηγείται τα χρόνια που ο μικρός του ήρωας πέρασε μέσα σε μια παιδόπολη, στα μέσα της δεκαετίας του '70.
Καλό μυθιστόρημα είναι επίσης αυτό του Δημήτρη Μαμαλούκα «Κράτα μου το χέρι» (εκδ. Ψυχογιός). Ιστορία με ενδιαφέρον, σασπένς και μια απροσδόκητη τροπή προς το τέλος του βιβλίου. Στο χώρο του ιστορικού μυθιστορήματος κινήθηκε για πρώτη φορά, ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος με το βιβλίο του «Η πιο κρυφή πληγή» (εκδ. Ίκαρος). Μια ερωτική ιστορία που ξεκινά από τα Δεκεμβριανά και φτάνει μέχρι και τις μέρες μας.
Ξεχωριστή αναφορά θα πρέπει να κάνουμε και στις ιδιαίτερα καλόγουστες εκδόσεις της Κίχλης. Μέσα στη χρονιά επανεκδόθηκε «Ο Εξώστης» του Νίκου Καχτίτση, η υπέροχη ποιητική συλλογή του Τίτου Πατρίκιου «Θα σε βρει η ποίηση» καθώς και ένα μικρό κομψοτέχνημα του Αλέξανδρου Ίσαρη με τίτλο «Προσκέφαλο με φύλλα λεμονιάς».
Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα είναι αυτό του Μισέλ Φάις με τίτλο «Κτερίσματα» (εκδ. Πατάκη). Εδώ ο συγγραφέας συγκεντρώνει μικροϊστορίες, παραληρήματα, ημερολογιακές εγγραφές, αναγνωστικές σημειώσεις, ντοκουμέντα, στιχομυθίες, παραμύθια, ποιήματα και τραγούδια για να στήσει ένα απρόσμενο μυθιστόρημα.
Απρόσμενο θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κάποιος και το καινούργιο βιβλίο της Σώτης Τριανταφύλλου «Μιλώντας με την Αλίκη για τη φιλοσοφία και το νόημα της ζωής» (εκδ. Πατάκη). Δεν είναι μυθιστόρημα αλλά δοκίμιο, το οποιο απευθύνεται, όπως αναφέρει και η συγγραφέας του, στους πολύ νέους και, γιατί όχι, σ' εμάς τους όχι-και-τόσο νέους που συχνά νομίζουμε ότι τα ξέρουμε όλα, ενώ δεν ξέρουμε τίποτα.
Και μιας και ξεκινήσαμε με συλλογές διηγημάτων, ας κλείσουμε τις επιλογές μας από την ελληνική πεζογραφία του 2012 με μια κασετίνα που μόλις κυκλοφόρησε συγκεντρώνοντας όλα τα διηγήματα του Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλου με τίτλο «Άπαντα τα διηγήματα» (εκδ. Γαβριηλίδης). Η συγκεκριμένη έκδοση, όπου είναι συγκεντρωμένα και επιμελημένα υποδειγματικά όλα τα διηγήματα του σπουδαίου αυτού συγγραφέα, αποτελεί μια πρώτης τάξεως αφορμή για μια ολοκληρωμένη γνωριμία με το έργο του.
Η έκδοση μεταφρασμένης πεζογραφίας αριθμεί εκατοντάδες τίτλους κάθε χρόνο και έτσι εδώ θα αναφέρουμε επιγραμματικά πέντε βιβλία που αγαπήσαμε μέσα στο 2012.
Το «Σενάριο γάμου» (εκδ. Πατάκη) του Τζέφρυ Ευγενίδη, σε μετάφραση της Άννας Παπασταύρου, μιλάει για τον έρωτα ανάμεσα σε δυο τελειόφοιτους σε κάποιο αμερικανικό πανεπιστήμιο. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι η αμερικανική κοινωνία που αλλάζει, είναι οι σχέσεις των ανθρώπων που εξελίσσονται και φθείρονται, είναι οι μεταφυσικές αναζητήσεις. Πάνω απ΄ όλα όμως είναι η δεξιοτεχνία του Ευγενίδη να στήνει ένα μεγάλο μυθιστόρημα στη βάση των σπουδαίων μυθιστορημάτων του 19ου αιώνα.
Φιλόδοξο μυθιστόρημα έχουμε φέτος και από τον Χαρούκι Μουρακάμι, «1Q84» (εκδ. Ψυχογιός), σε μετάφραση της Μαρίας Αργυράκη. Η ιστορία που αφηγείται ο Μουρακάμι μοιάζει να μην έχει κρυφά και πολλαπλά επίπεδα αλλά εντυπωσιάζει με την πλοκή της, τους δυνατούς χαρακτήρες της και την απρόσμενη εξέλιξή της.
Το βιβλίο του Τζον Στάινμπεκ «Ταξίδια με τον Τσάρλυ» (εκδ. Νεφέλη), σε μετάφραση της Σώτης Τριανταφύλλου, δεν είχε ποτέ μέχρι σήμερα εκδοθει στα ελληνικά. Σε αυτό το οδοιπορικό ο Στάινμπεκ ταξιδεύει από πολιτεία σε πολιτεία κάνοντας το γύρο των ΗΠΑ με ένα αυτοσχέδιο τροχόσπιτο, γνωρίζοντας και συνομιλώντας με καθημερινούς ανθρώπους. Όλα αυτά παρέα με το σκύλο του τον Τσάρλυ. Η ανθρωπογεωγραφία του μέσου Αμερικανού σκιαγραφημένη από έναν σπουδαίο συγγραφέα.
Μια από τις σπουδαιότερες επανεκδόσεις του 2012, σε νέα μετάφραση του Αύγουστου Κορτώ, είναι και το «Φράνι και Ζούι» (εκδ. Καστανιώτη) του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ. Το αριστούργημα αυτό του Σαλιντζερ αφηγείται δύο ιστορίες της οικογένειας Γκλας με πρωταγωνιστές τη Φράνι και τον Ζούι. Αλαζονεία, υπεροψία και υψηλός βαθμός ευφυίας είναι ορισμένα από τα χαρακτηριστικά των ηρώων του Σάλιντζερ. Μοναδικές περιγραφές από ένα από τους κορυφαίους αμερικανούς συγγραφείς.
Εξίσου ενδιαφέρουσα και με υπέροχο εξώφυλλο είναι και η επανέκδοση του μυθιστορήματος του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ «Ο μεγάλος Γκάτσμπυ» (εκδ. Άγρα) σε μετάφραση του Άρη Μπερλή. Μοναδικός ήρωας, μοναδικός συγγραφέας και ένα βιβλίο που αποτελεί ορόσημο για την αμερικανική πεζογραφία.
σχόλια