Ο 36χρονος Ολλανδός δημοσιογράφος Bette Dam, εργάστηκε 8 χρόνια ως δημοσιογράφος στην Καμπούλ. Σήμερα ετοιμάζει ένα βιογραφικό βιβλίο για τον Μουλά Ομάρ, το μοναχικό ηγέτη των Ταλιμπάν, ο θάνατος του οποίου επιβεβαιώθηκε την Πέμπτη.
Το περιοδικό SPIEGEL μίλησε με τον δημοσιογράφο για το θάνατο του Μουλά Ομάρ και την πραγματική έκταση της επιρροής του στο εσωτερικό των Ταλιμπάν.
Σε ερώτηση αν η επιβεβαίωση του θανάτου που έγινε αυτή την εβδομάδα (αφού λέγεται ότι έχει πεθάνει πάνω από 2 χρόνια τώρα) εμπεριέχει σκοπιμότητα, καθώς βρισκόμαστε λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας που έχει ξεκινήσει η αφγανική κυβέρνηση με τους Ταλιμπάν, ο Bette Dam απάντησε:
«Δεν νομίζω ότι ο χρόνος είναι σύμπτωση. Η πίεση και στις δύο πλευρές να έχουν ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις είναι μεγαλύτερη από ποτέ - και είναι πολλά αυτά που διακυβεύονται. Οι πληροφορίες για τον θάνατο του μουλά Ομάρ ήρθαν από πηγές στο Πακιστάν. Ίσως το Πακιστάν να ήθελε να αναγκάσει τους Ταλιμπάν να βρουν νέο ηγέτη, αφού δεν είχε δει τον Μουλά Ομάρ από το 2009. Όσον αφορά τους Ταλιμπάν, τα μέλη της ζητούσαν συνεχώς μια δήλωση από τον Μουλά Ομάρ για τις ειρηνευτικές συνομιλίες κατά τις τελευταίες εβδομάδες. Έτσι, η ηγεσία αποφάσισε ότι τώρα θα ήταν η κατάλληλη στιγμή για να επιβεβαιώσει το θάνατό του. Θα μπορούσε να κηρυχθεί νεκρός, ώστε οι ειρηνευτικές διαδικασίες να μπορέσουν να προχωρήσουν».
Νομίζω ότι εμείς στη Δύση υπερεκτιμήσαμε τη θέση του ως επικεφαλής του εχθρού. Υπό αυτή την έννοια, ποτέ δεν καταφέραμε να καταλάβουμε τον εχθρό
Η CIA έψαχνε τον Μουλά Ομάρ, και η κυβέρνηση των ΗΠΑ έδινε 10 εκατομμύρια δολάρια για το κεφάλι του, συνεχίζει το SPIEGEL. Γιατί ο θάνατός του παρέμεινε μυστικό για τόσο πολύ καιρό;
«Ο Μουλάς Ομάρ ήταν ίσως ο πιο μυστηριώδης πολιτικός ηγέτης του κόσμου. Νομίζω ότι ο ρόλος του μέσα στο κίνημα των Ταλιμπάν έχει υπερεκτιμηθεί από τον Αμερικανικό Στρατό και από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Παρουσιαζόταν ως ο μεγάλος εχθρός. Αλλά η έρευνα μου δείχνει ότι δεν είχε ακουστεί καθόλου από από το 2001. Πάντα υπήρχαν βέβαια φήμες ότι εμφανιζόταν στην περιοχή μέχρι το 2009, και υπήρχαν ιστορίες γι 'αυτόν ότι τον είχαν δει σε ένα τζαμί ή κάπου αλλού. Κάποιοι λένε ότι ήταν ακόμη διοικητής των Ταλιμπάν, αλλά δεν υπήρχε καμία απόδειξη. Δεν ασκούσε μεγάλη πολιτική ή στρατιωτική επιρροή. Το κίνημα παρέμενε ενεργό, χωρίς την καθοδήγησή του, και ο ίδιος ήταν άγνωστος σε πολλούς δικούς του ανθρώπους».
Την περασμένη εβδομάδα ωστόσο, ρωτά το περιοδικό, μια δήλωση που φέρεται ότι γράφτηκε από τον μουλά Ομάρ δημοσιεύθηκε στον δικτυακό τόπο των Ταλιμπάν. Αποκάλεσε τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις "νόμιμες". Πώς ερμηνεύεται αυτό;
«Προφανώς αυτό το μήνυμα δεν γράφτηκε από τον μουλά Ομάρ. Έχω μιλήσει με τους Ταλιμπάν οι οποίοι έχουν γράψει δηλώσεις στο όνομά του και στο παρελθόν. Υπήρχε μια κοινή αντίληψη ότι ο μουλάς Ομάρ δεν συμμετείχε σε αυτό το επίπεδο. Νομίζω ότι εμείς στη Δύση υπερεκτιμήσαμε τη θέση του ως επικεφαλής του εχθρού. Υπό αυτή την έννοια, ποτέ δεν καταφέραμε να καταλάβουμε τον εχθρό. Οι Αμερικανοί δεν γνώρισαν ποτέ τον μουλά Ομάρ, και παρερμήνευσαν τις κινήσεις του από την αρχή».
Πολύ λίγα είναι γνωστά για τον μουλά Ομάρ ως πρόσωπο. Τι σας παρακίνησε να γράψετε ένα βιβλίο γι 'αυτόν, αναρωτιέται ο συντάκτης του SPIEGEL.
«Είδα αυτή την παρανόηση για το ποιος είναι ο πραγματικός εχθρός στο Αφγανιστάν. Κατάλαβα πως, πέρα από ό, τι γνωρίζουμε, η διεφθαρμένη κυβέρνηση του Αφγανιστάν, με τους πολέμαρχους που πολεμούν ο ένας τον άλλο, ήταν επίσης εχθρός. Συχνά αποδόθηκαν στους Ταλιμπάν βομβιστικές επιθέσεις, αλλά ήταν αυτοί πάντα πίσω από αυτό; Σχεδόν κανένας δημοσιογράφος δε μιλούσε με τους Ταλιμπάν. Έτσι, βρήκα ότι είναι απαραίτητο να συστήσω στο κοινό τον ηγέτη τους για να καταλάβει ο κόσμος μέσα από τον ίδιο, ποιοι είναι οι Ταλιμπάν. Το βιβλίο αυτό θα εξηγήσει γιατί η Δύση χάνει τον πόλεμο στο Αφγανιστάν».
Πως κάνατε την έρευνα για το βιβλίο σας;
«Από τη σκοπιά των ανθρώπων που ζουν στην Καμπούλ, οι Ταλιμπάν φαίνονται τρομακτικοί. Ωστόσο μετά ταξίδεψα εκτενώς στο νότο, από όπου προέρχονται πολλοί Ταλιμπάν και είδα τα πράγματα με διαφορετική ματιά. Χαίρονταν που μιλούσαμε, αισθάνονταν παρεξηγημένοι. Για παράδειγμα, θεωρούν πολύ σημαντική χειρονομία την παράδοση των περισσοτέρων μελών και των όπλων τους στον Πρόεδρο Χαμίντ Καρζάι μετά την τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου. Αλλά οι ΗΠΑ και μερικοί από τους συμμάχους της δεν δεχθηκαν την παράδοση των Ταλιμπάν και έστειλαν στρατεύματα. Όταν τους πλησίασα αρχικά, έπρεπε να κερδίσω την εμπιστοσύνη τους. Ωστόσο μετά από λίγο, ήταν πολύ πιο προσιτοί από ό, τι περίμενα».
Τι εικόνα σας έδωσαν οι Ταλιμπάν, ρωτά το SPIEGEL
Ένα από τα ενδιαφέροντα σημεία είναι ότι ο μουλάς Ομάρ ήταν ένας άνθρωπος που ενδιαφερόταν πολύ για τη Δύση. Εμπιστευόταν ιδιαίτερα τις Ηνωμένες Πολιτείες στην αρχή, επειδή τον είχαν βοηθήσει κατά τη διάρκεια του τζιχάντ στη δεκαετία του 1980 για να εκδιώξουν τους Σοβιετικούς. Το 1996, όταν έγινε ο ηγέτης των Ταλιμπάν, το πρώτο πράγμα που περίμενε να συμβεί ήταν η επαναλειτουργία της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Καμπούλ. Αντ 'αυτού, υπήρξε μια μεγάλη κοινωνικοπολιτική "παρεξήγηση", η βιαιότητα των Ταλιμπάν προς τις γυναίκες, με τους λιθοβολισμούς. Αν και είναι αληθινά και φρικτά όσα συμβαίνουν στις γυναίκες, δεν ευθύνονται μόνο οι Ταλιμπάν, μεγάλο ρόλο στη βαναυσότητα παίζει και ο εμφύλιος πόλεμος. Οι γυναίκες βιάζονται ομαδικά, δολοφονούνται και πετάγονται μέσα στο νερό τυλιγμένες σε σακούλες. Πολλές φυλές αλληλοσκοτώνονται».
Σε ποιο βαθμό οι Ταλιμπάν αποκατέστησαν την τάξη μέσα σε αυτό το χάος;
«Η θρησκεία έγινε εργαλείο για να φέρουν πίσω το κράτος δικαίου, κάτι που υποστήριξαν πολλοί Αφγανοί. Έχοντας υπόψη αυτό, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί οι Ταλιμπάν είναι ένα κίνημα που θα είναι εκεί και αύριο, δεδομένου ότι η ασφάλεια στην περιοχή επιδεινώνεται»
Τώρα που ο θάνατός του έχει επιβεβαιωθεί, ποια θα είναι η κληρονομιά της ηγεσίας του Μουλά Ομάρ, ρωτά το SPIEGEL
«Αυτό που θα σας πουν οι άνθρωποι στο Αφγανιστάν γι 'αυτόν είναι ότι ήταν ένας αμόρφωτος άνθρωπος, ένας απλός μουλάς, αλλά ότι ήταν πάντα κατά της διαφθοράς. Σύμφωνα με κάποιους, ήταν σεβάσμιος επειδή εγκατέστησε το πρώτο ισλαμικό κράτος στο Αφγανιστάν. Φυσικά, είχε και εχθρούς που σκέφτονται διαφορετικά. Αλλά, σε γενικές γραμμές, αυτό που οι άνθρωποι εκεί πιστεύουν, είναι ότι το Αφγανιστάν, μέχρι το 2001, ήταν 90% ασφαλές και λιγότερο από 10% διεφθαρμένο» καταλήγει ο 36χρονος Ολλανδός δημοσιογράφος Bette Dam.
σχόλια