Αυτό που νιώσαμε χθες το απόγευμα μεσ' στο στούντιο C της ΕΡΤ ήταν κάτι μοναδικό! Καθώς ο μαέστρος Ανδρέας Πυλαρινός διηύθυνε τα μουσικά σύνολα
και τη χορωδία της ΕΡΤ στην ''Όμορφη πόλη'' από τους ''Λιποτάκτες'' του Μίκη και του Γιάννη Θεοδωράκη,
η ηθοποιός Μάνια Παπαδημητρίου σχολίαζε δίπλα μου με δάκρυα στα μάτια πως ουσιαστικά παρευρισκόμαστε σε μία κηδεία!
''Δείτε αυτή την εικόνα Γαλλικής Επανάστασης'' μας υπέδειξε η ερμηνεύτρια Σαβίνα Γιαννάτου για τη γυναίκα - μέλος της Χορωδίας της ΕΡΤ που ανέμιζε η ελληνική σημαία στα χέρια της, υπενθυμίζοντας μας έτσι πως δεν συμμετέχουμε σε καμία κηδεία, αλλά σε μία μεγαλοπρεπή εκδήλωση διαμαρτυρίας.
Η Ναταλία Ρασούλη, η μοναχοκόρη του Μανώλη, πιθανώς να σκεφτόταν τον πατέρα της που χάσαμε όλοι ενάμισι χρόνο πριν. ''Σκέψου, η Ελληνική Ραδιοφωνία δεν φέρθηκε και με τον καλύτερο τρόπο στον Μανώλη, αλλά δε μπορώ να μην είμαι εδώ'' μου έλεγε λίγη ώρα μετά και είχε απόλυτο δίκιο. Η Ναταλία άλλωστε, μαζί κι εγώ, σηκώσαμε το βάρος της οργάνωσης των αυτοσχέδιων καθημερινών συναυλιών στο προαύλιο της ΕΡΤ.
Από το στούντιο C ας μεταφερθούμε τώρα στο εστιατόριο του Ραδιομεγάρου, υπό κατάληψη κι αυτό από τους απολυμένους εργαζόμενους. Η ακαδημαϊκός Ελένη Πορτάλιου από την Ανοιχτή Πόλη του ΣΥΡΙΖΑ παρακολουθεί μαζί μας την ομιλία του ''συγκυβερνήτη'' προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Κοίτα να δεις που ο Ευάγγελος μας τά'πε ελαφρώς καλύτερα από τον προλαλήσαντα τον Φώτη τον ''αριστερό''. Δυστυχώς δεν πρόλαβα να απαθανατίσω τα πολλά ζευγάρια χέρια που έφυγαν ως φάσκελα προς τον Κουβέλη αμέσως μετά το τέλος της δικής του ομιλίας.
Στο μεταξύ, ο κόσμος, όπως και την πρώτη μέρα, είχε κατακλύσει το Ραδιομέγαρο περιμένοντας την έναρξη της συναυλίας. Τραγουδιστές είχαμε, ποιος μουσικός όμως θα τους συνόδευε;
Μεσ' στον πανικό ξεχωρίζω από τα πλήθη τον Παντελή Ραβδά, τον πιανίστα
της τραγουδοποιού Δανάης Παναγιωτοπούλου. ''Έλα δω και δεν πας πουθενά τώρα'' του λέω αυστηρά και τον φέρνω αμέσως σε επαφή με τον ερμηνευτή Βασίλη Λέκκα, που θα άνοιγε τη συναυλία υπό βροχή.
Ο Λέκκας, πέραν των συνεργασιών του με τον Μάνο Χατζιδάκι, συνέχισε με ένα αξιοζήλευτο ρεπερτόριο που περιελάμβανε συνθέσεις των Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Μαρκόπουλου, Γιάννη Σπάθα, Γιώργου Τρανταλίδη κ.α. Ωστόσο, το δημοτικό ''Σαράντα παλικάρια'' έχει γίνει κάτι σα must κάθε φορά που εμφανίζεται μπροστά στο κοινό του.
Ο ερμηνευτής Γεράσιμος Ανδρεάτος τα λέει με τον πιανίστα Παντελή Ραβδά, λίγο πριν να διαδεχτεί τον Βασίλη Λέκκα στο-ας το πούμε-stage.
Ο κόσμος εκτίμησε, και τίμησε με το χειροκρότημα του, την ερμηνεία του στο ''Της γερακίνας γιος'' του Βασίλη Τσιτσάνη και του Κώστα Βίρβου.
''Τι θα μας τραγουδήσεις;'' ρώτησα τη Μαρία Σουλτάτου, που ακολουθούσε. ''Το Δρόμοι παλιοί του Θεοδωράκη και το Δίχτυ του Ξαρχάκου'' απάντησε. ''Δε λες κάτι πιο ρυθμικό καλύτερα, μη σπάσει ο παλμός του κοινού;'' της σύστησα. Τελικά τραγούδησε το ''Αν θυμηθείς τ' όνειρο μου'' του Μίκη και τον ''Γυάλινο κόσμο'' του Καζαντζίδη, απογειώνοντας τα με τα μοναδικά σμυρναίικα γυρίσματα της φωνής της.
Με τη Ναταλία Ρασούλη και τα δύο δικά της κομμάτια δεν είχα την παραμικρή ένσταση. Το ''Τίποτα δεν πάει χαμένο'' και το ''Αχ Ελλάδα σ' αγαπώ'' των Μάνου Λοΐζου και Βάσως Αλλαγιάννη αντίστοιχα, σε στίχους του Μανώλη Ρασούλη αμφότερα, προκάλεσαν τις πιο εξωστρεφείς αντιδράσεις του κοινού.
Η ερμηνεύτρια Φωτεινή Δάρρα βγήκε δύο φορές. Την πρώτη τραγούδησε Διονύση Σαββόπουλο και Μίκη Θεοδωράκη.
Όταν όμως κάθισε στο πιάνο ο συνθέτης Δημήτρης Παπαδημητρίου,
η Δάρρα ερμήνευσε αποκλειστικά δικά του τραγούδια: ''Το παράπονο'' σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, το ''Χρώμα δεν αλλάζουνε τα μάτια'' και το ''Σκουπιδαριό'' από τον πρόσφατο κοινό δίσκο τους σε στίχους Νίκου Γκάτσου.
Μεγάλη η συγκίνηση όταν εμφανίστηκαν επί σκηνής Αφγανοί μουσικοί από το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων. Η κοπέλα τραγούδησε στη γλώσσα τους Λορίνα Μακ Κένιτ, ενώ στο τέλος θεώρησα σωστό να καλέσω τον πιανίστα τους, τον Χαλίλ Γιοσουφί, στο stage. ''Χειροκροτήστε τον'' ζήτησα από το κοινό ''ο άνθρωπος αυτός έχασε το φως του στα 15 του, αλλά σπούδασε μουσική και τώρα ζει στη χώρα μας''. Κι ο Χαλίλ πήρε το μικρόφωνο και είπε: ''Μπορεί να μη σας βλέπω με τα μάτια μου, αλλά σας νιώθω με την ψυχή μου''. Σείστηκε το Ραδιομέγαρο, μέσα, απ' τα χειροκροτήματα του κόσμου που βρισκόταν απ' έξω.
Ομοίως συγκινητικός ήταν και ο χαιρετισμός που απηύθυνε ο Κριστόφ Ντελουάρ, Γενικός Γραμματέας της διεθνούς οργάνωσης ''Ρεπόρτερς χωρίς σύνορα''. ''Η ελευθερία του Τύπου και της δημόσιας τηλεόρασης δεν φιμώνονται! Είμαστε μαζί σας'' είπε, δια της μεταφράστριας του, και δεν χρειάζεται να περιγράψω την αντίδραση του κοινού.
Να και η Σαβίνα Γιαννάτου, άρτι αφιχθείσα από το στούντιο C, όπου τραγούδησε ζωντανά για την ιντερνετική πλέον ΕΡΤ. ''Και τώρα η Σαβίνα Γιαννάτου θα μας τραγουδήσει ένα απαγορευμένο τραγούδι, τον Κεμάλ του Μάνου Χατζιδάκι και του Νίκου Γκάτσου'' - μ' αυτά τα λόγια προλόγισα την κορυφαία ερμηνεύτρια και την κάλεσα στη σκηνή.
Καλή παρουσία ήταν και του τραγουδοποιού Πάνου Μπούσαλη αμέσως μετά τη Σαβίνα. Τραγούδησε το ''Πως να σωπάσω'' του Σταύρου Ξαρχάκου και του Κώστα Κινδύνη, που σφράγισε μια φορά κι ένα καιρό ο Ξυλούρης. ''Ποιος ειν' αυτός;'' με ρωτούσε εντυπωσιασμένος πολύς κόσμος για τον, σχετικά άσημο, Μπούσαλη κι εγώ, ενόσω αυτός βρισκόταν στη σκηνή, εξηγούσα πως τραγουδάει παιδιόθεν, έχει εμφανιστεί δίπλα στη Μαρία Φαραντούρη και ο πρώτος του δίσκος κυκλοφόρησε πρόσφατα.
Σε αντίθεση με τον Πάνο Μπούσαλη, ο Γιάννης Αναγνωστάτος από την Ιθάκη, γνωστός ως Λόλεκ, ήταν ο ''star'' της βραδιάς. Ξεκίνησε με το ''Παπάκι'' του Νικόλα Άσιμου, που ταιριάζει στην μπάσα φωνή του.
Συνέχισε με το ''Δεν αρκεί'' σε δικούς του στίχους και μουσική, ένα από τα πλέον πολιτικοποιημένα σύγχρονα ελληνικά τραγούδια.
Πολλά χρόνια είχα να βρεθώ με τον συνθέτη Σταύρο Παπασταύρου. Η μπαλάντα του με τίτλο ''Απ' την αρχή'' που βραβεύθηκε το 1981 στους Πρώτους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού Κέρκυρας του Μάνου Χατζιδάκι ακούστηκε χθες με τον ίδιο στην κιθάρα και τη φωνή, την Άλκηστη Ραυτοπούλου στο πιάνο και τον Φώτη Μυλωνά στο μαντολίνο. Αριστουργηματικό κομμάτι, πραγματικά!
Την Καλλιόπη Βέττα, πάντα μπροστάρισσα σε όλες τις εκδηλώσεις πολιτικής και κοινωνικής διαμαρτυρίας, την αφήσαμε λίγο να περιμένει, μια κι ήρθε προς το τέλος. Αποζημιωθήκαμε όλοι όμως: Και το κοινό από την ερμηνεία της στα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, και η ίδια από το ζεστό χειροκρότημα του κοινού ακριβώς.
Να και ο γλυκύτατος ηχολήπτης μας, απολυμένος υπάλληλος της ΕΡΤ κι αυτός, που κόντεψε να λαλήσει με τους τόνους από βρεγμένα καλώδια μεσ' στα πόδια μας! Για να μη μας πουντιάσει κιόλας με τόση υγρασία, του φορέσαμε μία μπλε μπέρτα την οποία δέσαμε πάνω του με χαρτοτέιπ.
Κι εδώ τρεις διαφορετικές γενιές τραγουδοποιών: ο Φοίβος Δεληβοριάς, οι νεότεροι Ηλίας Βαμβακούσης και Πάνος Μπούσαλης, και ο πρεσβύτερος Σταύρος Παπασταύρου. Τέλος συναυλίας! Η ώρα είχε πάει 2 το πρωί και ο κόσμος ήταν εκεί, ακλόνητος!
____________
Εμφανίστηκαν κι άλλοι πολλοί καλλιτέχνες στη χθεσινή συναυλία στο Ραδιομέγαρο: Οι Encardia, η Νατάσσα Παπαδοπούλου - η χήρα του Πάνου Τζαβέλλα, το συγκρότημα κρουστών Quilombo, το Μουσικό Σχολείο Ιλίου, το πολυφωνικό σχήμα ΧΑΟΝΙΑ, η Ελένη Τζατζιμάκη, ο πιανίστας Μάρκος Κώτσιας, οι Τεφλόν - κατά το ήμισυ, η Νατάσσα Μωυσόγλου, οι Ouzo The Band από το Αυτοδιαχειριζόμενο Ωδείο, ο Γιώργος Peru, ο Τάκης Κωνσταντακόπουλος, ο Φοίβος Δεληβοριάς και ο Σπύρος Γραμμένος. Εμένα, δε, γκαγκάνιασε η γλώσσα μου να διαβάζω ενδιάμεσα ψηφίσματα δημοτικών συμβουλίων και πανεπιστημιακών συλλόγων κατά του κλεισίματος της ΕΡΤ. Μέχρι και δήλωση συμπαράστασης αναρχικού πολιτικού κρατούμενου διάβασα από χειρόγραφο που μας έφερε σε χαρτάκι ένας νεαρός. Μια χαρά! Πως τό'λεγε ο μακαρίτης ο Άσιμος; ''Επαναστάτες, αναρχικοί, φρικιά, όλοι μαζί''...
Το ραντεβού ανανεώνεται για σήμερα το απόγευμα πάντα στο προαύλιο του Ραδιομεγάρου! Να είστε όλοι εκεί!
Κι εγώ ξεκινάω ευθύς αμέσως τα τηλεφωνήματα σε μουσικούς, τραγουδιστές και τραγουδοποιούς!
