Την κράτηση προσφύγων με ειδικές ανάγκες, μεταξύ των οποίων γυναίκες με μικρά παιδιά, έγκυες, ασυνόδευτοι ανήλικοι, ηλικιωμένοι και άτομα με σωματικές και ψυχοκοινωνικές αναπηρίες, καταγγέλλει το «Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» («Human Rights Watch») μετά την επίσκεψη κλιμακίου του στα hotspots της Λέσβου και της Χίου.
Οι επισκέψεις στη Μόρια της Λέσβου και τη ΒΙΑΛ στη Χίο, πραγματοποιήθηκαν κατά το χρονικό διάστημα 3-9 Απριλίου. Όπως επισημαίνεται σε σχετική έκθεση της ανθρωπιστικής οργάνωσης, και οι δύο εγκαταστάσεις μετατράπηκαν αιφνιδιαστικά σε στρατόπεδα που μοιάζουν με φυλακές, μετά τη συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας. Οι αιτούντες άσυλο και οι μετανάστες που έφτασαν μετά τη συμφωνία κρατούνται από τις ελληνικές αρχές, με τη συνδρομή της Frontex, και τους απαγορεύεται να φύγουν από τις εγκαταστάσεις.
Κανένας από τους κρατούμενους, σύμφωνα με την οργάνωση, δεν είχε κατάλληλη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, εγκαταστάσεις υγιεινής ή νομική βοήθεια.
Η καθολική κράτηση όλων των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών σε κλειστές δομές, είναι αδικαιολόγητη, όπως υπογραμμίζεται, δεδομένης της δυνατότητας για λιγότερο περιοριστικές επιλογές, και καταλήγει σε αυθαίρετη κράτηση.
Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων στο hot spot της Χίου το «Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» μίλησε με 21 άτομα, εκ των οποίων τα 15 με ειδικές υγειονομικές ή άλλες ανάγκες. Η οργάνωση αναφέρει ότι «οι αρχές δεν είχαν κάνει καμία πρόβλεψη για να διαχωρίσουν τα παιδιά από άσχετους ενήλικους ή για να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες της προστασίας για τις γυναίκες. Στην εγκατάσταση υπήρχαν και τουλάχιστον τρία ασυνόδευτα παιδιά, όλα στην ίδια περιοχή με τους ενήλικες».
«Είναι τόσο δύσκολα εδώ», είπε μια 25χρονη ανύπαντρη μητέρα από το Αφγανιστάν με ένα πεντάχρονο γιο. «Είσαι μέσα σε φυλακή. Το φαγητό δεν είναι βρώσιμο και κάθε μέρα, τη μισή ημέρα δεν υπάρχει τρεχούμενο νερό. Οι χώροι δεν είναι καθαροί και ποιος ξέρει τι είδους ασθένειες υπάρχουν. Δεν διαπράξαμε κανένα έγκλημα για να είμαστε σε αυτή τη φυλακή», συμπλήρωσε.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, στη Μόρια η ελληνική κυβέρνηση δεν χορήγησε πρόσβαση στο «Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων». Ένας κρατούμενους που μίλησε με την οργάνωση μέσα από το φράχτη είπε ότι ήταν τυχερός που κοιμόταν σε σκηνή. «Και αυτό επειδή ήρθα πριν από δύο εβδομάδες. Όποιος έρχεται τώρα κοιμάται έξω. Οι τουαλέτες είναι πραγματικά βρώμικες. Πηγαίνεις μέσα και δεν μπορείς να πάρεις ανάσα. Το φαγητό είναι αηδιαστικό και το νερό είναι βρώμικο. Τόσο εγώ, όσο και ο φίλος μου έχουμε δερματικά προβλήματα από το νερό αυτό».
Η αστυνομία δήλωσε ότι την τελευταία εβδομάδα οι αρχές στη Μόρια μετέφεραν περίπου 700 ευάλωτα άτομα σε ανοιχτές δομές στο νησί. Από την άλλη πλευρά, για να αποσυμφορήσουν το hot spot στη Χίο οι αρχές μετέφεραν 243 άτομα σε μια κλειστή δομή στη Λέρο.
Το Παρατηρητήριο καταγγέλλει, επιπροσθέτως, ότι κανένας από τους κρατούμενους που ρωτήθηκαν δεν είχε λάβει διαταγή κράτησης και δεν είχε ενημερωθεί για τον λόγο της κράτησής του, παρά το γεγονός ότι η ελληνική και διεθνής νομοθεσία προβλέπει ότι όλοι οι κρατούμενοι πρέπει να ενημερώνονται σε γλώσσα που κατανοούν για τους λόγους της κράτησής τους και τα δικαιώματά τους.
Στη Χίο κατά την επίσκεψη της οργάνωσης πολύ λίγοι διερμηνείς ήταν διαθέσιμοι. Πολλοί, αν όχι οι περισσότεροι, από όσους κρατούνται στη ΒΙΑΛ έχουν εκδηλώσει την επιθυμία να ζητήσουν άσυλο στην Ελλάδα. Ωστόσο, μόλις ένας υπάλληλος της Υπηρεσίας Ασύλου εξετάζει τα αιτήματα ασύλου και στις 8 Απριλίου είχε επεξεργαστεί εννιά από τις 1.206 υποθέσεις των ανθρώπων που δήλωσαν ενδιαφέρον για άσυλο στην Ελλάδα. Άλλοι τρεις υπάλληλοι προγραμματίζεται να φτάσουν στο νησί στο τέλος Μαΐου.
Επίσης, πέντε υπάλληλοι από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) προγραμματίζεται να φτάσουν στη Χίο στις 18 Απριλίου. Όπως αναφέρει η έκθεση, ο ρόλος τους είναι, στο πλαίσιο της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, να διεξάγουν προκαταρκτικούς ελέγχους για να διαπιστώσουν εάν οι αιτήσεις για άσυλο είναι μη αποδεκτές, επειδή ο αιτών θα μπορούσε να έχει κάνει αίτηση για προστασία στην Τουρκία.
Στη Λέσβο, στις 12 Απριλίου, όλοι οι κρατούμενοι, εκτός από 15 άτομα, είχαν υποβάλει αίτηση ασύλου, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε η Ελληνική Αστυνομία στο «Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».
«Η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα για τους απελπισμένους αιτούντες άσυλο είναι παράλογη», δηλώνει η ερευνήτρια της οργάνωσης, Εύα Κοσσέ. «Οι άνθρωποι που φεύγουν από τον κίνδυνο κρατούνται σε απαράδεκτες συνθήκες ενώ περιμένουν μια πιθανή επιστροφή στην ανασφαλή Τουρκία ή μαραζώνουν στο δυσλειτουργικό ελληνικό σύστημα ασύλου», προσθέτει.
