Ο Αλέξης Τσαντίλας σχολίασε, λίγες ώρες μετά την επίθεση, σε σχετικό άρθρο που βάλαμε στο Facebook μας. Δεν σχολίασε ως ξερόλας απ' τον καναπέ του. Ζούσε τα γεγονότα - ήταν εκεί. Τον ψάξαμε και του ζητήσαμε να μας μιλήσει.
«Θα μαζευτούμε και σε σπίτι γνωστού σε λίγο», μου είπε, εξηγώντας γιατί δε μπορούσε να μιλήσει εκείνη τη στιγμή και πρόσθεσε: «Γενικά πάντως αν και το πρωί ήταν πολύ παγωμένη η ατμόσφαιρα από το απόγευμα και μετά ο κόσμος άρχισε να βγαίνει. Ο παραλιακός δρόμος κλειστός μέχρι το αεροδρόμιο βέβαια».
Την επόμενη μέρα, μας έστειλε τις φωτογραφίες που τράβηξε, και αφηγήθηκε το κλίμα στην Νίκαια, στέλνοντάς μας την παρακάτω επιστολή...
Μόλις γύρισα από ακόμα έναν περίπατο ανάμεσα στα λουλούδια, τα αρκουδάκια και τα καντηλάκια στην Promenade. Στο δεύτερο όροφο της πολυκατοικίας ήταν και μία μικρή γερμανίδα τουρίστρια, που εμφανώς βουρκωμένη μου είπε ότι είδε με τον πατέρα της το φορτηγό να περνάει παρασύροντας κόσμο και μετά ανθρώπους σωριασμένους στο δρόμο. Οπότε ίσως είναι μία καλή στιγμή να σου γράψω μερικά πράγματα για το πώς το ζήσαμε εδώ, όπως μου ζήτησες.
Καταρχήν, να σου πω πως ό,τι και να σου γράψω παρακάτω δεν μπορώ να αποτυπώσω ούτε στο ελάχιστο την ατμόσφαιρα εδώ. Μπορεί σιγά σιγά να επανέρχεται η ζωή και η καθημερινότητα, όμως οι σκηνές που έζησαν πολλοί εδώ, ο τρόμος εκείνης της νύχτας, καθώς και η ατμόσφαιρα που επικρατεί αν βγεις στον παραλιακό δρόμο τις τελευταίες μέρες, θα είναι κάτι που προσωπικά θα θυμάμαι για πάντα. Είτε για να πας θάλασσα, είτε για καφέ, είτε πας να πάρεις το λεωφορείο να πας στη δουλειά σου, είτε για τρέξιμο, βγαίνεις στον παραλιακό δρόμο και σε πιάνει ανατριχίλα. Γιατί τότε σου έρχονται όλες οι εικόνες, μανάδες με παιδιά, παππούδες, παρέες νέων, γυναίκες με μαντίλες, τύποι με ρόλερς, να τρέχουν όλοι σοκαρισμένοι. Όλα αυτά τα λουλούδια, τα αρκουδάκια, τα γράμματα, οι παιδικές ζωγραφιές, τα κεράκια, μερικοί που κλαίνε χαμηλόφωνα...
Ανατριχίλα. Όλοι όσοι ήμασταν εκεί αλλάξαμε σίγουρα σαν άνθρωποι. Νομίζω ότι αν έχεις ζήσει κάτι τέτοιο από κοντά, αρχίζεις να εκτιμάς την αξία της ανθρώπινης ζωής, τη σημασία της οικογένειάς σου και των φίλων σου. Ειλικρινά πάντως, να σου πω ότι μετά από αυτό το γεγονός η Νίκαια μπήκε ακόμα περισσότερο στην καρδιά μου και με κάνει να δεθώ ακόμα περισσότερο με την πόλη και τη χώρα που ζω τα τελευταία 2 χρόνια. Κι ο κόσμος εδώ είναι δεμένος προς το παρόν και μακάρι να παραμείνει έτσι και να μην επικρατήσει τελικά η παράνοια, ο ρατσισμός και η περιθωριοποίηση, όπως δυστυχώς συμβαίνει τα τελευταία χρόνια.
Τέσπα, η επίθεση έγινε 14 Ιουλίου, τη μέρα της Βαστίλλης, μεγάλη εθνική γιορτή των Γάλλων. Σε όλες τις πόλεις της γαλλίας γίνονται εκδηλώσεις και το βράδυ ρίχνουν βεγγαλικά. Στη Νίκαια έχει συγκροτηματάκια κατά μήκος του δρόμου ενώ τα βεγγαλικά τα ρίχνουν μέσα από τη θάλασσα κι ο κόσμος αράζει στην παραλία και στον παραλιακό δρόμο, την πασίγνωστη πλέον Promenade des Anglais. Λέγεται έτσι επειδή παλιά οι άγγλοι βασιλιάδες που έρχονταν εδώ να κάνουν κανά μπάνιο και να χαλαρώσουν το καλοκαίρι, περπατούσαν κατά μήκος της παραλίας. Γενικά η Promenade εδώ είναι η κύρια λεωφόρος της πόλης, με ωραία κτίρια, τη θάλασσα, ξενοδοχεία, καζίνο, λεωφορεία, ποδήλατα, αμάξια, κόσμο να αράζει, να αθλείται, να τρέχει, να κάνει ρόλερς, να βολτάρει.
Οπότε πάααρα πολύς κόσμος στους δρόμους, χαρούμενος, που έχει έρθει κυρίως για τα βεγγαλικά και για να κάνει καμιά περατζάδα στην παραλία μετά ή να πιει καμιά μπύρα εκεί ή στην παλιά πόλη. Μετανάστες, ντόπιοι, εμείς, φοιτητές, μουσουλμάνοι, χριστιανοί, ινδοί, τουρίστες, οικογένειες, παππούδες, μανάδες με μαντίλες, όλοι. Όπως η μισή Νίκαια και η μισή Γαλλία, έχουμε κανονίσει κι εμείς να βρεθούμε στην παραλία για να δούμε τα βεγγαλικά. Τελειώνουν λοιπόν και σιγά σιγά μαζευόμαστε και ξεκινάμε να περπατάμε. Κάποια στιγμή ακούγεται φασαρία και βλέπουμε αστυνομικούς να τρέχουν.
Ως κλασσικοί ελληνάδες το πρώτο πράγμα που σκεφτόμαστε είναι "κάπου θα πέφτει ξύλο", μέχρι που ξαφνικά όλος ο κόσμος αρχίζει να τρέχει πανικόβλητος ενώ 3 κοπέλες που ήταν μαζί μας έχουν ήδη αρχίσει να τρέχουν και τις έχουμε χάσει. Αν και ήμασταν 150 μέτρα από το συμβάν ούτε εγώ ούτε οι δύο φίλοι μου ακούσαμε πυροβολισμούς, αλλά βλέποντας τον πανικό αρχίσαμε να τρέχουμε κι εμείς κάθετα στον παραλιακό δρόμο. Ο κόσμος πλέον ήταν εντελώς πανικόβλητος, γυναίκες με μωρά να τρέχουν, παιδιά να κλαίνε, κι όλοι να ρωτάνε τι έχει γίνει. Κανείς δεν ήξερε τι έχει γίνει. Αυτό το "άγνωστο", που δεν ξέρεις τι ακριβώς έχει συμβεί είναι τελικά το χειρότερο, γιατί επικρατεί παράνοια και φήμες που τελικά δεν ισχύουν. Άκουγες για ένοπλους που σκότωσαν κόσμο και μετά χάθηκαν στο πλήθος, για τρομοκράτες που βγήκαν από ένα φορτηγό, για βόμβες. Ο κόσμος ψάχνει να βρει μέρη να σωθεί, σε ξενοδοχεία, σε εστιατόρια, σε πάρκινγκ ή τρέχοντας προς τα βόρεια. Εμείς απομακρυνθήκαμε από την Promenade όσο πιο σύντομα και πήγαμε στο σπίτι του ενός παιδιού ενώ επικοινωνήσαμε και με τα άλλα παιδιά της παρέας. Δύο φίλοι που έμεναν κοντά κατάφεραν να πάνε σπίτια τους, ενώ 3 κοπέλες που είχαν ακούσει τους πυροβολισμούς κι άρχισαν να τρέχουν αμέσως ήταν ακόμα έξω. Η μία ήταν κλεισμένη σε ένα εστιατόριο μέχρι τις 2 το πρωί που η αστυνομία τους άφησε να βγουν έξω, ενώ δύο άλλες κοπέλες ήταν σε ένα ξενοδοχείο (κατά τύχη βρέθηκαν στο ίδιο), μέχρι τις 2.30 το πρωί.
Από εκεί και πέρα, ανοίξαμε τηλεοράσεις και ίντερνετ να καταλάβουμε τι έχει συμβεί, ενώ αρχίσαμε να ψάχνουμε όλους τους γνωστούς μας στη Νίκαια που ευτυχώς ήταν όλοι καλά. Τότε είναι που σιγά σιγά αρχίζεις να συνειδητοποιείς τι έχει γίνει κι ότι το "έλα μωρέ, τόσες χιλιάδες κόσμος, σε εμάς θα τύχαινε" δεν ισχύει. Ναι, θα μπορούσες να ήσουν κι εσύ νεκρός. Ήσουν 150 μέτρα μακριά και πριν 15 λεπτά είχες περπατήσει ακριβώς εκεί που έγινε η επίθεση για να φτάσεις από το σπίτι σου στο ραντεβού με την παρέα. Αν όχι εσύ, θα μπορούσε να ήταν η Α. που άργησε στο ραντεβού με την υπόλοιπη παρέα... αλλά ευτυχώς παραάργησε και βγήκε από το σπίτι της όταν όλα είχαν συμβεί (και ξαναμπήκε μέσα τρομοκρατημένη όταν είδε τι έγινε). Κι αν εμείς ήμασταν οι τυχεροί που αν και κοντά στο συμβάν ήρθαμε σε σπίτι φίλου, για τις τρεις φίλες μας που ήταν στο εστιατόριο και το ξενοδοχείο οι ώρες αυτές ήταν βασανιστικές. Εκτός από την συναναστροφή με τόσο σοκαρισμένο κόσμο, από τον πανικό τους έβλεπαν "περίεργες φάτσες" και φοβόντουσαν ότι θα ανατιναχτούν ή ότι κάποιος τρελός θα αρχίσει να πυροβολάει ξανά.
Όσο περνούσε η ώρα μας έλεγαν ότι ο κόσμος κουραζόταν ολοένα και έχαναν την ψυχραιμία τους, αν και στην τηλεόραση ήταν πλέον πιο ξεκάθαρο τι είχε συμβεί: ένας τρελός, άγνωστο ακόμα αν είχε σχέση με τρομοκρατία, είχε πέσει με ένα φορτηγό πάνω στο πλήθος ενώ πυροβολούσε στον κόσμο και τους αστυνομικούς, ενώ μέσα στο φορτηγό βρήκαν βαρύ οπλισμό. Τουλάχιστον 70 νεκροί για την ώρα... Το βράδυ κοιμηθήκαμε λίγες ώρες γενικά και το πρωί γυρίσαμε σπίτια μας. Η ατμόσφαιρά εντελώς φορτισμένη στην πόλη, ελάχιστος κόσμος έξω κι αυτός σκεφτικός και με κατεβασμένο κεφάλι. Τότε είναι που συνειδητοποιείς ακόμα πιο πολύ τι έχει γίνει και καταλαβαίνεις ότι δεν ήταν τρελό όνειρο αλλά η πραγματικότητα. Από το απόγευμα και μετά ο κόσμος άρχισε να βγαίνει και να συνέρχεται λίγο.
Το βράδυ η ατμόσφαιρα παγωμένη ενώ η παραλία άνοιξε για τους πεζούς, που από τότε πηγαίνουν κι αφήνουν λουλούδια τυχαία στο δρόμο ή σε κάποια μικρά μνημεία που έχουν στηθεί κατά μήκος της Promenade. Πολλά λουλούδια, πολλά αρκουδάκια, πολλά καντηλάκια και κεράκια, πολλά γράμματα. Από τουρίστες, από συγγενείς, από απλό κόσμο, από όλους. Ειδικά το βράδυ που δεν έχει κόσμο και δημοσιογράφους θυμίζει νεκροταφείο, με το δρόμο να φωτίζεται από τα κεράκια. Δεν θα ξεχάσει κανείς μας τι έγινε την Πέμπτη το βράδυ, δεν γίνεται να ξεχάσουμε.
"Με έχει πάρει από κάτω σήμερα γενικά", "είμαι κουρασμένη κι έχω πέσει πολύ ψυχολογικά", "μην με βρίσεις αλλά δεν κοιμάμαι πολύ καλά", "άμα είναι να περάσω να σε πάρω γιατί δε θέλω να είμαι πολύ μόνη μου", "κοιμήθηκα λιγο τωρα δεν μπορω κλαιω", "εγώ τα χρειάστηκα πάρα πολύ όταν μπήκαμε στο πάρκιν και δεν είχε έξοδο" είναι τα πιο εύκολα copy-paste που σου κάνω από συνομιλίες με φίλους τις επόμενες μέρες.
Όμως πραγματικά, θα μείνουμε στη φανταστική Γαλλία κι ελπίζουμε να μην οξυνθούν οι ανισότητες και ο ρατσισμός αλλά όλοι μαζί να συνεχίσουμε τις ζωές μας. Δεν θα πω μεγαλοστομίες τύπου "επιβιώσαμε κατά τύχη από τρομοκρατικό χτύπημα" γιατί δεν ισχύει ακριβώς και δεν είναι η ουσία. Όμως οι μέρες μετά από το γεγονός, τώρα που συνειδητοποιήσαμε πλήρως τι έγινε είναι πραγματικά φορτισμένες και θα μείνουν χαραγμένες.
