[Επιμέλεια:Βαγγέλης Μακρής]
Τον Αύγουστο 1991, η Λετονία και η Εσθονία διακήρυξαν την πλήρη ανεξαρτησία τους, ακολουθώντας το παράδειγμα της Λιθουανίας το 1990. Οι υπόλοιπες 12 δημοκρατίες συνέχισαν να διαβουλεύονται ένα νέο, αυξανόμενα χαλαρότερο μοντέλο Ένωσης.
Στις 8 Δεκεμβρίου 1991, οι πρόεδροι της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας κήρυξαν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και εγκαθίδρυσαν την Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών. Στις 21 Δεκεμβρίου, επιβεβαίωσαν τη διάλυσή της με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου Alma-Ata. O Gorbachev αναγκάστηκε να αποδεχτεί το αποτέλεσμα και στις 25 Δεκεμβρίου παραιτήθηκε από την προεδρεία της Ένωσης, και παρέδωσε τις εξουσίες του στον πρόεδρο της Ρωσίας, Boris Yeltsin.
Την επόμενη ημέρα, το Ανώτατο Σοβιέτ, αναγνώρισε την πτώχευση και κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και αυτοδιαλύθηκε.
H τελευταία ημέρα του 1991 σηματοδότησε και το τέλος της πάλαι ποτέ κραταιάς Σοβιετικής Ένωσης:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
κείμενο via
εικόνες via
σχόλια