Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης: Ποιοι και πόσα δικαιούνται

Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ η απόφαση για τον καθορισμό των όρων και των προϋποθέσεων εφαρμογής του προγράμματος «Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης».

Το πρόγραμμα προβλέπει 200 ευρώ το μήνα για μονοπρόσωπο νοικοκυριό με προσαύξηση κατά 100 ευρώ για κάθε επιπλέον ενήλικο μέλος και κατά 50 ευρώ για κάθε ανήλικο μέλος του νοικοκυριού, ενώ ορίζεται ως ανώτατο όριο το ποσό των 900 ευρώ μηνιαίως.

Κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα

Τα νοικοκυριά εντάσσονται στο πρόγραμμα, εφόσον πληρούν αθροιστικά τα ακόλουθα εισοδηματικά, περιουσιακά και κριτήρια διαμονής:

1. Εισοδηματικά κριτήρια

Το δηλούμενο εισόδημα του νοικοκυριού, όπως υπολογίζεται για τους σκοπούς της ένταξης στο πρόγραμμα, τους έξι τελευταίους μήνες, πριν την υποβολή της αίτησης, δεν μπορεί να υπερβαίνει το εξαπλάσιο του εγγυημένου ποσού για κάθε τύπο νοικοκυριού.

Παρατίθενται, ενδεικτικά, οι ακόλουθες περιπτώσεις:

(Σύνθεση νοικοκυριού - Εξαμηνιαίο εισόδημα)

• Μονοπρόσωπο νοικοκυριό - 1.200 ευρώ
• Νοικοκυριό αποτελούμενο από δύο ενήλικα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με ένα ανήλικο μέλος - 1.800 ευρώ
• Νοικοκυριό αποτελούμενο από δύο ενήλικα και ένα ανήλικο μέλος ή μονογονεϊκή οικογένεια με δύο ανήλικα μέλη - 2.100 ευρώ
• Νοικοκυριό αποτελούμενο από τρία ενήλικα μέλη ή δύο ενήλικα και δύο ανήλικα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με τρία ανήλικα μέλη - 2.400 ευρώ
• Νοικοκυριό αποτελούμενο από τρία ενήλικα και ένα ανήλικο μέλος ή δύο ενήλικα και τρία ανήλικα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με τέσσερα ανήλικα μέλη -2.700 ευρώ
• Νοικοκυριό αποτελούμενο από τέσσερα ενήλικα μέλη ή δύο ενήλικα και τέσσερα ανήλικα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με πέντε ανήλικα μέλη - 3.000 ευρώ

Για κάθε επιπλέον μέλος προστίθεται το εξαπλάσιο του αντίστοιχου εγγυημένου ποσού. Το δηλούμενο εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 5.400 ευρώ, ανεξαρτήτως του αριθμού των μελών του νοικοκυριού.

2. Περιουσιακά κριτήρια

α. Ακίνητη περιουσία: Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 90.1 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως 150.000 ευρώ.

β. Κινητή περιουσία:

1. Η αντικειμενική δαπάνη των επιβατικών αυτοκινήτων Ιδιωτικής Χρήσης (Ι.Χ.), Μικτής Χρήσης (Μ.Χ.) ή και των δικύκλων του νοικοκυριού, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 6.000 ευρώ.

2. Το συνολικό ύψος των καταθέσεων του νοικοκυριού σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων, κτλ, όπως προκύπτουν από τις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα όρια του κατωτέρω πίνακα για κάθε τύπο νοικοκυριού, μέχρι και το ποσό των 14.400 ευρώ.

Συγκεκριμένα:

(Σύνθεση νοικοκυριού - Όρια καταθέσεων/μετοχών, ομολόγων, κτλ)

• Μονοπρόσωπο νοικοκυριό - 4800
• Νοικοκυριό που αποτελείται από δύο ενήλικες ή μονογονεϊκό νοικοκυριό με ένα ανήλικο μέλος -  7200
• Νοικοκυριό που αποτελείται από δύο ενήλικες και ένα ανήλικο μέλος ή μονογονεϊκό νοικοκυριό με δύο ανήλικα μέλη - 8400
• Νοικοκυριό που αποτελείται από τρεις ενήλικες ή δύο ενήλικες και δύο ανήλικα μέλη ή μονογονεϊκό νοικοκυριό με τρία ανήλικα μέλη - 9600
• Νοικοκυριό που αποτελείται από τρεις ενήλικες  και ένα ανήλικο μέλος ή δύο ενήλικες και τρία ανήλικα μέλη ή μονογονεϊκό νοικοκυριό με τέσσερα ανήλικα μέλη - 10800
• Νοικοκυριό που αποτελείται από τέσσερις ενήλικες ή δύο ενήλικες και τέσσερα ανήλικα μέλη ή μονογονεϊκό νοικοκυριό με πέντε ανήλικα μέλη - 12000
• Νοικοκυριό που αποτελείται από τέσσερις ενήλικες και 1 ανήλικο μέλος ή δύο ενήλικες και πέντε ανήλικα μέλη ή μονογονεϊκό νοικοκυριό με έξι ανήλικα μέλη - 13200
• Νοικοκυριό που αποτελείται από πέντε ενήλικες ή δύο ενήλικες και έξι ανήλικα μέλη ή μονογονεϊκό νοικοκυριό με εφτά ανήλικα μέλη - 14400

γ. Περιουσιακό τεκμήριο: Το συνολικό ποσό από τόκους καταθέσεων των μελών του νοικοκυριού σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, όπως έχουν δηλωθεί στην τελευταία εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε1), δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό που προκύπτει από τον κατωτέρω μαθηματικό τύπο: Ετήσιος τόκος = όριο καταθέσεων για κάθε τύπο νοικοκυριού * μέσο ετήσιο καταθετικό επιτόκιο /100. Ως έτος υπολογισμού του μέσου καταθετικού επιτοκίου ορίζεται εκείνο στο οποίο αντιστοιχεί η τελευταία εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Δεν γίνονται δεκτές αιτήσεις νοικοκυριών, τα μέλη των οποίων, βάσει της τελευταίας εκκαθαρισμένης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος:

• Εμπίπτουν στις διατάξεις του φόρου πολυτελείας.
• Δηλώνουν δαπάνες για αμοιβές πληρωμάτων σκαφών αναψυχής.
• Δηλώνουν δαπάνες για δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία.
• Δηλώνουν δαπάνες για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτ/των, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, όπως αυτές προσδιορίζονται στους αντίστοιχους κωδικούς του εντύπου Ε1.

3. Κριτήρια διαμονής. Τα νοικοκυριά διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια.

Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης είναι αφορολόγητο, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση, δεν κατάσχεται ούτε συμψηφίζεται με ήδη βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο, ιδιώτες ή πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.

Ως ωφελούμενες μονάδες ορίζονται οι κάτωθι κατηγορίες:

α. Μονοπρόσωπο νοικοκυριό: Κάθε ενήλικο άτομο που διαμένει μόνο του σε κατοικία και δεν εμπίπτει στην κατηγορία ενηλίκων έως 25 ετών που φοιτούν σε πανεπιστημιακές σχολές ή σχολεία ή ινστιτούτα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης της ημεδαπής ή αλλοδαπής.

β. Πολυπρόσωπο νοικοκυριό: Όλα τα άτομα που διαμένουν κάτω από την ίδια στέγη. Δύναται να απαρτίζεται και από φιλοξενούμενα άτομα ή φιλοξενούμενη οικογένεια, με την προϋπόθεση ότι η φιλοξενία είχε δηλωθεί στην τελευταία εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Στο πολυπρόσωπο νοικοκυριό εντάσσονται και τα ενήλικα τέκνα έως 25 ετών που φοιτούν σε πανεπιστημιακές σχολές ή σχολεία ή ινστιτούτα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης, ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής τους.

γ. 'Αστεγοι: Τα άτομα που διαβιούν στο δρόμο ή σε ακατάλληλα καταλύματα, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν καταγραφεί από τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων ή κάνουν χρήση των υπηρεσιών ανοικτών κέντρων ημέρας αστέγων ή/και υπνωτηρίων που λειτουργούν στους δήμους, δύναται να είναι δικαιούχοι του προγράμματος. Η διαπίστωση της έλλειψης στέγης δεν δύναται να τεκμηριωθεί μόνο μέσω του εντύπου της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

Δικαιούχος: Το ενήλικο άτομο που υποβάλλει αίτηση για λογαριασμό του νοικοκυριού, η οποία έχει κριθεί και πληροί τα κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα.

Ανήλικα μέλη: Τα μέλη του νοικοκυριού έως 18 ετών.

Απροστάτευτα τέκνα: Τα ανήλικα μέλη του νοικοκυριού που είναι ορφανά και από τους δύο γονείς ή που κανείς γονέας δεν μπορεί να ασκήσει τη γονική τους μέριμνα, λόγω ασθενείας, αναπηρίας, κράτησης ή στρατιωτικής θητείας και που η επιμέλειά τους έχει ανατεθεί με δικαστική απόφαση σε μέλος του νοικοκυριού.

Εξαιρέσεις υπαγωγής στο πρόγραμμα: Από την ένταξη στο πρόγραμμα εξαιρούνται και δεν θεωρούνται μέλη του νοικοκυριού οι κάτωθι κατηγορίες:

• Ατομα τα οποία φιλοξενούνται ή περιθάλπονται σε μονάδες κλειστής φροντίδας ή σε στέγες υποστηριζόμενης διαβίωσης ή σε ξενώνες μεταβατικής φιλοξενίας αστέγων.
• Ατομα τα οποία φιλοξενούνται σε μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης (οικοτροφεία, ξενώνες, κτλ) ή είναι δικαιούχοι του προγράμματος προστατευμένων διαμερισμάτων.
• Όσοι υπηρετούν τη θητεία τους στις ένοπλες δυνάμεις.
• Όσοι κρατούνται σε σωφρονιστικά καταστήματα.

Εγγυημένο ποσό: Το ποσό που εγγυάται το πρόγραμμα για κάθε νοικοκυριό, ανάλογα με τον αριθμό και την ηλικία των μελών του, μετά και την καταβολή της εισοδηματικής ενίσχυσης του Κ.Ε.Α. Το εγγυημένο ποσό ορίζεται, ως ακολούθως:

• Για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό: 200 ευρώ ανά μήνα.
• Για κάθε επιπλέον ενήλικο μέλος του νοικοκυριού: Προσαύξηση του εγγυημένου ποσού κατά 100 ευρώ ανά μήνα.
• Για κάθε ανήλικο μέλος του νοικοκυριού: Προσαύξηση του εγγυημένου ποσού κατά 50 ευρώ ανά μήνα.
• Στη μονογονεϊκή οικογένεια, δηλαδή σε εκείνη στην οποία ένας μόνος γονέας (άγαμος, σε χηρεία ή διαζευγμένος ή, λόγω κράτησης του ετέρου γονέα σε σωφρονιστικό κατάστημα) ασκεί κατ' αποκλειστικότητα ή, μετά από σχετική ανάθεση τη γονική μέριμνα ενός ή περισσότερων ανήλικων τέκνων, για τις ανάγκες υπολογισμού του εγγυημένου ποσού το μεγαλύτερο σε ηλικία ανήλικο μέλος λογίζεται ως ενήλικας.
• Σε νοικοκυριό με απροστάτευτο/α τέκνο/α, για τις ανάγκες υπολογισμού του εγγυημένου ποσού κάθε απροστάτευτο τέκνο λογίζεται ως ενήλικας.
• Ως ανώτατο όριο του εγγυημένου ποσού ορίζονται τα 900 ευρώ, μηνιαίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.

Δηλούμενο εισόδημα: Το συνολικό πραγματικό εισόδημα από κάθε πηγή ημεδαπής και αλλοδαπής προέλευσης - προ φόρων, μετά την αφαίρεση των εισφορών για κοινωνική ασφάλιση - που εισπράχθηκε από όλα τα μέλη του νοικοκυριού, κατά τους έξι μήνες πριν από το μήνα υποβολής της αίτησης. Στο συνολικό δηλούμενο εισόδημα συμπεριλαμβάνεται και το σύνολο των επιδομάτων και άλλων ενισχύσεων, καθώς και το εισόδημα που απαλλάσσεται από το φόρο ή φορολογείται με ειδικό τρόπο, με τις εξαιρέσεις που αναφέρονται. Το δηλούμενο εισόδημα δεν περιλαμβάνει το επίδομα αναδοχής της διάταξης του άρθρου 9 του ν. 2082/1992, καθώς και τα μη ανταποδοτικά επιδόματα αναπηρίας που καταβάλλονται από το κράτος.

Υπολογισμός του εισοδήματος για ένταξη στο πρόγραμμα: Για την ένταξη στο πρόγραμμα και τον υπολογισμό της εισοδηματικής ενίσχυσης, αφαιρείται από το συνολικό δηλούμενο εισόδημα το 20% του καθαρού εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες, από υπηρεσίες που παρέχονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών ή εργόσημο, καθώς και το 20% του ποσού από πηγές κατάρτισης, προγράμματα κοινωφελούς εργασίας ή από οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα εργασίας.

Σε περίπτωση που μέλος του νοικοκυριού βρει εργασία (περιστασιακή, προσωρινή ή μόνιμη), στον υπολογισμό του εισοδήματος για την ένταξη στο πρόγραμμα δεν συνυπολογίζεται κατά τον πρώτο μήνα της εργασίας το 100% και κατά τους δύο επόμενους το 40% του καθαρού μηνιαίου εισοδήματος από την ανωτέρω εργασία.

Εάν το μέλος του νοικοκυριού εξακολουθεί να εργάζεται για διάστημα άνω των τριών μηνών, το δικαίωμα στην εισοδηματική ενίσχυση διακόπτεται από την έναρξη του τέταρτου μήνα εργασίας, εφόσον δεν πληρούνται τα κριτήρια για ένταξη στο πρόγραμμα.

Εάν τα κριτήρια εξακολουθούν να πληρούνται, το νοικοκυριό λαμβάνει το ποσό της εισοδηματικής ενίσχυσης που του αναλογεί. Η ανωτέρω εξαίρεση από τον υπολογισμό του εισοδήματος για ένταξη στο πρόγραμμα δύναται να εφαρμοστεί μία και μόνη φορά σε διάστημα ενός έτους από την έναρξη ισχύος της.

Μηνιαίο ποσό εισοδηματικής ενίσχυσης: Η διαφορά μεταξύ του εξαπλάσιου ύψους του εγγυημένου ποσού και του εξαμηνιαίου δηλούμενου εισοδήματος του νοικοκυριού, όπως αυτό υπολογίζεται για τους σκοπούς της ένταξης στο πρόγραμμα, διαιρούμενη δια έξι.

Μη δυνάμενοι για εργασία: Για τους σκοπούς του προγράμματος, μη δυνάμενοι για εργασία θεωρούνται οι δικαιούχοι που ανήκουν στις κάτωθι κατηγορίες:

• ΑμεΑ, τα οποία, σύμφωνα με την γνωμάτευση της Επιτροπής Πιστοποίησης Αναπηρίας, έχουν κριθεί ή που δηλώνουν στο σχετικό πεδίο της αίτησης για ένταξη στο ΚΕΑ «ανίκανα για εργασία».
• Φοιτητές προγραμμάτων πλήρους φοίτησης, μαθητευόμενοι των επαγγελματικών σχολών ή όσοι εξασκούνται πρακτικά στο πλαίσιο επαγγελματικού εκπαιδευτικού προγράμματος, χωρίς εργασιακή σχέση.
• Δυνάμενοι για εργασία θεωρούνται οι δικαιούχοι, ηλικίας 18 έως 65 ετών, που δεν εργάζονται και δεν ανήκουν στις ανωτέρω κατηγορίες.

Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ) είναι ένα νέο προνοιακό πρόγραμμα που συνδυάζει:

• Εισοδηματική ενίσχυση: Το χρηματικό ποσό ενίσχυσης της ωφελούμενης μονάδας.
• Συμπληρωματικές κοινωνικές υπηρεσίες, παροχές και αγαθά: Διασύνδεση των μελών της ωφελούμενης μονάδας, εφόσον πληρούν τα κριτήρια ένταξης εκάστου προγράμματος:

Με δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ανασφάλιστων.
Παραπομπή και ένταξη σε δομές και υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και υποστήριξης.
Ένταξη σε προγράμματα και κοινωνικές δομές για την αντιμετώπιση της φτώχειας.
Ένταξη σε προγράμματα που υλοποιούνται στο πλαίσιο του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους άπορους.
Κοινωνικό τιμολόγιο παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας.
Κοινωνικό τιμολόγιο παρόχων ύδρευσης.
Κοινωνικό τιμολόγιο δήμων και δημοτικών επιχειρήσεων.

• Υπηρεσίες ενεργοποίησης: Προώθηση των δικαιούχων, εφόσoν δύνανται να εργαστούν, σε δράσεις που στοχεύουν στην ένταξη ή επανένταξή τους στην αγορά εργασίας και μπορεί να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

Την κάλυψη προτεινόμενης θέσης εργασίας.
Τη συμμετοχή σε προγράμματα κοινωφελούς εργασίας.
Τη συμμετοχή σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης.
Τη συμμετοχή σε προγράμματα απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας.
Την ένταξη ή την επιστροφή στο εκπαιδευτικό σύστημα και στα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ