Είναι άραγε μια ασφαλής χώρα το Αφγανιστάν; Αυτό ήταν το ερώτημα της εκδήλωσης της Κοινότητας Αφγανών Προσφύγων και Μεταναστών στην Ελλάδα και του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών και Προσφύγων στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα», που διεξήχθη την περασμένη Πέμπτη.
«Είμαστε ένας ξεχασμένος λαός. Στη χώρα μας γίνεται πόλεμος εδώ και 50 χρόνια και πολλοί δεν το ξέρουν καν» λέει ο Mokhtar Rezai, αντιπρόεδρος της αφγανικής κοινότητας στην Ελλάδα, ο οποίος έφυγε από τη χώρα του για να ρθει σε ευρωπαϊκά εδάφη, πριν από 17 χρόνια.
«Δεν έχεις άλλη επιλογή από το να αποχωρήσεις» παραδέχεται. Ο ίδιος δεν πρόκειται να ξεχάσει τα βράδια στην πατρίδα του όταν είχε συνηθίσει να ακούει βομβαρδισμούς και πυροβολισμούς. «Τι άλλο χειρότερο από το να είσαι παιδί και να βλέπεις πτώματα μπροστά σου;».
«Για όλους εμάς τους υπόλοιπους η ενηλικίωση φτάνει στα 18. Για τους Αφγανούς, όμως, όπως συνεχίζει ο Mokhtar, έρχεται πολύ νωρίτερα. Είναι τόσο ώριμα πια τα παιδιά, συνεχίζει, που το να ξεκινήσουν μόνα τους και ασυνόδευτα από την Μέση Ανατολή για να φτάσουν στην Ευρώπη, δεν τους τρομάζει».
Η μεγάλη έκρηξη έγινε το 2015 όταν άνοιξαν τα σύνορα, και στην Ελλάδα έφτασε ένα νέο μεγάλο κύμα προσφύγων και μεταναστών από το Αφγανιστάν. Υπήρχαν, σύμφωνα με τον ίδιο, ολόκληρες οικογένειες που ενώθηκαν ξανά σε ελληνικό έδαφος, όταν ο μικρός αδερφός για παράδειγμα βρήκε τον μεγάλο που ζούσε εδώ και μια δεκαετία στην Αθήνα.
Το χειρότερο, όμως, για τον αντιπρόεδρο της Αφγανικής Κοινότητας είναι πως οι ροές δεν έχουν σταματήσει όλα αυτά τα χρόνια που βρίσκεται στην Ελλάδα. «Δυστυχώς δεν έχει υπάρξει ένας μήνας που να μην έχει έρθει κάποιος πρόσφυγας ή μετανάστης στα γραφεία μας για να μας ζητήσει βοήθεια» συνεχίζει.
Η μεγάλη έκρηξη έγινε το 2015 όταν άνοιξαν τα σύνορα, και στην Ελλάδα έφτασε ένα νέο μεγάλο κύμα προσφύγων και μεταναστών από το Αφγανιστάν. Υπήρχαν ολόκληρες οικογένειες που ενώθηκαν ξανά σε ελληνικό έδαφος, όταν ο μικρός αδερφός για παράδειγμα βρήκε τον μεγάλο που ζούσε εδώ και μια δεκαετία στην Αθήνα.
Δεν είναι σπάνιο, μάλιστα, το φαινόμενο, πρόσφυγες που είναι λίγες μέρες στην Ελλάδα, να έρχονται στα γραφεία της Αφγανικής Κοινότητας μ' ένα σημείωμα στο χέρι που γράφει το όνομα ενός συγγενή τους για να τον βρουν.
«Προσπαθούμε όσο μπορούμε να βοηθούμε τους ανθρώπους που έρχονται» παραδέχεται ο Mokhtar Rezai. Πολλοί, κιόλας, σύμφωνα με τον ίδιο, δε γνωρίζουν καν να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται ακόμα και να κάνουν την αίτηση ασύλου.
Το μεγαλύτερο, όμως, πρόβλημα, κατά την Αφγανική Κοινότητα, είναι πως η επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου αργεί χαρακτηριστικά πλέον. «Από κει που έπρεπε να απαντήσουν μέσα 6 μήνες περίπου, πλέον κάποιες μπορεί να πάρουν μέχρι και έναν χρόνο».
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλοί πρόσφυγες να είναι μετέωροι, μη γνωρίζοντας τι μέλλει γενέσθαι. Οι περισσότεροι από αυτούς ζούνε σε προσφυγικούς καταυλισμούς.
«Κι αν εγκριθεί, εντάξει. Αν όμως απορριφθεί, πρέπει αναγκαστικά να γυρίσουν πίσω στο Αφγανιστάν» λέει ο Μokhtar.
«Αυτός είναι και ο λόγος που γίνεται αυτή η εκδήλωση» προσθέτει ο αντιπρόεδρος της αφγανικής κοινότητας. Πράγματι τα τελευταία χρόνια, οι απορρίψεις αιτήσεων ασύλου και οι επαναπατρισμοί έχουν αυξηθεί με την αιτιολογία πως το Αφγανιστάν, έστω σε μερικά του σημεία, είναι μια ασφαλής χώρα. Η Ελλάδα είναι από τα κράτη με τις περισσότερες επαναπροωθήσεις στην Ευρώπη.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές της ΕΕ, από το 2015 έως το 2016, ο αριθμός των Αφγανών που επέστρεψαν οι ευρωπαϊκές χώρες στο Αφγανιστάν, τριπλασιάστηκε από τους 3290 στους 9460.
Την ίδια στιγμή, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ έχει κηρύξει το Αφγανιστάν σε εμπόλεμη κατάσταση. «Μερικοί έχουν φτάσει στο σημείο μέχρι και να κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας επειδή δε θέλανε να γυρίσουν πίσω».
Οι πιο πολλοί, μάλιστα, έχουν χαλάσει πάρα πολλά χρήματα, σχεδόν όλη τους την περιουσία, για να φύγουν από το Αφγανιστάν, να περάσουν στο Ιράν, στην Τουρκία, και στη συνέχεια στην Ευρώπη. «Κάποιοι έχουν πουλήσει μέχρι και τα σπίτια τους εκεί για να φύγουν. Πού θα γυρίσουν πίσω λοιπόν;».
Σήμερα, ωστόσο, υπάρχουν οι οργανώσεις στις οποίες μπορεί να απευθυνθεί ένας πρόσφυγας που φτάνει σε ευρωπαϊκό έδαφος και να βρει άμεσα τροφή και στέγη.
«Πριν από 17 χρόνια που ήρθα εγώ, δεν υπήρχε τίποτα απ' αυτά. Μόνο ο δρόμος και η εξαθλίωση. Για έναν ολόκληρο χρόνο περίπου δεν είχα ούτε ένα διερμηνέα για να ξεκινήσω τις αιτήσεις» θυμάται ο Mokhtar Rezai.
Στις δομές αυτές προσπαθούν να βοηθήσουν και οι παλιότεροι Αφγανοί πρόσφυγες. Στην εκδήλωση συναντώ τον Nadir Noori, ο οποίος είναι μέλος του διαδικτυακού περιοδικού Solomon που αναδεικνύει ζητήματα προσφύγων στην Ελλάδα.
Ο ίδιος ζει στη χώρα περισσότερα από 10 χρόνια. Κι αυτός έφτασε έφηβος, αφήνοντας πίσω τους γονείς του. «Τους μεγαλύτερους σε ηλικία που μένουν στο Αφγανιστάν δεν τους πειράζουν. Αυτοί που είναι σε μεγάλο κίνδυνο είναι οι νέοι, γι' αυτό και βλέπεις να έρχονται τόσοι πολλοί» συνεχίζει.
Ασχολούμενος χρόνια με το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα, γνωρίζει πως οι περισσότεροι που φτάνουν στη χώρα, επειδή ακριβώς είναι νέοι, δεν έχουν τελειώσει το σχολείο. Άλλοι το ξεκινούν εδώ και μερικοί το παρατούν τελείως.
Ακόμη όμως και αυτοί που έχουν αποκτήσει ένα πτυχίο στο Αφγανιστάν, δεν τους αναγνωρίζεται στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα όλοι σχεδόν να ξεκινούν τη ζωή τους από το μηδέν.
Η επικοινωνία με τους δικούς τους είναι ένα μεγάλο αγκάθι. Αρκετοί δε γνωρίζουν καν τι γίνεται πίσω. Σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία της Διεθνής Αμνηστίας, αυτή τη στιγμή στο Αφγανιστάν δρουν δεκάδες ένοπλες ομάδες, με μερικές περιοχές της επικράτειάς του να είναι αποκλεισμένες εντελώς.
Μόνο το 2016, σύμφωνα με την Αποστολή Βοήθειας των Ηνωμένων Εθνών στο Αφγανιστάν, σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν 11.418 άνθρωποι. Το πρώτο εξάμηνο, μάλιστα, του 2017, οι θάνατοι αμάχων έφτασαν τους 5.243.
Πολλοί έχουν όπλα για να προστατεύονται, ωστόσο, δεν είναι λίγοι αυτοί που, όπως ακούω από προσωπικές ιστορίες προσφύγων που μίλησαν στην εκδήλωση, δεν ξέρουν αν θα γυρίσουν ζωντανοί πίσω στο σπίτι τους μετά τη δουλειά το απόγευμα.
Ευτυχώς όμως, σύμφωνα με τους ίδιους, έχουν βελτιωθεί οι παροχές Ίντερνετ και τους δίνουν τη δυνατότητα να μιλούν έστω και με κάποια μέλη της οικογένειάς τους που έχουν μείνει πίσω.
«Θα θέλαμε πάρα πολύ να γυρίσουμε στην πατρίδα μας, εκεί που ξέρουμε πως θα μπορούσαμε να είμαστε αποδεκτοί» καταλήγει ο Nadir Noori. Άλλα όπως σημειώνουν στην εκδήλωση, το να τους επιστρέφεις αναγκαστικά πίσω, με τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα εκεί, είναι σαν να παρακινείς σε μια έμμεση θανατική ποινή.
σχόλια