Είσαι η στάμνα μου για ένα καλοκαίρι/
νίκος-αλέξης ασλάνογλου
Ένα ασπρόμαυρο μελόδραμα που μιλάει για τη μεγάλη ζέστη και τη μεγάλη δίψα.
Μια παραβολή για την απληστία και τον πόθο.
Μια αλληγορία για το καλό και το κακό.
Μια ταινία για την αμαρτία της ομορφιάς.
Μια καταγγελία για την φεουδαρχία.
Μια ταινία για το καλοκαίρι.
Μια ταινία για το νερό.
Όλα αυτά κι άλλα τόσα είναι το Susuz yaz-το άνυδρο, στεγνό, διψασμένο καλοκαίρι (πώς να αποδώσει κανείς το Dry summer της αγγλικής μετάφρασης;) που γύρισε στα 1963 ο Μetin Erksan. Στην Τουρκία θα βρει πολλές κλειστές πόρτες, στο Βερολίνο θα αποθεωθεί. Η Χρυσή Άρκτος στο φεστιβάλ του 1964 θα είναι πανηγυρικά δική του.
Με μια σκηνοθεσία που θυμίζει πρώιμο Μπέργκμαν (κάποιες σκηνές ανακαλούν την Πηγή των Παρθένων), μεξικάνικη περίοδο του Μπουνιουέλ και Ζαν Ρενουάρ, ο Ερκσάν στήνει ένα συναρπαστικό φιλμ, πολύτιμη κληρονομιά για το Ευρωπαϊκό σινεμά και όχι μόνο.
Σ'ένα σπαρακτικά άνυδρο τοπίο ο Οσμάν,ένα είδος φεουδάρχη προκαπιταλιστικών δομών, αποφασίζει και διατάσσει και κλείνει με φράγμα το μοναδικό κανάλι-τροφοδότη νερού στα χωράφια της περιοχής. Τα βάζει με τους χωρικούς, τα βάζει με τον Χασάν (τον σοσιαλιστικών αποχρώσεων νεαρό του αδελφό), τα βάζει με τον Θεό τον ίδιο. Όλοι είναι διψασμένοι εκείνο το καλοκαίρι-και πιο πολύ ο ίδιος, μια που καίγεται από επιθυμία για τη νύφη του τη Μπαχάρ.
'Oπως στα παραμύθια, θα γίνουν πολλά και διάφορα. Ο ανελέητος και αχόρταγος κοτζαμπάσης θα σκοτώσει, θα στείλει τον Χασάν στη φυλακή, θα κοροϊδέψει την αθώα Μπαχάρ, θα την κάνει δική του και (φυσικά..) στο τέλος θα τιμωρηθεί από τον αδικημένο αδελφό που επιστρέφει ως άγγελος εκδικητής.
Η ιστορία είναι λίγο ως πολύ κοινή. Κι άλλοι την είπαν, κι άλλοι θα την ξαναπούν. Ο Ερκσάν, όμως, καταφέρνει να φιλμογραφήσει συγκλονιστικά ένα ζοφερό σωματικό σύμπαν, να αιχμαλωτίσει τους κλειστούς πόρους και τη θλίψη του εγκλωβισμένου ιδρώτα.
Οι σκηνές με το άρμεγμα της αγελάδας και το αγκάλιασμα του σκιάχτρου είναι από τις σκληρότερες και λυρικότερες ταυτόχρονα εικονογραφήσεις της μοναξιάς.
Το φιλμ θα ξεχαστεί, η Χούλια Κότσιγιρ, η νεαρή ηθοποιός που έπαιξε τη Μπαχάρ, θα γίνει η θρυλική Χούλια των λαϊκών μελό της δεκαετίας του εβδομήντα, όσοι το ψάχνουν (ανάμεσά τους κι ο Βισκόντι...) θα το βρίσκουν με δυσκολία. Επειδή όμως, εις πείσμα των αγνωστικιστών, υπάρχει Θεός το Άνυδρο Καλοκαίρι θα επιστρέψει χάρις στη φροντίδα του Φατίχ Ακίν και του Μάρτιν Σκορτσέζε.
'' Σήμερα, που τα άνυδρα καλοκαίρια του πνεύματος πληθαίνουν, σήμερα που η απληστία φέρνει τον άνθρωπο στα όρια της εξαθλίωσης αυτή η ταινία αποδεικνύεται πραγματικά πολύτιμη...'' θα πει ο Σκορτσέζε , προλογίζοντας το σκληρό νεοραλιστικό δράμα του Ερκσάν για το World Cinema Project που επιμελήθηκε.
(Ένα είδος επιμελητή νερού σε εποχές ξηρασίας, δηλαδή.)
σχόλια