Είκοσι ένα χρόνια παρουσίας συμπληρώνει φέτος στην πόλη μας το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ, ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα στην Ευρώπη στο είδος του. Σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα το μεταναστευτικό/προσφυγικό, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία στην Ελλάδα (αλλά και την Ευρώπη γενικότερα) περάσανε κυριολεκτικά από σαράντα κύματα.
Μια παρουσία δυναμική που εξακολουθεί να λειτουργεί ως πόλος έλξης, συσπείρωσης και αλληλεγγύης όχι μόνο για τις μεταναστευτικές κοινότητες αλλά και για ευρύτερες κινηματικές συλλογικότητες (φεμινιστικές, λοατ+ κ.ά.), μια γιορτή της διαφορετικότητας και ταυτόχρονα της συνύπαρξης, της ετερότητας που γίνεται ενότητα ενόψει κοινών αγώνων και διεκδικήσεων.
Συναυλίες, ethnic και συλλογικές κουζίνες, παζάρι και ποικίλα καλλιτεχνικά δρώμενα πλαισιώνουν τις πολιτικές ομιλίες, συζητήσεις κι επαφές με Έλληνες και ξένους διανοητές και ακτιβιστές που διεξάγονται στη διάρκειά του, κάνοντάς το ελκυστικό για μικρούς και μεγάλους φίλους.
Το κεντρικό σύνθημα του 21ου Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ «Αν έχουμε μια ελπίδα την οφείλουμε σε αυτούς που δεν έχουν καμία» συνοψίζει και φέτος τον πολιτικό προσανατολισμό του. H συγκυρία κατά την οποία διεξάγεται το φετινό φεστιβάλ μόνο ευτυχής δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Τα διάφορα μέτωπα πολεμικών συγκρούσεων πληθαίνουν διαρκώς με αποτέλεσμα εκατοντάδες άνθρωποι να εκτοπίζονται και να βρίσκονται μετακινούμενοι προσπαθώντας να επιβιώσουν.
Ο Ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός και το στοίχημα της ειρηνικής συνύπαρξης, η δίκη της ΧΑ και το αντιφασιστικό κίνημα, η Ισλαμοφοβία από φεμινιστική σκοπιά, η Αριστερά στην Ευρώπη σήμερα, οι «απαρτχάιντ» πολιτικές της ΕΕ στο προσφυγικό, σε μια Μεσόγειο που θυμίζει πια περισσότερο Νεκρά Θάλασσα, η σωφρονιστική εκδικητικότητα και η δικαστική βαρβαρότητα σε ένα «κράτος εξαίρεσης δικαιωμάτων», το μεσανατολικό σήμερα, οι αγώνες των εργαζομένων στη μνημονιακή εποχή όπως και εκείνοι για τα κοινά αγαθά (κατοικία, νερό, ρεύμα, δημόσιοι χώροι) είναι οι κύριες πολιτικές θεματικές του τριημέρου που πλαισιώνουν επίσης συζητήσεις περί τα εναλλακτικά εκδοτικά εγχειρήματα, τις καταλήψεις στέγης προσφύγων, τις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ήπειρο αλλά και επίκαιρες λοατ+ προβληματικές.
Εξίσου πλούσιο είναι και το καλλιτεχνικό πρόγραμμα που θα διεξάγεται σε τρεις διαφορετικές σκηνές και θα περιλαμβάνει από έντεχνο, electro και χιπ χοπ μέχρι εγχώριες λαϊκές και ethnic παραδοσιακές μουσικές.
Ανάμεσά τους ζωντανές συναυλίες όπου θα συμμετάσχουν οι: Νατάσα Μποφίλιου, Imam Baildi, Angelika Dusk, Παντελής Κυραμαργιός & Πλέγμα, Βέβηλος, Άγνωστος Χειμώνας, Fer De Lance, dj set από Κ. Βήτα & Mikael Delta, Magnum, Cayetano, Sworr, Menta κι επίσης Team Fuego, Plaza Girls, Daisy Chain & Μαύρη Παλλίροια, Rationalistas, μουσικές, χοροί και τραγούδια από την Ήπειρο (Λαλητάδες), την Ικαρία αλλά και το Κουρδιστάν, το Αφγανιστάν και την Αφρική (Mandela Girls, Roze Wood, Martha Moreleon & Los Del Sure) καθώς και ρεμπέτικες μπάντες.
Τις εκδηλώσεις πλαισιώνουν έκθεση αφισών από τον Μάη του '68 συνοδεία βίντεο και κινηματογραφικών στιγμιοτύπων, έκθεση φωτογραφίας από τους Μάριο Λώλο («Γυναίκα-πρόσφυγας») και Γιώργο Νικολαϊδη («Από-Τυπώματα Αστικού Τοπίου»), «φωτορεπορτάζ» από τη 14ήμερη απεργία πείνας των 14 μητέρων και πατέρων στην πλατεία Συντάγματος με αίτημα την οικογενειακή επανένωση (Νοέμβριος '17) καθώς επίσης έκθεση σκίτσων γνωστών δημιουργών για το προσφυγικό, παραχώρηση της Ένωσης Ελλήνων Γελοιογράφων. Κοντά σε αυτά και ο καθιερωμένος, πλέον, παιδότοπος.
Ιδού όμως τι λέει σχετικά η Αλίκη Κοσυφολόγου, διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης του ΕΚΠΑ, αρθρογράφος και μέλος της οργανωτικής επιτροπής ενός Φεστιβάλ που παρά την πετυχημένη μέχρι τώρα πορεία του, απώτερο στόχο δεν έχει τη διαιώνιση αλλά την κατάργησή του σε μια «τελειωτέρα κοινωνία» σαν εκείνη που ενέπνεε τα ποιητικά οράματα του μεγάλου Αλεξανδρινού.
— Ποια θα έλεγες ότι είναι τα σημαντικότερα ως τώρα επιτεύγματα του Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ και πού θα μπορούσαν ενδεχομένως να γίνουν επιπλέον βελτιώσεις;
Το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Αθήνα έχει πετύχει να αποτελεί για είκοσι και πλέον χρόνια σημείο αναφοράς και συνάντησης του αντιρατσιστικού κινήματος και του κινήματος αλληλεγγύης. Η επιτυχία του και η εμβέλεια του αντανακλώνται στην δημιουργία πλατιών δικτυώσεων γύρω από αυτό και στην ετήσια διοργάνωση αντιρατσιστικών φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη αλλά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.
Ένα στοίχημα με το οποίο κάθε χρόνο αναμετριέται το φεστιβάλ είναι η ενίσχυση της δικτύωσης και της επικοινωνίας με αντιρατσιστικές οργανώσεις και συλλογικότητες στο εξωτερικό. Η διαθεματικότητα της ατζέντας του καθώς και η βελτίωση της προσβασιμότητας στον χώρο του φεστιβάλ είναι δύο ακόμη σημαντικοί στόχοι που τίθενται σε κάθε διοργάνωση.
— Έχει, πιστεύεις, πράγματι συμβάλει στην καλλιέργεια μιας αντιρατσιστικής/αντιξενοφοβικής συνείδησης; Έχει καταφέρει να φέρει κοντύτερα διαφορετικές κοινότητες ανθρώπων από διαφορετικές κουλτούρες, φυλές, έθνη αλλά και θρησκείες, σεξουαλικότητες κ.λπ.;
Από το 1996 που διοργανώθηκε το πρώτο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ της Αθήνας στον Λόφο του Κολωνού με κεντρικό σύνθημα «Οι μετανάστες δεν είναι πρόβλημα, έχουν προβλήματα» μέχρι και σήμερα, είναι ένας θεσμός που συγκρούεται κατά μέτωπο με τον ρατσισμό έχοντας μεγάλη επίδραση στην κοινωνία.
Κατά τη διάρκεια της ιστορικής του διαδρομής το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ έχει διευρύνει και εμπλουτίσει την ατζέντα των πολιτικών θεμάτων στα οποία αναφέρεται. Οι διακρίσεις φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού, οι διάφορες μορφές κοινωνικού αποκλεισμού και η φτώχεια όπως επίσης και ζητήματα που σχετίζονται με την κρίση της εργασίας στο κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο πλαίσιο είναι κάποια από αυτά. Οι ίδιες οι αξίες της συντροφικότητας και της αλληλεγγύης βρίσκονται στον πυρήνα της ιδέας που γέννησε το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ.
Γύρω από αυτό έχει δημιουργηθεί μία ευρύτερη συλλογικότητα ανθρώπων με διαφορετικές προελεύσεις, εμπειρίες και ανάγκες, κοινές όμως ευαισθησίες, βιώματα και διεκδικήσεις. Εκτός από μια αλληλέγγυα τριήμερη γιορτή, είναι επίσης μια εμπειρία συλλογικής ενδυνάμωσης για όλους και όλες, ένα υπόδειγμα κοινωνικής συνεργασίας και συνύπαρξης μεταξύ ντόπιων, προσφύγων και μεταναστών/στριών.
— Σε ποια δικαιώματα και διεκδικήσεις εστιάζει φέτος το Φεστιβάλ; Πού δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα και γιατί;
Το κεντρικό σύνθημα του 21ου Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ «Αν έχουμε μια ελπίδα την οφείλουμε σε αυτούς που δεν έχουν καμία» συνοψίζει και φέτος τον πολιτικό προσανατολισμό του. H συγκυρία κατά την οποία διεξάγεται το φετινό φεστιβάλ μόνο ευτυχής δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Τα διάφορα μέτωπα πολεμικών συγκρούσεων πληθαίνουν διαρκώς με αποτέλεσμα εκατοντάδες άνθρωποι να εκτοπίζονται και να βρίσκονται μετακινούμενοι προσπαθώντας να επιβιώσουν.
Τρία χρόνια μετά την κλιμάκωση του πολέμου στη Συρία, η μετακίνηση των προσφύγων εξελίσσεται σε μία μόνιμη κατάσταση. Σε αυτό το οδυνηρό και επικίνδυνο ταξίδι τους οι πρόσφυγες έρχονται αντιμέτωποι επίσης με τις συνέπειες της αντιπροσφυγικής πολιτικής που υλοποιείται στην Ευρώπη και της εφαρμογής της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας – Ελλάδας (2016).
Οι άσχημες συνθήκες διαβίωσης στα camps και ιδιαίτερα στα camps που βρίσκονται σε ελληνικά νησιά καθώς και άλλα προβλήματα που ανακύπτουν, όπως για παράδειγμα η καθυστέρηση των οικογενειακών επανενώσεων δυσχεραίνουν κι άλλο τη ζωή των προσφύγων εδώ.
Ταυτόχρονα, το καθεστώς μόνιμης λιτότητας που έχει επικρατήσει σε Ελλάδα και Ευρώπη βαθαίνει ολοένα περισσότερο τις ανισότητες και αυξάνει δραματικά τη φτώχεια. Μέσα από αυτό το πρίσμα αλλά και με την πρόθεση της αναζήτησης των συλλογικών και αλληλέγγυων τρόπων υπέρβασης αυτών των αδιεξόδων διαμορφώνεται η ατζέντα και το πρόγραμμα των συζητήσεων - εκδηλώσεων του φεστιβάλ.
Τα δικαιώματα των μεταναστών/στριών και των προσφύγων, ο αντιφασισμός, οι κοινωνικές συνέπειες της λιτότητας, οι έμφυλες ανισότητες, οι διάφορες μορφές κοινωνικού αποκλεισμού, τα δικαιώματα των κρατουμένων και ο αγώνας απέναντι στην κρατική καταστολή και τη δικαστική αυθαιρεσία είναι μερικά θέματα που έχουν κεντρική θέση στις συζητήσεις που θα φιλοξενηθούν σε αυτό.
—Πώς στηρίζεται οικονομικά η διοργάνωση και πώς αξιοποιούνται τα έσοδά της;
Πρόκειται για ένα πλήρως αυτοοργανωμένο και αυτοχρηματοδοτούμενο φεστιβάλ, κάτι που θεωρούμε επιτυχία και έτσι θέλουμε να συνεχίσουμε. Τα όποια έσοδα υπάρχουν αξιοποιούνται για την κάλυψη αναγκών προσφύγων και μεταναστών/στριών καθώς επίσης για την στήριξη του αντιρατσιστικού κινήματος και των δράσεων αλληλεγγύης.
Infο:
29/6-1/7 Πάρκο Γουδή, 21o Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Αθήνας. αναλυτικές πληροφορίες και πλήρες πρόγραμμα στο antiracistfestival.gr/2018
