The Cult of Jeff Koons
Μία βιτριολική κριτική της έκθεσης Koons στο Whitney Museum (που μόλις εγκαινιάστηκε και στο Μουσείο Beaubourg του Παρισιού) από τον Jed Perl στο περιοδικό New York Review of Books.
"Imagine the Jeff Koons retrospective at the Whitney Museum of American Art as the perfect storm. And at the center of the perfect storm there is a perfect vacuum. The storm is everything going on around Jeff Koons: the multimillion-dollar auction prices, the blue chip dealers, the hyperbolic claims of the critics, the adulation and the controversy and the public that quite naturally wants to know what all the fuss is about. The vacuum is the work itself, displayed on five of the six floors of the Whitney, a succession of pop culture trophies so emotionally dead that museumgoers appear a little dazed as they dutifully take out their iPhones and produce their selfies (...)" (Jed Perl, The Cult of Jeff Koons, New York Review of Books, 25.09.2014).
"Η αγορά ενός έργου του Koons δίνει στους νεόπλουτους την αίσθηση ότι πλησιάζουν έναν πολύ κλειστό κύκλο. Η σειρά αυτή [με το γιγάντιο σκύλο, σ.σ.] αριθμεί άλλα τέσσερα αντίτυπα, που ανήκουν στον François Pinault, τον νεοϋορκέζο χρηματιστή Steven Cohen, τον Δάκη Ιωάννου, τον έλληνα επιχειρηματία που διατηρεί μία πολύ στενή σχέση με τον Koons -ο οποίος και διακόσμησε το γιοτ του Guilty («ένοχος»!), καθώς και στον μεγαλοεργολάβο Eli Broad. Τον Μάιο, ο Steve Wynn, ιδιοκτήτης καζίνο στο Las Vegas προσέφερε στον εαυτό του έναν Popeye έναντι 22,5 εκατ ευρώ. Φημολογείται επίσης ότι η διαπραγμάτευση για ένα Rabbit στοίχησε στο Κατάρ μερικές δεκάδες εκατομμύρια δολάρια." (Vincent Noce, Η υπεραγορά της τέχνης αναζητά τη μάρκα, Libération, 25.11.2014)
Συνέντευξη του Jed Perl στην Elisabeth Franck-Dumas (Libération, 25.11.2014)
Η έκθεση Koons στο Whitney Museum απέσπασε μόνο εγκωμιαστικές κριτικές. Αύτο σας εξέπληξε ;
Η ομοφωνία μεταξύ των μεγάλων υπογραφών των New York Times, του New Yorker και του New York Magazine με εξέπληξε, ναι. Γιατί νομίζω ότι υπάρχει στον κόσμο της τέχνης, ανάμεσα στους καλλιτέχνες, σε ορισμένους curators, ακόμη και σιωπηρά σε κάποιους διευθυντές μουσείων, μία αυξανόμενη αγανάκτηση απέναντι στην ισχύ της αγοράς, στις φουάρ, σ' αυτές τις μεγάλες γκαλερί που δίνουν ολοένα τον "τόνο" των εκδηλώσεων. Αυτή όμως η αγανάκτηση δεν εκδηλώνεται ποτέ στον mainstream Τύπο.
Η κριτική αυτή αιθάνεται υποχρεωμένη να νομιμοποιήσει τις επιλογές και τις επιτυχίες της αγοράς ; Ή μήπως αυτό οφείλεται στο φόβο να φανεί αντιδραστική ;
Όχι, οι κριτικοί γνωρίζουν ότι δεν έχουν πια τη δύναμη να νομιμοποιήσουν οτιδήποτε, ούτε και να επηρεάσουν τα γούστα. Ίσως να νιώθουν πως έχουν χάσει αυτή τη μάχη, και ότι είναι καθήκον τους να δείξουν ενδιαφέρον γι' αυτό το παγκόσμιο φαινόμενο, να έχουν κάτι να πουν πάνω σ' αυτό, αφού το έχουν μπροστά τους και δεν μπορούν να το αποφύγουν. Το "φαινόμενο Koons" θα γινόταν τότε από μόνο του κάτι το συναρπαστικό. Ως τι, πραγματικά δεν ξέρω. Παραδόξως, ο ιδιος Τύπος επισκέπτεται επίσης τις μικρές γκαλερί για να αξιολογήσει το έργο λιγότερο γνωστών καλλιτεχνών, αλλά είναι σαν να υπάρχουν δύο ξεχωριστά σύμπαντα του λόγου, στα οποία δεν εφαρμόζονται ούτε οι ίδιοι τρόποι προσέγγισης, ούτε και το ίδιο λεξιλόγιο. Στην περίπτωση του Koons, ενδιαφερόμαστε μόνο για τα εκατό άτομα που θα τραβήξουν selfies μπροστά στα αντικείμενά του με τις αντανακλάσεις -όλη η ιδιοφυΐα του Koons έγκειται χωρίς αμφιβολία στην ικανοτητά του να επιβάλλει αυτόν το διπλό λόγο, την διπλή φύση των αξιών.
Γίνεται πολύς λόγος για τον Koons ως κριτικό της αγοράς τέχνης...
Θα απαντούσα ως προς αυτό τα εξής : πρώτον, ότι δίνουμε υπερβολική έμφαση στις μέρες μας στις κριτικές δυνότητες της τέχνης εις βάρος των άλλων της προτερημάτων. Η τέχνη είναι, όπως και να' χει, κάτι που μπορεί να μας ευχαριστήσει ! Εντάξει, κάποιοι υποστηρίζουν ότι βρίσκουν μία αισθητική απόλαυση στα έργα του Koons, και σ' αυτό δεν μπορώ να απαντήσω τίποτα ... Αλλά αν ο Koons είναι τόσο κριτικός, δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι ο ίδιος βρίσκεται στην κορυφή του κόσμου της τέχνης ;
Τι ρόλο έπαιξαν τα μουσεία στη διαδικασία νομιμοποίησης του έργου του;
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα μουσεία εχουν τεθεί υπό τον έλεγχο πολύ ισχυρών διοικητικών συμβουλίων, όπου βρίσκουμε πάλι τους πλούσιους αγοραστές των έργων των Koons, Hirst ή Murakami, οι οποίοι θα θεωρήσουν φυσιολογικό να απαιτήσουν να εκτίθεται στο μουσείο "τους" αυτό που αγόρασαν πολύ ακριβά για τις ιδιωτικές τους συλλογές. Σ' αυτό το επίπεδο, η Ευρώπη κοντεύει να μας φτάσει, υπάρχει μια διαδικασία τυποποίησης, όλοι οι διευθυντές μουσείων πηγαίνουν στις ίδιες δημοπρασίες, στις ίδιες φουάρ, και προσκαλούνται στα ίδια γεύματα, με τα ίδια στοχευμένα αποτελέσματα.
σχόλια