Ο οδηγός που με μεταφέρει από το κέντρο του Ουέστμινστερ προς το αεροδρόμιο του Χίθροου είναι παράξενα –για τα δεδομένα των Άγγλων αυτοκινητιστών- ομιλητικός. Αναλαμβάνει, χωρίς να του το ζητήσω χρέη ξεναγού και μου δείχνει αριστερά και δεξιά της διαδρομής κτήρια, λέγοντάς μου ιστορίες.
«Από 'δω ο Πύργος Γκρένφελ», που έγινε παρανάλωμα και τώρα ψάχνονται πώς θα το κατεδαφίσουν και τι τους συμφέρει, «από εκεί ένα καινούριο έργο», έκτρωμα το χαρακτηρίζει, ενώ με βλέπει να γνέφω από τον καθρέφτη, «και από εδώ το BBC που θέλουν να το... διώξουν από το Λονδίνο», μου λέει και ξαφνικά ο μονόλογός του αποκτά ενδιαφέρον. «Γιατί;», τον ρωτάω και δεν θέλει και πολλά, έχει όλη την ώρα στη διάθεση του να μου εξηγήσει. Μπροστά μας απλώνεται ωραιότατο αγγλικό μποτιλιάρισμα.
Στην καρδιά του Brexit, αλλά και αρκετά πιο πίσω από τα νέα, μοντέρνα οικονομικά βάσανα των Βρετανών, ο κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας έχει ουκ ολίγες φορές κατηγορηθεί για διάφορα. Από το περιεχόμενό του και τα ποιοτικά standards του τα τελευταία χρόνια, μέχρι τους παχυλούς μισθούς των στελεχών του και το κατά πόσο εκφράζει πλέον τη βρετανική καρδιά.
Eδώ και πολύ καιρό το BBC ελέγχεται για τις δημοσιογραφικές επιδόσεις του και για το πόσο έχει εναρμονιστεί με τους ρυθμούς και τις απαιτήσεις της εποχής, αντιμέτωπο με το περιεχόμενο, τα προγράμματα και τις υπηρεσίες που παρέχουν κολοσσοί όπως το Netflix και η Amazon
Πριν από περίπου έναν χρόνο, για την ακρίβεια τον Σεπτέμβριο του 2018, ο Τόνι Χολ, Γενικός Διευθυντής του βρετανικού δικτύου (επίσης, βαρόνος του Μπίρκενχεντ και ισόβιο μέλος της Βουλής των Λόρδων, αν κάτι λέει αυτό...), σε τηλεοπτικό μήνυμά του είχε προϊδεάσει τους Βρετανούς γι' αυτό που ερχόταν.
«Το BBC θα μπορεί να προσφέρει περισσότερα στη Βρετανία, είχε πει, αν αποκέντρωνε προσωπικό και πόρους εκτός Λονδίνου», είχε πει. Μάλιστα, τότε ο Χολ είχε κάνει λόγο για «δημοκρατικό καθήκον του BBC να βγει μπροστά ως υποστηρικτής και προάγγελος της αλήθειας σε έναν κόσμο γεμάτο από fake news που διαφεντεύουν το διαδίκτυο».
Δεν είναι ψέμα αυτό, όμως αλήθεια είναι και το ότι εδώ και πολύ καιρό το BBC ελέγχεται για τις δημοσιογραφικές επιδόσεις του και για το πόσο έχει εναρμονιστεί με τους ρυθμούς και τις απαιτήσεις της εποχής, αντιμέτωπο με το περιεχόμενο, τα προγράμματα και τις υπηρεσίες που παρέχουν κολοσσοί όπως το Netflix και η Amazon...
«Μας λένε ότι αν υπάρξει μετεγκατάσταση υπηρεσιών και δομών του δικτύου σε άλλα μέρη της Αγγλίας εκτός Λονδίνου, το BBC θα έχει καλύτερη παρουσία, θα καλύπτει θέματα που αφορούν όλη τη χώρα και όχι μόνο την πρωτεύουσα. Ότι θα εκπροσωπείται πληρέστερα η γνώμη όλων», επιμένει ο φίλος οδηγός.
«Στόχος είναι να επενδύσουμε σε σοβαρό περιεχόμενο που θα υποστηρίζει τη δημιουργική οικονομία. Να προσφέρουμε παγκόσμιες online υπηρεσίες. Να εξασφαλίσουμε περισσότερο ποιοτικό περιεχόμενο για παιδιά και νεαρούς ενήλικες. Να υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και ακρίβεια στις ειδήσεις. Περισσότερη θεματολογία εκτός Λονδίνου», είχε πει ο Χολ.
Και καλά τα είχε πει και δικαίως οι Βρετανοί περιμένουν τη μετακόμιση του μεγαλύτερου ραδιοτηλεοπτικού φορέα της Βρετανίας (σ.σ.: κάποιες υπηρεσίες και κανάλια είχαν ήδη αποκεντρωθεί στο Salford με απόφαση που είχε ληφθεί ήδη το 2004).
Μέχρι εδώ, όλα καλά, ωστόσο, το BBC εδώ και πάρα πολύ καιρό και ειδικά από το καλοκαίρι του Brexit και μετά επικρίνεται σκληρά για διάφορα, μεταξύ των οποίων και ο υψηλός φόρος που οι Βρετανοί πληρώνουν για τη λειτουργία του.
Μισό λεπτό, όμως, για τι φόρο μιλάμε; Μέχρι πριν από λίγες μέρες οι Βρετανοί πλήρωναν 150,50 λίρες για την έγχρωμη άδεια και 50,50 λίρες για την ασπρόμαυρη (ναι, εκεί υπάρχουν ακόμη αυτά...). Οι άνω των 75 ετών τηλεθεατές δεν υποχρεώνονταν να πληρώσουν, ενώ για τους τυφλούς ίσχυε το ήμισυ του φόρου (!). Μόλις πριν από λίγες ημέρες –και συγκεκριμένα την 1η Απριλίου του 2019- ο φόρος αυξήθηκε κατά 4 λίρες, δηλαδή διαμορφώνεται στις 154,50 λίρες, γεγονός που δημιούργησε πολλές γκρίνιες και διχογνωμία.
Κάποιοι δέχθηκαν αδιαμαρτύρητα την αύξηση, όπως ο οδηγός καλή ώρα, που βρίσκει αρκετά ποιοτικό συνολικά το πρόγραμμα του BBC. «Αν θες να βλέπεις καλά πράγματα, τα πληρώνεις», λέει.
Και εκ πρώτης όψεως, η σοβαρότητα, η αντικειμενικότητα, η ευρεία θεματολογία, οι ευρηματικές φωνές είναι κάτι που ένας απλός παρατηρητής βλέπει στο πρόγραμμα του BBC είτε το παρακολουθεί δορυφορικά είτε μέσω διαδικτύου και των διαύλων που μέσω YouTube και social media έχει ανοίξει τα τελευταία χρόνια ο βρετανικός ραδιοτηλεοπτικός κολοσσός.
Όμως, για τον βέρο Βρετανό, για τον μόνιμο κάτοικο του Ηνωμένου Βασιλείου ακόμη και το BBC βασανίζεται από σοβαρές διοικητικές και όχι μόνο ασθένειες που χρονίζουν (πού να έβλεπαν, δηλαδή, και την ΕΡΤ, το πρόγραμμά της και το διοικητικό χάος της...).
Από τα δεξιά προς τα αριστερά, μιλώντας; Οι δεξιόστροφοι του Ηνωμένου Βασιλείου πάντα πίστευαν ότι το BBC είναι φωλιά καλοπληρωμένων αριστερών και παρ' όλα αυτά ένα δημοσιογραφικό μαγαζί όπου κυριαρχεί η ανισότητα στους μισθούς ανδρών – γυναικών. Επίσης, ανήκουστο πώς και με τις ευλογίες ποιών, έγινε η καρδιά ενός εκ των μεγαλυτέρων σκανδάλων παιδεραστίας την τελευταία 50ετία.
Οι αριστερόστροφοι πάλι, σαφώς πιο ρεαλιστές, έχουν να παρατηρήσουν τον ταχύτατο ρυθμό με τον οποίο το τηλεοπτικό κοινό ηλικίας 16-30 γυρίζει την πλάτη στο BBC, το πρόγραμμα και τις επιλογές του. Το τηλεοπτικό δίκτυο που τα τελευταία 40 χρόνια συγκέντρωνε τους βρετανούς στο σαλόνι δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι κάνει το ίδιο τώρα πια.
Ακόμη κι αν κάποια στελέχη του το πιστεύουν, έρευνες αποδεικνύουν ότι ένα 70% του δυναμικού κοινού στη Βρετανία προτιμά το περιεχόμενο του Netflix ή της Amazon και εδώ μιλάμε για παγκόσμιο φαινόμενο και όχι για το τι θέλει να βλέπει ο έφηβος του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το μόνο θετικό που αριστεροί και δεξιοί αναγνωρίζουν είναι ότι ο BBC διατηρεί τη σοβαρότητα και τους μηχανισμούς ελέγχου ενός κραταιού ειδησεογραφικού δικτύου απέναντι στα fake news. Αλλά, αλίμονο, αν χανόταν κι αυτή η σοβαρότητα...
Ποιο θα ήταν το ιδανικό μέλλον, λοιπόν, γι' αυτόν ειδησεογραφικό κολοσσό; Πώς γίνεται αυτό το Μέσο, παρά την τεχνολογία που διαθέτει, να αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα με αυτά που αντιμετώπισαν εφημερίδες (όπως ο Independent, o Observer και άλλες), πριν να αποφασίσουν να στραφούν εξ ολοκλήρου στο Διαδίκτυο;
Λίγες μέρες πριν, στο περιθώριο μίας δημοσιογραφικής συνάντησης, συνάδελφοι από το Channel 4 και τη Guardian, εξηγούσαν στο διάλειμμα του καφέ, ότι η στροφή του ραδιοτηλεοπτικού φορέα στο διαδίκτυο, δεν θα είναι τόσο εύκολη (!), όσο υπήρξε για τις εφημερίδες. Εδώ θα χρειαστεί υπομονή, εργατικότητα και φαντασία, όχι μόνο από τους εργαζόμενους στο BBC, αλλά με κυβερνητική ευθύνη (και σίγουρα πάντως, όταν το έλεγαν αυτό δεν εννοούσαν ότι πρόκειται για πρωτοβουλία που θα κληθεί ή θα μπορούσε να αναλάβει η Μέι...).
Το θέμα, έλεγαν, δεν είναι η μετακόμιση, η αποκέντρωση, ο εξορθολογισμός των δαπανών μίας κολοσσιαίας δημοσιογραφικής επιχείρησης, αλλά η αλλαγή φιλοσοφίας που θα κρατήσει λειτουργικό, δημοφιλές και παρεμβατικό το BBC για τα επόμενα 40 χρόνια. Και το διαδίκτυο –ναι- είναι μεγαλύτερη πρόκληση για έναν τηλεοπτικό / ραδιοφωνικό γίγαντα που μοιάζει χαμένος στα οικονομικά τα δικά του και της χώρας του, εν γένει.
Και κάτι τελευταίο: για τι είδους BBC θα μιλάμε, αν μετά από ένα Brexit, ο ραδιοτηλεοπτικός φορέας αποφασίσει να μεταφέρει την έδρα του στις Βρυξέλλες ή το Άμστερνταμ, όπως και πάλι είχε προειδοποιήσει πριν από λίγες μέρες ο Χολ;
Ναι μεν, ένα γραφείο στην ηπειρωτική Ευρώπη θα επέτρεπε στον ραδιοτηλεοπτικό φορέα να συνεχίσει να λειτουργεί κανάλια εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όμως εδώ θα μιλούσαμε για τέλος εποχής και την αρχή μιας άλλης του πλέον βρετανικού ειδησεογραφικού brand. Δυστυχώς, εδώ την απάντηση θα μπορούσαν να τη δώσουν μόνο οι εξελίξεις που θα ακολουθήσουν το Brexit, αν συμβεί και με όποιον τρόπο συμβεί.
σχόλια