Συγκέντρωση έξω από τη Βουλή διοργανώνει στις 18:00 το απόγευμα της Τετάρτης η πρωτοβουλία «Χωρίς ΣυΝΑΙνεση είναι Βιασμός», διαμαρτυρόμενη για το άρθρο 336 του νέου Ποινικού Κώδικα που αφορά τον ορισμό του βιασμού.
Ειδικότερα, η πρωτοβουλία αναφέρει στο κάλεσμα για κινητοποίηση, ότι «το φεμινιστικό κίνημα διεκδίκησε τυποποίηση του βιασμού στη βάση της συναίνεσης και αντ' αυτού πήρε πλημμεληματική ποινή!».
Αναλυτικά, όπως αναφέρεται στο κάλεσμα:
«Πρόκειται για διάταξη, ΕΚΤΡΩΜΑ, για τους εξής λόγους
Α. Κάνει τον ΒΙΑΣΜΟ ΠΛΗΜΜΕΛΗΜΑ
Β. H έννοια της παράνομης πράξης στενεύει τρομακτικά τη φύση της απειλής. Και αυτό γιατί όταν η διάταξη ζητά απειλή για πράξη παράνομη, πρακτικά ζητά πράξη η οποία έχει ποινική απαξία στον Π.Κ. Κατανοούμε εδώ, ότι υπάρχει μία πλειάδα πράξεων, η απειλή των οποίων μπορεί να προκαλέσει εξαναγκασμό, και να κάμψει την ελεύθερη βούληση του ατόμου και την συναίνεση του, όμως να μην κρίνεται παράνομη κατά τον ΠΚ.
Γ. Η έννοια του εξαναγκασμού. Αναρωτιόμαστε τι ελευθερία αφήνει στο δικαστή η εν λόγω διάταξη. Αυτός που θα είναι στην έδρα, λοιπόν, θα αξιολογεί αν η επίδικη απειλή, ήταν ΑΡΚΕΤΗ ώστε να προκαλέσει τον ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΜΟ στο θύμα, να ανεχτεί ή να πράξει την συγκεκριμένη πράξη.
Με ποια πειστήρια ή μέσα, θα μπορεί ένα υποκείμενο που τελούσε σε καθεστώς τρόμου, υπό τον φόβο της απειλής που αυτό βίωνε, να γίνει πιστευτό, σε μια ακροαματική διαδικασία, λέγοντας ότι αυτή η απειλή, ήταν ικανή για το ίδιο να το εξαναγκάσει σε πράξη χωρίς τη συναίνεση του.
Είναι πραγματικά, πρωτοφανές πως ο Νομοθέτης, κλιμακώνει το είδος της απειλής, και πως αυτή η απειλή συμπαρασύρει την απαξία του ίδιου πρακτικά εγκλήματος.
Με τη light εκδοχή της απειλής (μόνο οργή μας προκαλεί!), κάποιος θα μπορεί να βιάζει αλλά θα κατηγορείται πρακτικά από αυτή τη νέα προνομιούχα περίπτωση βιασμού, αντιμέτωπος με μια μικρότερη ποινή (τουλάχιστον 3 έτη ), γιατί ναι μεν διέπραξε βιασμό, αλλά με άλλον τρόπο απειλής.
Κι εμείς φανταζόμαστε έναν άντρα που εξαναγκάζει σε πράξη πρώην του, με την απειλή διαρροής βίντεο ή εικόνων, να κρίνεται στο εξής ότι κάνει έναν μικρότερης απαξίας βιασμό, έναν βιασμό πιο λάιτ, ένα πλημμέλημα. Απαιτούμε να παρθεί πίσω η τροποποίηση του άρθρου 336.
Διεκδικούμε να γίνει νόμος του κράτους η κυρωμένη από το ελληνικό κοινοβούλιο Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, και να οριστεί ο βιασμός στη βάση της απουσίας συναίνεσης.
Κι αφού η κυβέρνηση αποφάσισε ότι η τελευταία της πράξη θα είναι ένα δώρο στους κακοποιητές και τους βιαστές, και το ψηφίζει με τη διαδικασία του κατεπείγοντος αυτή την Πέμπτη, με την ίδια αποφασιστικότητα, ΚΑΛΟΥΜΕ ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ, στις 18:00, συγκέντρωση έξω από τη Βουλή!».
Διεθνής Αμνηστία: Απαράδεκτο το άρθρο 336
Απαράδεκτο χαρακτηρίζει και από τη μεριά της η Διεθνής Αμνηστία το άρθρο 336 στο σχέδιο του νέου Ποινικού Κώδικα, που εμπεριέχει τον νομικό ορισμό του βιασμού, καθώς υιοθετείται ένας ακόμα πιο περιοριστικός από τον υπάρχον, ορισμός της απειλής.
Στην ανακοίνωσή της η Διεθνής Αμνηστία σημειώνει ότι «το κύριο ζήτημα αποτελεί το γεγονός ότι ο βιασμός εξακολουθεί να ορίζεται με βάση τη βία και όχι με βάση την απουσία συναίνεσης. Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, που η χώρα μας επικύρωσε στις 2018 ως νόμο του κράτους, ορίζει την υποχρέωση ο βιασμός να ορίζεται με βάση την απουσία συναίνεσης.
Η απαίτηση αυτή προκύπτει από την αναγνώριση ότι το βασικό δικαίωμα που πλήττεται σε περίπτωση βιασμού είναι η σεξουαλική αυτονομία και η σωματική ακεραιότητα ενός ατόμου, και επομένως, τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων αναγνωρίζουν την έννοια της ελεύθερα δοθείσης συναίνεσης (αξιολογούμενης στο πλαίσιο των περιστάσεων) ως το κεντρικό στοιχείο για τον ορισμό εγκλημάτων σεξουαλικής βίας,αντί της χρήσης βίας ή απειλής.
Αντίθετα, ο νομικός ορισμός του βιασμού με επίκεντρο τη βία ή την αντίσταση, όπως αυτός που περιλαμβάνεται στο νέο σχέδιο Ποινικού Κώδικα, σηματοδοτεί ότι μια σειρά εγκλημάτων βιασμού, στα οποία δεν φαίνεται η άσκηση ή η απειλή σωματικής βίας, ή η απόδειξη ή αδυναμία αντίστασης, ή δεν τεκμαίρεται εξαναγκασμός σε γενετήσια πράξη μετά από απειλή με παράνομη πράξη (όπως προβλέπεται στην παράγραφο 5), δεν θα διώκονται ως τέτοιοι.
Επιπλέον, με τον παρόντα ορισμό, δεν λαμβάνεται υπόψη ότι το «πάγωμα» του θύματος, όταν έρχεται αντιμέτωπο με μια σεξουαλική επίθεση, έχει αναγνωριστεί ως η πιο συνηθισμένη ψυχολογική αντίδραση στην πλειοψηφία των βιασμών, όπως έχει αποδειχθεί από σειρά ερευνών. Η αντίδραση αυτή αφήνει το άτομο ανήμπορο να αντισταθεί στην επίθεση, συχνά σε βαθμό ακινησίας, και συνεπώς συνοδεύεται από απουσία εμφανών σημαδιών φυσικής βίας – κάτι που σημαίνει ότι επίσης δεν θα διώκεται ως βιασμός.
Επιπλέον, υιοθετείται ένας ακόμα πιο περιοριστικός από τον υπάρχον, ορισμός της απειλής. Από την «απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου», περνάμε μόνο σε εκείνες τις περιπτώσεις που αφορούν «απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας». Έτσι, η απειλή ορίζεται αποκλειστικά ως σωματική, και κλείνει οποιοδήποτε περιθώριο διαφορετικής ερμηνείας.
Δεν υιοθετείται ο ορισμός ενός φάσματος επιβαρυντικών περιστάσεων, όπως επίσης προβλέπεται από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (ηλικία επιζώντος ατόμου, σχέση μεταξύ δράστη και επιζήσαντος ατόμου, χρήση ή απειλή βίας, παρουσία πολλών δραστών, βαριές σωματικές ή ψυχικές επιπτώσεις της επίθεσης στο θύμα κ.α.).
Τέλος, δεν υιοθετείται ένας σαφής ορισμός της πράξης του βιασμού, περιλαμβάνοντας ρητά κάθε μη συναινετική κολπική, πρωκτική ή στοματική διείσδυση σεξουαλικής φύσης στο σώμα ενός άλλου ατόμου με οποιοδήποτε μέρος του σώματος ή αντικείμενο, όπως επίσης προβλέπεται από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.
Δημιουργεί δυσμενή εντύπωση το γεγονός ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης προσπαθεί να διασκεδάσει τις αντιδράσεις και να παρουσιάσει μια πολύ διαφορετική από την πραγματική, εντύπωση, σημειώνοντας στο δελτίο τύπου του ότι το παρόν σχέδιο αποτελεί «βελτίωση» μετά από τη δημόσια διαβούλευση. Στην πραγματικότητα, το Υπουργείο δεν συμπεριέλαβε κανένα από τα σημεία που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης, τόσο από τη Διεθνή Αμνηστία, με επίσημο υπόμνημα που καταθέσαμε, όσο και από όλους τους υπόλοιπους φορείς και οργανώσεις, και το γυναικείο κίνημα.
Η πολιτική αυτή επιλογή του Υπουργείου φέρει ιδιαιτέρως σοβαρές συνέπειες: Εμπεδώνει την ατιμωρησία του βιασμού, εμποδίζει περαιτέρω την πρόσβαση των θυμάτων του βιασμού στη δικαιοσύνη και αδυνατεί να περιορίσει την κουλτούρα του βιασμού στην ελληνική κοινωνία. Σε μια περίοδο που η κοινωνία έχει υποφέρει από την επανειλημμένη δημοσιοποίηση περιστατικών βιασμών, είναι ανεπίτρεπτο το μήνυμα απουσίας οποιασδήποτε δικαίωσης, αλλά κινδύνου των μελλοντικών θυμάτων. Η επιμονή σε έναν ορισμό του βιασμού που επικεντρώνεται στην αντίσταση και τη βία παρά στην συναίνεση, θα έχει αντίκτυπο όχι μόνο στην καταγγελία βιασμών, που γενικά είναι πολύ χαμηλή, αλλά επίσης και στην κοινωνική αντίληψη περί σεξουαλικής βίας, όταν και τα δύο είναι κομβικές πλευρές της καταπολέμησης της ατιμωρησίας για αυτά τα εγκλήματα και της πρόληψής τους.
Όλο και περισσότερες χώρες στην Ευρώπη υιοθετούν νομοθεσίες στη βάση του απλού γεγονότος ότι το σεξ χωρίς συναίνεση είναι βιασμός. Ωστόσο, η Ελλάδα αποφασίζει να ενεργήσει ενάντια σε αυτή τη γενική τάση, προτείνοντας έναν νόμο που δεν τοποθετεί στο επίκεντρο τη συναίνεση. Η πρόταση της κυβέρνησης είναι απαράδεκτη και συνιστά μια χαμένη ευκαιρία να αποδειχθεί η πραγματική δέσμευση της Ελλάδας να προστατεύσει τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών. Η Ελλάδα δεν μπορεί πλέον να αγνοεί τις φωνές των γυναικών που απαιτούν σεξουαλική αυτονομία, με κάθε τρόπο, συμπεριλαμβανόμενης της τροποποίησης των παρωχημένων νομοθεσιών που τελικά τροφοδοτούν την ατιμωρησία του βιασμού.
Επαναλαμβάνουμε ότι ο μόνος ορισμός του βιασμού που μπορεί να γίνει αποδεκτός είναι αυτός που θα συνδέεται με την απουσία συναίνεσης. Καλούμε το Υπουργείο Δικαιοσύνης, έστω και αυτή την ύστατη στιγμή, να αποσύρει το άρθρο 336 και να αντικαταστήσει τον ορισμό του βιασμού, έτσι ώστε αυτός να ορίζεται με βάση την απουσία συναίνεσης».
σχόλια