Όσοι έχουν την τύχη να επισκεφτούν κάποιο από τα πιο πολυσύχναστα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου το καλοκαίρι, εκτός από τη θάλασσα, τον ήλιο και το ωραίο φαγητό, θα βαρεθούν να βλέπουν τις «γουρούνες», εκείνα τα τετράτροχα οχήματα που χρησιμοποιούν κατά κόρον οι τουρίστες για να μετακινούνται. Και όταν η χρήση τους γίνεται λελογισμένα, όλα καλά. Τι συμβαίνει, όμως, όταν κινούνται πολύ γρήγορα, κάνοντας επικίνδυνους ελιγμούς στους στενούς δρόμους των νησιών, προκαλώντας τις αντιδράσεις των ντόπιων;
Η συζήτηση σχετικά με την επικινδυνότητα της χρήσης της «γουρούνας» στους ελληνικούς δρόμους και κυρίως στα ελληνικά νησιά εντάθηκε μετά τα τελευταία δραματικά συμβάντα, όταν μέσα σε διάστημα περίπου ενός μήνα ένα ζευγάρι τουριστών στη Σαντορίνη και ένας Πολωνός στη Ζάκυνθο έχασαν τη ζωή τους, οδηγώντας τα συγκεκριμένα οχήματα. Στο δεύτερο νησί, μάλιστα, το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο, καθώς από το 2017 έχουν καταγραφεί συνολικά έξι πολύ σοβαρά ατυχήματα οδηγών του ίδιου μέσου.
Όλα ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 2018, όταν ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σπίρτζης, κατέθεσε σχέδιο νόμου στη Βουλή, σύμφωνα με το οποίο όλες οι τετράτροχες μοτοσικλέτες με κινητήρες έως 125 κυβικά δεν επιτρέπεται να κυκλοφορούν σε ασφαλτοστρωμένες οδούς, παρά μόνο να τις διασχίζουν κάθετα.
Η γουρούνα δεν κινείται όπως ένα αυτοκίνητο. Πρόκειται για τον παράφορο έρωτα ενός αυτοκινήτου και μιας μοτοσικλέτας. Μόνο που έχει πάρει τα αρνητικά χαρακτηριστικά και των δύο, όχι τα θετικά.
Η συγκεκριμένη απόφαση προκάλεσε αντιδράσεις κυρίως στους ιδιοκτήτες των τετράτροχων στα νησιά, οι οποίοι θα έπρεπε να αποσύρουν άμεσα όσες γουρούνες 125 κυβικών και κάτω διέθεταν και να τις αντικαταστήσουν με νέες, μεγαλύτερου κυβισμού. Το νομοσχέδιο, ουσιαστικά, απαγόρευσε την κυκλοφορία στην άσφαλτο συνολικά στο 80% των εν χρήσει εκείνη στιγμή ATV.
Μερικές μέρες μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, η Αθήνα γέμισε γουρούνες, καθώς δεκάδες ιδιοκτήτες επιχειρήσεων ενοικίασης των συγκεκριμένων οχημάτων έφτασαν στην Αθήνα, κυρίως από τα ελληνικά νησιά, και συγκεντρώθηκαν στη Βουλή, απ' όπου έκαναν πορεία μέχρι το υπουργείο Μεταφορών, ζητώντας ουσιαστικά να καταργηθεί η συγκεκριμένη διάταξη, η οποία, σύμφωνα με τους ίδιους, άφηνε στα κρύα του λουτρού 4.000 επιχειρήσεις και 50.000 οικογένειες που ζούσαν από την ενοικίασή τους το καλοκαίρι.
Τον επόμενο μήνα ακολούθησαν μπλόκα στο λιμάνι της Νάξου και της Μυκόνου, ακριβώς με το ίδιο αίτημα. Τον Ιούλιο του 2018, όμως, μερικούς μήνες μετά την κατάθεση του νομοσχεδίου και υπό το βάρος των αντιδράσεων, κατατέθηκε τελικά τροπολογία, η οποία αναίρεσε το εμπάργκο και έδωσε τη δυνατότητα στον εκάστοτε δήμο να αποφασίζει για την κίνηση των τετράτροχων μοτοσικλετών στο ασφαλτοστρωμένο οδικό δίκτυο της δικαιοδοσίας τους.
Η κατάσταση, ωστόσο, περίπου έναν χρόνο μετά, σύμφωνα με επιχειρηματίες είναι περίεργη, καθώς ούτε οι ίδιοι γνωρίζουν τελικά τι επιτρέπεται και τι όχι. «Ήταν ένα σοκ αυτό που έκανε ο Σπίρτζης. Εμείς είπαμε "ναι", αλλά όχι έτσι. Σε ορισμένα σημεία ήμασταν υπέρ, σε άλλα κατά. Δεν μπορείς να λες πως αλλάζεις όλο το νομικό καθεστώς χωρίς να σκέφτεσαι τι θα γίνουν οι επιχειρήσεις που έχουν στηθεί πάνω σ' αυτό. Πρέπει να υπάρχει μια διαδικασία ισορροπίας. Γι' αυτό, τελικά, ο νόμος δεν κράτησε ούτε 100 μέρες» εξηγεί ο Άρης Ζωγράφος, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Εκπαιδευτών Οδήγησης και Κυκλοφοριακής Αγωγής και διευθυντής σπουδών των Πρότυπων Σχολών Οδήγησης «Ζωγράφος Α.Ε.».
Ο ίδιος αρκετές φορές έχει πάρει θέση εναντίον της χρήσης των συγκεκριμένων οχημάτων στους ελληνικούς δρόμους, κυρίως στα ελληνικά νησιά το καλοκαίρι. «Κάποιοι θεωρούσαν πως αυτό το όχημα είναι φιλικό στον αναβάτη. Αυτό είναι λάθος, όμως. Οι γουρούνες κατασκευάστηκαν για αγροτικές δουλειές, για να πηγαίνουν εκεί όπου δεν μπορούν να πάνε τα τζιπ. Το θέμα είναι πως έφτασαν να μπουν στον αστικό ιστό και να γίνουν must στα νησιά» λέει στη LiFO ο ίδιος.
«Είναι ένα δύσκολο όχημα. Η γουρούνα δεν κινείται όπως ένα αυτοκίνητο. Πρόκειται για τον "παράφορο έρωτα" ενός αυτοκινήτου και μιας μοτοσικλέτας. Μόνο που έχει πάρει τα αρνητικά χαρακτηριστικά και των δύο, όχι τα θετικά» προσθέτει γελώντας.
Όπως εξηγεί ο ίδιος, πολλές φορές, επειδή δεν υπάρχει ακόμα δίπλωμα αποκλειστικά για ATV, τουρίστες που έρχονταν στην Ελλάδα με το δίπλωμα ενός επιβατικού οχήματός ή ενός ΑΜ νοίκιαζαν τα συγκεκριμένα τετράτροχα, ακόμα και αν δεν τα είχαν οδηγήσει ποτέ πριν. «Από κεινη τη στιγμή, άρχισαν να επενδύουν πάρα πολλοί επιχειρηματίες. Αυτό είναι τρομακτικό όμως. Δεν μπορείς να αφήνεις, ειδικά σε συνθήκες κρίσης, μια ολόκληρη κατηγορία επιχειρηματιών να πτωχεύσει. Πρέπει πιο πριν να βάλεις όρους, γιατί, αν δεν το κάνεις και υπάρχει αυτό το μπάχαλο, καήκαμε».
«Αυτό το όχημα, για να είναι ασφαλές, πρέπει ο οδηγός του να εκπαιδευτεί. Εμείς αυτό που είπαμε είναι πως πρέπει να υπάρχει ξεχωριστό δίπλωμα. Π.χ. η γουρούνα δεν στρίβει με το τιμόνι. Απαιτείται συνδυασμός γι' αυτό, πρέπει να ξέρεις πώς να κινείσαι. Το γκάζι με τη σκανδάλη είναι επικίνδυνο. Αν κάποιος δεν γνωρίζει πώς να κατανείμει το κέντρο βάρους, ειδικά όταν έχει κι άλλον άνθρωπο πίσω του, το 'χει χάσει. Μπορεί, ανοίγοντας το γκάζι, να φύγει ευθεία. Αυτά τα πράγματα χρειάζονται εκπαίδευση».
Ο αντίλογος των ενοικιαστών και των ιδιοκτητών των συγκεκριμένων μέσων είναι πως οι γουρούνες εμπλέκονται τελικά σε πολύ λιγότερα ατυχήματα και δυστυχήματα συγκριτικά με εκείνα που προκαλούνται από αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες. Όπως εξηγεί ο Άρης Ζωγράφος, όμως, δεν είναι λίγες οι φορές που τα ατυχήματα με ATV δεν δηλώνονται, καθώς τα οχήματα μπορεί να μην έχουν άδεια κυκλοφορίας.
Και στη μία και στην άλλη περίπτωση, ωστόσο, στα νησιά του Αιγαίου κυρίως καταγράφονται κάθε χρόνο πολλά τροχαία ατυχήματα. Σύμφωνα, μάλιστα, με την Αξιολόγηση Περιφερειακών Ενοτήτων Ελλάδος, με βάση τα ατυχήματα και τις βεβαιωθείσες παραβάσεις της Τροχαίας κατά το έτος 2018, μια έρευνα που διεξήγαγε το Εργαστήριο Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης και Ανάλυσης Δεδομένων του Πολυτεχνείου Κρήτης, στις Κυκλάδες καταγράφηκαν 230 τροχαία ατυχήματα, εκ των οποίων προέκυψαν 300 παθόντες, και στα Δωδεκάνησα 210 ατυχήματα. Αυτές είναι οι πρώτες περιφέρειες στην κατάταξη σχετικά με τον βαθμό επικινδυνότητας κυκλοφορίας, αφήνοντας στην τρίτη θέση την Αττική.
Μία από τις περιοχές που διαχρονικά έχουν πρόβλημα τόσο με τα τροχαία όσο και με την κίνηση των συγκεκριμένων οχημάτων στους δρόμους της είναι τα Μάλια. Κατά καιρούς, μάλιστα, έχουν κυκλοφορήσει αρκετά βίντεο που δείχνουν τραυματισμούς, άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο σοβαρούς, κυρίως τουριστών από Ισραήλ και Βρετανία, που έρχονται σωρηδόν για ξέφρενες διακοπές. Μιλήσαμε με τον δήμαρχο της Χερσονήσου, Γιάννη Μαστοράκη, ο οποίος αρκετές φορές εναντιώθηκε στην αλόγιστη χρήση τους στην περιοχή.
«Η κατάσταση που επικρατούσε πριν από δύο χρόνια ήταν τραγική. Ήταν πολύ μεγάλος ο αριθμός τους, και κυκλοφορούσαν νόμιμα ή παράνομα. Οι ελιγμοί που έκαναν στους δρόμους και ο θόρυβος που δημιουργούνταν είχαν προκαλέσει αντιδράσεις στους ντόπιους» εξηγεί ο ίδιος στη LiFO. Όπως συμπληρώνει, το πρόβλημα είχε να κάνει κυρίως με τις μικρού κυβισμού γουρούνες, κάτω από 50cc, οι οποίες δεν κυκλοφορούν πια στην περιοχή. «Ήταν πολύ φθηνές. Έδινες 10-15 ευρώ την ημέρα και τις νοίκιαζες. Τώρα υπάρχουν οι πιο μεγάλες, οι οποίες, όμως, είναι ακριβές και οι ενοικιαστές δεν ρισκάρουν τη χρήση τους» προσθέτει.
Επειδή ακριβώς στην περιοχή το πρόβλημα ήταν και παραμένει μεγάλο, ο δήμος, πέραν των προστίμων, επέβαλε και διοικητικές κυρώσεις στους παραβάτες. «Ξέρετε, σε όλο αυτό βρεθήκαμε κόντρα σε 50 επιχειρήσεις. Γι' αυτούς γίναμε κόκκινο πανί» συμπληρώνει ο δήμαρχος.
Δεν ήταν, όμως, το μόνο πρόβλημα που είχαν να αντιμετωπίσουν, καθώς, όπως και σε όλες τις τουριστικές περιοχές της Ελλάδας, υπάρχει η επισφάλεια είσπραξης από τους τουρίστες του εξωτερικού. «Αν κάποιος βρεθεί με κάποιο πρόστιμο και δεν τον πληρώσει, δεν μπορούμε να του κάνουμε τίποτα. Δεν μπορούμε να τον βρούμε ποτέ και πάει κατευθείαν στον "κάδο της ανακύκλωσης". Ξέρετε τι αρχείο έχουμε με πρόστιμα 600 και 800 ευρώ που δεν πληρώθηκαν ποτέ; Ουσιαστικά, επαφιόμαστε στο φιλότιμό τους». παραδέχεται.
Σύμφωνα με τον κ. Μαστοράκη, βέβαια, δεν είναι λίγες οι φορές που οι τουρίστες ενημερώνουν τον ιδιοκτήτη για το πρόστιμο, του δίνουν τα χρήματα, εκείνος όμως δεν τα καταβάλλει, καθώς γνωρίζει πως ποτέ κανείς δεν πρόκειται να διωχθεί γι' αυτό. «Ο τουρίστας φεύγει και νομίζει πως έχει πληρώσει το πρόστιμο. Έλα, όμως, που κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Επιπλέον, όλα αυτά θα τα πει ο ένας στον άλλο, με αποτέλεσμα να θεωρούν πως έρχονται σε μια χώρα ανομίας» καταλήγει ο ίδιος.
Αυτές οι πρακτικές, σύμφωνα με τον κ. Ζωγράφο, μόνο κακό μπορεί να κάνουν στον τουρισμό. «Οι γουρούνες και τα οχήματα, γενικά, δεν τρακάρουν μόνα τους. Οι οδηγοί τα τρακάρουν. Ως εκ τούτου, όσο επικίνδυνο είναι ένα ATV άλλο τόσο είναι και το ποδήλατο, το μηχανάκι και το αυτοκίνητο. Η επικινδυνότητα κατά κανόνα έχει να κάνει με τον χρήστη. Στις διακοπές μας, όμως, όλοι κάνουμε υπερβάσεις. Υπερβάσεις στο φαγητό, στο ξενύχτι, στο ποτό. Για ποιον λόγο να μην είμαστε ασφαλισμένοι λοιπόν;».
σχόλια