Πώς συνδυάζεις την καλλιτεχνική σου έκφραση με την επιμέλεια εκθέσεων και συγκεκριμένα στην έκθεση των Ιρανών καλλιτεχνών «Under the Lion»;
Δούλεψα γι' αυτήν την έκθεση ως καλλιτέχνης και όχι ως επιμελητής. Μία επιμέλεια πρέπει να βασίζεται σε ένα αίσθημα ηθικής υποχρέωσης να δείξει κανείς αυτό που έχει ανακαλύψει μέσα από έρευνα και που βρίσκει ότι συμπληρώνει ένα κενό ιδεών. Για έναν καλλιτέχνη η επιμέλεια είναι ίσως σε μεγάλο βαθμό ένα άλλης κλίμακας και μορφής καλλιτεχνικό έργο.
Τι ήταν αυτό που σε έκανε να πας στην Τεχεράνη και τελικά να κάνεις μια έκθεση με Ιρανούς καλλιτέχνες;
Η εμπλοκή μου με το Ιράν ξεκίνησε το 2005 με ένα μεγάλο έργο/ταξίδι,το «Χωρίς δικό μου όχημα», ένα ταξίδι από την Αθήνα προς το Βαρανάσι της Ινδίας με τρένα και λεωφορεία. Διέσχισα την Τουρκία, το Ιράν και το Πακιστάν και έμεινα στο Ιράν για δυόμισΙ μήνες. Ήμουν αρνητικά προκατειλημμένος όταν έφτασα και είχα σκεφτεί να διασχίσω τη χώρα όσο γίνεται πιο γρήγορα. Ό,τι είχα ακούσει στην Αμερική και στην Ευρώπη για το σύγχρονο Ιράν με έκαναν να φοβάμαι ότι πήγαινα σε μία χώρα «επικίνδυνη» και ότι θα έπρεπε να προσέξω πολύ. Η πραγματικότητα ήταν πολύ διαφορετική. Το Ιράν είναι απίθανο. Αν και κάτω από τον εφιαλτικό συνδυασμό του αυταρχικού καθεστώτος με τον οικονομικό αποκλεισμό από Αμερική και Ευρώπη, οι άνθρωποι είναι καταπληκτικοί και η ελευθερία της σκέψης οξυμμένη. Έκανα πολλούς φίλους και επισκέφτηκα πολλές εκθέσεις σύγχρονης τέχνης. Τα έργα μού φάνηκαν ιδιαίτερα, ευαίσθητα και αποκάλυπταν μια πνευματική ελευθερία και ηθική πολύ διαφορετική από ό,τι είχα δει στη Δύση, αλλά με κοινούς προβληματισμούς και κοινή γλώσσα. Αυτός ο ιδιαίτερος και διαφορετικός χαρακτήρας των έργων με έκανε να σκεφτώ ότι θα πρέπει να ξανάπαω για να κάνω μια πιο προσεκτική έρευνα με την προοπτική μιας έκθεσης, ώστε να επικοινωνήσω ένα κομμάτι αυτής της πολύπλευρης και άγνωστης σε πολύ κόσμο προσέγγισης της σύγχρονης τέχνης.
Πώς βλέπεις την ξαφνική διεθνή προσοχή προς Ιρανούς καλλιτέχνες;
Μεγάλο κομμάτι του ξαφνικού ενδιαφέροντος οφείλεται στο συνδυασμό οικονομίας και πολιτικής: από τη μια η άνοδος της αγοράς της τέχνης στο Ντουμπάι με έντονο ενδιαφέρον στην περσική παράδοση και από την άλλη το ενδιαφέρον των Δυτικών για την πολιτική ιρανική τέχνη που παρουσιάζεται κάπως σαν ένα κλισέ της γυναίκας που υποφέρει κάτω από το τσαντόρ, ένα μεγάλο ψέμα. Ωστόσο, πραγματικά τα έργα πολλών Ιρανών καλλιτεχνών είναι ιδιαίτερα και πολύ διαφορετικά από ό,τι βλέπει κανείς στην Ευρώπη και στην Αμερική. Επίσης τα τελευταία χρόνια γίνεται μία συνειδητή προσπάθεια προώθησης της ιρανικής τέχνης από Ιρανούς συλλέκτες, επιμελητές και γκαλερίστες. Μοιάζει να δουλεύουν σε συνεργασία με συγκεκριμένη στρατηγική και μακροπρόθεσμους στόχους που σταδιακά πετυχαίνουν.
Πώς βλέπεις την κατάσταση της σκηνής της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια;
Είναι πολύ ωραίο το ότι πέρα από την αυτοκαταστροφική μανία που μας χαρακτηρίζει, υπάρχει και στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια μία προσπάθεια έρευνας του τι κάνουμε και γιατί το κάνουμε. Πέρα από την αγωνία του να κερδίσουμε διεθνή αναγνώριση, φαίνεται να προσπαθούμε να δούμε τον εαυτό μας και συλλογικά. Είναι δύσκολο για μας, γιατί μας είναι σχεδόν αδύνατον να συνεργαστούμε για οτιδήποτε κοινό, όσο καλό κι αν είναι. Συνεργασίες μεταξύ ιδρυμάτων και προσώπων που σε άλλες χώρες είναι αυτονόητες σε μας είναι σχεδόν ταμπού. Προσωπικά μου αρέσει πολύ που είμαστε έτσι, με στενοχωρεί, αλλά ταυτόχρονα νιώθω ότι αυτή η αντίδραση είναι μια ασυνείδητη αντίδραση προς την υιοθέτηση ενός μοντέλου επιτυχίας βασισμένου στην ύλη κι έτσι έχουμε γίνει βουλιμικοί: τρώμε όσο μπορούμε περισσότερο για να το ξεράσουμε αμέσως μετά.
Η οικονομική κρίση πώς επηρεάζει το χώρο της τέχνης;
Τα λεφτά δεν έχουν σχέση με την ουσία της τέχνης, έχουν όμως άμεση σχέση με την παραγωγή και διακίνησή της. Από τη μια μεριά έχουμε την τέχνη, με την απελευθερωτική επίδραση που έχει και την ιδιαίτερη σχέση της με την ψυχή, και από την άλλη την οργανωμένη προσπάθεια ελέγχου της τέχνης ως ένα προϊόν που μπορεί να αποφέρει μεγάλα οικονομικά κέρδη. Αναπόφευκτα, όταν το κέρδος είναι ο μόνος στόχος της αγοράς, η Τέχνη υποφέρει. Ίσως η οικονομική κρίση να θυμίσει στους ανθρώπους ότι πρέπει να ξοδεύουν για να υποστηρίξουν την τέχνη χωρίς να περιμένουν ότι θα πάρουν πίσω δέκα φορές πιο πολλά από όσα ξόδεψαν, και ότι τα έργα που αγαπάνε και που αγοράζουν τους επιστρέφουν τα χρήματα τους αλλά με τη μορφή του πνεύματος και της ψυχής.
Τι εύχεσαι για την ελληνική σύγχρονη τέχνη;
Να μπορέσουμε να συνεργαστούμε περισσότερο και να βρούμε τι είναι αυτό που θέλουμε να πούμε και γιατί θέλουμε να το πούμε.
σχόλια