Πώς θα θέλατε να αντιμετωπίσει ο αναγνώστης το βιβλίο; Ως καταγραφή μιας εποχής ή ως πολιτικό κείμενο;
Όχι ως, είναι πολιτικά τα κείμενα του βιβλίου. Η θεματική τους σαφώς πολιτική, κυρίως όταν ψάχνουν για «νόημα» της ύπαρξης και της συνύπαρξης. Η συντελεσμένη σήμερα στη χώρα μας καταστροφή (όχι μόνο οικονομική) είναι φανερά προϊόν της αντικοινωνικής λογικής των κομμάτων, των θεσμοποιημένων σε κομματικές συντεχνίες συμφερόντων. Δηλαδή, παράγωγο διαστροφής του «νοήματος» της πολιτικής.
Η αντίσταση στην παρακμή είναι ένας μοναχικός δρόμος;
Σίγουρα, έχουμε φτάσει στο σημείο να ισχύει το «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Για να περισώσεις τα πολυτιμότερα στοιχεία της ανθρωπιάς σου: τη γλώσσα λ.χ. (μην ξεχνάμε ότι ανάπηρη γλώσσα σημαίνει ανάπηρη σκέψη, αφού σκεφτόμαστε με τη γλώσσα) ή την ιστορική συνείδηση, την αίσθηση πατρίδας, την αίσθηση του «ιερού», δεν μπορείς να περιμένεις τίποτε από κανέναν. Ούτε από το σχολείο, ούτε από τους δεσμούς εξουσίας, ούτε από τα εμπορευματοποιημένα μέσα «πληροφόρησης», ούτε από τους πιθηκισμούς μιας μεταπρατικής διανόησης. Ό,τι κάνεις, μόνος σου. Μόνο που αυτή η μοναξιά δεν είναι στείρα. Γεννάει συναντήσεις εκπλήξεων.
Σε 'σας, που είστε πνευματικός άνθρωπος, αντιστοιχεί κάποιο μερίδιο από αυτή την πτώση στην παρακμή;
Δεν ξέρω τι θα πει «πνευματικός άνθρωπος», ο όρος μυρίζει δυτικό ιδεαλισμό. Δάσκαλος είμαι και διαχειριστής ευθύνης κάποιου δημόσιου λόγου. Μιλάμε για «παρακμή» όταν έχει γίνει αυτονόητη (κανόνας βίου) η ιδιοτέλεια, η εγωκεντρική μονοτροπία, ο καταναλωτισμός ως «νόημα» ζωής. Άλλοι θα κρίνουν αν έχω κι εγώ μεταμορφωθεί σε ρινόκερο (όπως θα έλεγε ο Ιονέσκο) και δεν το καταλαβαίνω.
Γράφετε συχνά ότι είμαστε «υποδουλωμένοι» εξαιτίας του δανεισμού. Αυτό είναι ένα ελληνικό φαινόμενο; Αφού όλα τα κράτη δανείζονται, όλοι δεν είναι υποδουλωμένοι στο χρηματοπιστωτικό σύστημα; Υπάρχει περίπτωση να ξεφύγουμε;
Η λογική του δανεισμού ως σύστημα διαχείριση της οικονομίας διεθνοποιήθηκε, έγινε κυρίαρχη μόδα τις τελευταίες δεκαετίες. Εντυπωσίασε αρχικά - σήμερα αποδεικνύεται τέχνασμα καταστροφικό, κυρίως για οικονομίες με εγγενή υστερήματα. Το «εύρημα» νομίζω πως ήταν να αποσυνδεθεί η οικονομία από την παραγωγικότητα, άρα από την κοινωνική δυναμική, να αυτονομηθεί η οικονομία από την κοινωνία. Διεθνοποιημένο το παιχνίδι, αλλά στην Ελλάδα υποτάχθηκε στους όρους του πελατειακού συστήματος λειτουργίας της πολιτικής, άμετρα, άπληστα, ασυνείδητα. Ένας εξωφρενικός υπερδανεισμός σπαταλήθηκε για να αγοραστούν ψήφοι με αντιπαροχή τον διορισμό στο Δημόσιο, πλασματικές επιδοτήσεις, μυθικές αμοιβές σε κομματανθρώπους. Έτσι, το χρέος της χώρας έφτασε σε ύψη που δεν αντιμετωπίζονται. Η έξοδος από τη χρεοκοπία χρειάζεται δεκαετίες για να γίνει (αν ποτέ κατορθωθεί).
Για όλα φταίνε οι πολιτικοί; Δεν είναι αυτή η πιο εύκολη απάντηση;
Με συχωράτε, ποιος άλλος μπορεί να φταίει; Τους κανόνες του παιχνιδιού τους θέτουν οι πολιτικοί, ο πολίτης υποχρεώνεται να συμπαίζει. Αν ο μόνος τρόπος να διοριστώ είναι το ρουσφέτι, να γραφτώ στην κλαδική, τι περιθώρια μου απομένουν; Στην Ελλάδα το πολίτευμα δεν είναι δημοκρατία, είναι στυγνή απολυταρχική κομματοκρατία. Τα κόμματα «εξουσίας» είναι αυθαίρετες και ανεξέλεγκτες συντεχνίες συμφερόντων, δεν πιστεύουν σε τίποτα, δεν ενδιαφέρονται παρά μόνο για την επανεκλογή τους. Και σας βεβαιώνω δεν είναι καθόλου εύκολο σήμερα να το λες δημόσια αυτό.
Γράφετε επίσης συχνά για τον περίφημο αφελληνισμό. Από ποια στοιχεία έχουμε αφελληνιστεί; Ποια είναι τα νέα χαρακτηριστικά που συγκροτούν τη νέα ελληνική ταυτότητα;
Η γλώσσα παραμορφώνεται, αλλοτριώνεται και φτωχαίνει σε σημείο που δεν μπορεί πια να αναχαιτιστεί η καταστροφή, είναι ανήκεστη. Είμαστε η μόνη κοινωνία διεθνώς που τα σχολικά της βιβλία κατασυκοφαντούν στις συνειδήσεις των παιδιών την Ιστορία τους. Το εκκλησιαστικό γεγονός που γένναγε πάντα πολιτισμό, ακόμα και σε αιώνες δουλείας, σήμερα έχει θρησκειοποιηθεί, ταυτίζεται στις συνειδήσεις με παπαδική τυπολατρεία και χρησιμοθηρική ηθικολογία. Τα στοιχεία που συγκροτούν τη νέα ελληνική ταυτότητα στη διεθνή κοινή γνώμη είναι το συρτάκι, το τζατζίκι, ίσως και το Βατοπέδι.
Η κρίση των θεσμών και της οικονομίας που ζούμε θα μας βγάλει σε μια καλύτερη ή σε μια χειρότερη Ελλάδα;
Αυτό δεν μπορεί να το προβλέψει κανείς. Οι κοινωνίες κρύβουν συχνά εκπλήξεις: ή απρόσμενης ανάκαμψης ή τελεσίδικου ιστορικού αφανισμού.
σχόλια