Δεν είναι από τους πολύ γνωστούς ήρωες του Τρωικού Πολέμου, μολονότι κατέφθασε στην Τροία με στόλο 80 καραβιών και ήταν γενναίος στις μάχες και πρώτος στην τοξοβολία. Γιος του Δευκαλίωνα, εγγονός του Μίνωα και της Πασιφάης, ο Ιδομενεύς ήταν ηγεμών των Κρητών. Σύμφωνα με μεταγενέστερους μύθους, λίγο πριν από την άφιξή του στην Κρήτη, μια τρικυμία προκάλεσε τον χαμό του στόλου του. Μόνο το δικό του καράβι γλίτωσε, γιατί ο ήρωας ορκίστηκε στον Ποσειδώνα πως αν του χάριζε τη ζωή, θα θυσίαζε το πρώτο πλάσμα που θα συναντούσε μόλις πατούσε τα χώματα της πατρίδας. Έτυχε να είναι ο γιος του! Τον σκότωσε, δεν τον σκότωσε; Δεν συμφωνούν όλες οι εκδοχές του μύθου, αν και η επικρατέστερη είναι ότι το άγος της παιδοκτονίας οδήγησε σε λοιμό που έπληξε το νησί, στην εκδίωξή του και στην εγκατάστασή του στην Καλαβρία.
Γύρω απ’ αυτό το μυθολογικό γεγονός ο Γερμανός Ρόλαντ Σίμελπφενιχ συνθέτει μια πολύ ενδιαφέρουσα θεατρική δομή με πρωταγωνιστές ένα σύνολο ανθρώπων που στιγμιαία διαμορφώνουν επιμέρους σύνολα για να μιλήσουν για τη ζωή και τον θάνατο, τον ηρωισμό και την «αντιστροφή» του, τη δόξα και την ταπείνωση, τη φιλοδοξία, τον πόθο για ισχύ, τον πόλεμο και τον φόνο.
«Ο Ιδομενέας είναι κυριολεκτικά γραμμένος σαν παρτιτούρα, σαν ένα κοντσέρτο για χορωδία που ερμηνεύεται από έναν Χορό, διαιρεμένο σε μικρότερα σύνολα ή και σε μονάδες» λέει η Κατερίνα Ευαγγελάτου που σκηνοθετεί για δεύτερη φορά έργο του 47χρονου συγγραφέα από το Γκέτιγκεν (το 2010 είχε σκηνοθετήσει έξοχα στο Εθνικό τον Χρυσό Δράκο του).
Πράγματι, ο λόγος μοιράζεται σε «Έναν άντρα και μία γυναίκα και οι δυο όχι πια νέοι», σε «Τέσσερις γενιές, τέσσερις γυναίκες», σε «Έναν άντρα γύρω στα 50», σε «Όλους», σε «Δύο», σε «Τρεις», σε «Λίγους, διασκορπισμένους», σε «Μία Γυναίκα», σε «Έξι χωρίς κατανόηση», σε «Τρεις που πρέπει να συνυπάρξουν», σε «Επτά», σε «Πέντε Απογοητευμένους», «Σε Τρεις που θα ήθελαν να τα κάνουν όλα αλλιώς», σε «Δύο που έμειναν μόνοι τους», σε «Τρεις» και πάει λέγοντας – σε ανθρώπινες συνθέσεις που διαρκώς, και στιγμιαία, επανασχηματίζονται.
«Έτσι όπως το βλέπω, όλα τα πρόσωπα αποτελούν μία ομάδα. Είναι άνθρωποι που σκέφτονται πάνω στα θέματα και στα παραδείγματα που θέτει η ιστορία και εκθέτουν τις σκέψεις τους φωναχτά στο σύνολο των θεατών. Μιλούν εξ ονόματος των μυθικών ηρώων (περνώντας ελεύθερα από τον έναν στον άλλον και από το γενικό στο ειδικό και αντίστροφα), υποθέτουν, σχολιάζουν, απορρίπτουν. Δεν τους ξεχωρίζει κάτι αρχικά. Η θέση που υιοθετούν απέναντι σ’ ένα θέμα, η κοινή άποψη, είναι που τους κάνει να εντάσσονται πρόσκαιρα στο ένα ή στο άλλο σύνολο. Ο ιδιότυπος τρόπος που είναι γραμμένο το έργο αναβαθμίζει τον ρόλο του κοινού γιατί προϋποθέτει την άμεση απεύθυνση σε θεατές ενεργούς. Είναι θέατρο για σκεπτόμενο κοινό, όπως θα ’λεγε κι ο Μπρεχτ» λέει η σκηνοθέτις.
Στον πυρήνα της έρευνάς της για το έργο και την παράσταση τοποθετεί τον φόβο του θανάτου και την ενστικτώδη ανάγκη να παραμείνει κάποιος στη ζωή. Ο Ιδομενέας ακόμα και το παιδί του θυσιάζει για να παραμείνει στη ζωή. Κάποια από τα πρόσωπα του έργου λένε:
«Δεν θα ήταν καλύτερα / να ακολουθούσε ο Ιδομενέας τους άντρες του / με τα εβδομήντα εννέα χαμένα πλοία στον Κάτω Κόσμο;». Δύο άλλα, όμως, αμέσως μετά, δίνουν την πλευρά του ήρωα: «Αυτός ουρλιάζει και ουρλιάζει: / για ποιο λόγο έζησα, πολέμησα / αν πρέπει έτσι να πεθάνω/ Δεν έχει έρθει ακόμα η ώρα μου!».
Ο Σίμελπφενιχ παίζει με τον τρόπο που διαφορετικές επιλογές δίνουν διαφορετικές εκβάσεις στην ιστορία, αφήνοντας να φανεί πόσο ελαστικοί είναι οι μύθοι και τι πλούσιο, ευέλικτο υλικό αποτελούν ως πεδίο προσέγγισης των μεγάλων ζητημάτων της ύπαρξης.
«Πράγματι, δεν εκτίθεται μόνο μία εκδοχή της ιστορίας. Δεν ενδιαφέρει τι πραγματικά έγινε. Κάθε νέα εκδοχή δεν έρχεται να διορθώσει την προηγούμενη. Έρχεται να φέρει ένα νέο φως στα πράγματα, συχνά εναλλάσσοντας το χιούμορ με τον βαθύ σαρκασμό».
Το δεύτερο θεματικό κέντρο για την Κατερίνα Ευαγγελάτου αφορά το σημείο που ένας Άνδρας λέει: «Βρισκόμαστε στο όριο μεταξύ δεισιδαιμονίας και λογικής. Μπορεί κανείς να εξηγήσει με τη λογική τον βίαιο θάνατο ενός ανθρώπου; Όχι. Η θυσία μιας ανθρώπινης ζωής ή πολλών ανθρώπινων ζωών δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία τερατογένεση υπεροψίας και φόβου, απληστίας και ενοχής».
«Το έργο καταγγέλλει και τον πόλεμο, την παράλογη πρακτική των ανθρώπων να επιλύουν τις διαφορές τους με τα όπλα. Τόσο άδικα χυμένο αίμα τόσο πολλών ανθρώπων στην Ιστορία χωρίς λόγο, για μια μανία, για φανατισμούς, για ασήμαντες αφορμές. Οι άνθρωποι ανέκαθεν σφάζονταν και εξακολουθούν να σφάζονται. Ακόμα και σήμερα, ακόμα και στον δυτικό κόσμο, αυτό δεν έχει αλλάξει, και επειδή αφορά το τώρα μας, δεν θέλω να μείνω στη φόρμα, δεν θέλω η παράσταση να βγει φορμαλιστική, με ερμηνευτές που σαν κύμβαλα αλαλάζουν, χωρίς να καταλαβαίνουν τι λένε. Και θα επιδιώξω την κατά το δυνατόν μεγαλύτερη λιτότητα και καθαρότητα της σκηνικής αφήγησης» καταλήγει.
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Κατερίνα Ευαγγελάτου
Ιδομενέας του Ρόλαντ Σίμελπφενιχ
20-22 Ιουλίου
Πειραιώς 260, Χώρος Δ
Μετάφραση: Έφη Ρευματά
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Ιωάννα Κουρμπέλα
Μουσική: Λευτέρης Βενιάδης
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Διανομή : Λευτέρης Βενιάδης, Παντελής Δεντάκης, Κλήμης Εμπέογλου , Ακύλλας Καραζήσης , Σοφία Κόκκαλη, Ηρώ Μπέζου, Αμαλία Νίνου, Γιάννης Νταλιάνης, Αλεξάνδρα Παντελάκη. Συμμετέχει πλήθος 100 ατόμων
σχόλια