Άγνωστες και λιγότερο γνωστές πτυχές μίας από τις πολύπαθες γειτονιές της Αθήνας, της Ομόνοιας, που ήρθε πρόσφατα ξανά στο προσκήνιο με άσχημο τρόπο λόγω του τραγικού περιστατικού του θανάτου του Ζακ Κωστόπουλου, ξεδιπλώνονται στο application New Heroes Village.
Η online πλατφόρμα που αφηγείται αυθεντικές ιστορίες της πόλης, οδηγώντας σε offline εμπειρίες, είναι καρπός του διετούς προγράμματος «UrbanDig Omonoia», το οποίο, μέσω ερευνητικών, καλλιτεχνικών και κοινοτικών δράσεων, ερεύνησε και εμπνεύστηκε από τη δυναμική του δημόσιου χώρου της παρεξηγημένης για πολλούς πλατείας. Ο Γιώργος Σαχίνης, ένα από τα βασικά μέλη της ομάδας που υλοποίησε το πρόγραμμα, μας εξηγεί περισσότερα.
Η online πλατφόρμα που αφηγείται αυθεντικές ιστορίες της πόλης, οδηγώντας σε offline εμπειρίες, είναι καρπός του διετούς προγράμματος «UrbanDig Omonoia», το οποίο, μέσω ερευνητικών, καλλιτεχνικών και κοινοτικών δράσεων, ερεύνησε και εμπνεύστηκε από τη δυναμική του δημόσιου χώρου της παρεξηγημένης για πολλούς πλατείας.
— Τι είναι τo New Heroes Village App για την Ομόνοια;
Μια δωρεάν εφαρμογή ξενάγησης στην Ομόνοια μέσα από σκίτσα και διηγήσεις ανθρώπων της πλατείας, διαφορετικών ηλικιών και προέλευσης, που συλλέξαμε κατά τη διάρκεια του προγράμματος δράσεων «UrbanDig Omonia». Πέντε χαρακτήρες, ένας πρόσφυγας φαρμακοποιός, μια ιδιοκτήτρια καφενείου, ένας φύλακας, μια πελάτισσα στην αγορά της Ομόνοιας και ένα μικρό αγόρι από τη Συρία, «ξεναγούν» τον χρήστη στην αθέατη πλευρά της πλατείας, στα αγγλικά και στα ελληνικά.
Φτιάχτηκε από την ολλανδική Company New Heroes, την ομάδα όχι παίζουμε/UrbanDig Project και τους συμμετέχοντες ενός εργαστηρίου σκίτσων που οργανώσαμε με θέμα την Ομόνοια (Ασημίνα Κορδατζή, Άννα Λιόλου, Βίκτωρ Μαλίστας, Μαρίνα Μερσιάδου, Χριστίνα Μητσέλου). Επιμελητές της εφαρμογής ήταν οι Bas Van Rijnsoever και Κατερίνα Πρωτονοταρίου. Το ελληνικό σκέλος της συνεργασίας πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου.
Η ιδέα των Company New Heroes για μια «online πλατφόρμα που θα μπορεί να αφηγείται ιστορίες της πόλης οδηγώντας σε offline εμπειρίες» υλοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ομόνοια, ενώ έκτοτε έχει επαναληφθεί και σε άλλες γειτονιές της Ευρώπης.
— Πώς ασχοληθήκατε με τη συγκεκριμένη γειτονιά;
Τη διετία 2016-2017 φτιάξαμε το «UrbanDig Omonia», ένα πρόγραμμα ερευνητικών, καλλιτεχνικών και κοινοτικών δράσεων που ασχολούνταν με τη δυναμική του δημόσιου χώρου της πλατείας και εμπνεόταν από αυτήν. Δημιουργήθηκαν σχέσεις και συνεργασίες μεταξύ καλλιτεχνών, επιστημόνων και ανθρώπων της πλατείας γύρω από ερωτήματα όπως «τι κάνει την Ομόνοια πλατεία;», «πώς μπορεί να γίνει καλύτερη η πλατεία για τους ανθρώπους που τη χρησιμοποιούν;», «ποια η σημασία της ύπαρξης δημόσιου χώρου;».
Πραγματοποιήσαμε πάνω από είκοσι δράσεις, την ψηφιακή εφαρμογή «New Heroes Village Omonia», εγκαταστάσεις και περφόρμανς στο Μπάγκειον, ξεναγήσεις όλων των ειδών (από ξενάγηση της Πάολα Ρεβενιώτη έως το να... συστήνουμε την αγορά σε επιστήμονες του Institute of Place Management), συνεντεύξεις εργαζομένων και θαμώνων της πλατείας, εργαστήρια χειροτεχνίας και παραστάσεις στην πλατεία, συμμετοχή στον σχεδιασμό του κήπου της Ξούθου κ.ά. Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με την παράσταση Στάση Ομόνοια στην πλατεία, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών 2017.
Από το πρόγραμμα αυτό προέκυψαν σχέσεις και παρέες με ενδιαφέρον να ερευνήσουν την πλατεία αλλά και αρχείο με ανάγκες και απόψεις για την πλατεία πολύ διαφορετικών ανθρώπων που τη ζουν καθημερινά ως θαμώνες ή εργαζόμενοι. Συνεντεύξεις από επτά εργαζομένους της πλατείας (έναν λούστρο, ένα πράκτορα ταξιδιών, έναν εκδότη, έναν με κατάστημα παιχνιδιών, έναν που πουλάει εποχικά, δύο που πουλούν γυναικεία είδη) έγιναν τραγούδια που τους επιστράφηκαν live στο μαγαζί τους ως ευχαριστήριο για τον χρόνο που μας διέθεσαν (δράση «Τροβαδούροι»).
UrbanDig Omonia
— Τι περιλαμβάνει η ενασχόλησή σας με την Ομόνοια;
Τόσο με την εφαρμογή όσο και με τη δράση των «Τροβαδούρων» (Χρίστος Θεοδώρου, Χρήστος Κανελλόπουλος, Βικτωρία Ταγκούλη, Μυρσίνη Αντωνίου κι εγώ), η λίγη ώρα τυχαίας γνωριμίας έφτιαξε κάτι πολύ όμορφο. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να σου δώσει ο δημόσιος χώρος, αν το θελήσεις. Ειδικά η Ομόνοια, ο χώρος της πλατείας, ενδείκνυται για συναντήσεις και εργαστήρια όταν έχει καλό καιρό. Γιατί όχι; Το πρόσφατο συμβάν με τον Ζακ Κωστόπουλο αναδεικνύει, μεταξύ άλλων, την ανάγκη για συν-λειτουργία στον δημόσιο χώρο προς άρση του φόβου και της αποξένωσης. Αναδεικνύει την ανάγκη ενίσχυσης και όχι συρρίκνωσης της πρόσβασης και της σχέσης μας με τον δημόσιο χώρο και την πλατεία Ομονοίας συγκεκριμένα.
— Ποια είναι τα σύγχρονα χαρακτηριστικά της γειτονιάς;
«Γειτονιά» η Ομόνοια... Ίσως έτσι την αντιλαμβάνονται αυτοί που ζουν ουσιαστικά εκεί, δουλεύοντας μέρα-νύχτα στα μαγαζιά της ή σε γραφεία. Ίσως έτσι την αντιλαμβάνονται κι αυτοί που περνούν πολύ χρόνο στην πλατεία της, που το 2016 και το 2017 ήταν πολύ περισσότεροι, αλλά συνεχώς μειώνονται. Τώρα που την αναφέρετε ως «γειτονιά», συνειδητοποιώ ότι, χωρίς να το περιμένω, έζησα αυτήν τη διετία στιγμές έντονης «γειτονιάς» στην Ομόνοια.
— Μίλησέ μας και για τη δράση του περασμένου Σαββάτου.
Επιστρέψαμε στην Ομόνοια με αυτήν τη μία μέρα ξενάγησης-παράστασης με τίτλο Ελεύθερος Χρόνος: Πικρός. Οι θεατές πρώτα ξεναγήθηκαν στην Ομόνοια με ένα mp3 player στο χέρι μέσα από τα τραγούδια των Τροβαδούρων. Κάποιοι προτίμησαν να ξεναγηθούν με την ψηφιακή εφαρμογή μας. Είτε με τον έναν είτε με τον άλλο τρόπο όλοι οι θεατές στο τέλος είχαν «γνωρίσει» τον σύγχρονο χαρακτήρα του τόπου.
Η Νάνσυ Μπούκλη τους υποδέχτηκε στο καφενείο «Εν Ομονοία» με σκοπό να τους συστήσει στους δικούς της «ήρωες» της Ομόνοιας, που ήταν εργαζόμενες γυναίκες από τη συλλογή διηγημάτων Σα θα γίνουμε άνθρωποι του Πέτρου Πικρού. Μας σύστησε στις γυναίκες αυτές μέσα από τραγούδια των Imam Baildi σε στίχους Χρήστου Κανελλόπουλου που είχε τραγουδήσει πριν από χρόνια στην παράστασή μας με τίτλο Λεπίς. Από τότε μας εμπνέει η Ομόνοια. Με αφορμή τη συνάντηση των διαμεσολαβημένων χαρακτήρων της Ομόνοιας του 1920 και του σήμερα φτιάχτηκε στο καφενείο μια συντροφιά από εμάς. Οι εφαρμογές, τα τραγούδια, οι ιστορίες ανθρώπων, έδωσαν αφορμή να γνωριστούμε μεταξύ μας, να σκίσει η Νάνσυ σελίδες του διηγήματος και να μας τις δώσει αντί όρκου φιλίας-συντροφικότητας.
Η Ελένη Αυλακιώτου που έχει το καφενείο, όταν ολοκληρώσαμε τη παράσταση Στάση Ομόνοια το 2017, μας είπε: «Ωραία θα ήταν ο πλάτανος που τοποθετήσατε με την παράσταση καταμεσής της πλατείας να γινόταν χώρος για συνάντηση, συζητήσεις και συντροφιά». Να προσθέσω πως στο ίδιο μήκος κύματος, αυτό της παράστασης - διάδρασης - δημιουργίας συζήτησης θα κινηθούμε και το ερχόμενο Σάββατο 3 Νοεμβρίου, στις 12:00, στο Δουργούτι, με αφορμή κείμενα του Άρη Αλεξάνδρου. Είναι η τελευταία μας δράση στο πλαίσιο της διοργάνωσης «Αθήνα 2018 - Παγκόσμια Πρωτεύουσας Βιβλίου», με ελεύθερη είσοδο και τίτλο «Ελεύθερος Χρόνος: Αλεξάνδρου». Ραντεβού στη ταβέρνα του Βασίλη, Σφιγγός 13.
Info:
Περισσότερες πληροφορίες: www.urbandigproject.org.
