Χθες άκουσα την Βελγίδα υπ. Εξωτερικών, να προειδοποιεί για 5 με 10 δύσκολους ενεργειακά χειμώνες; Μήπως υπερβάλλει;
Δυστυχώς όχι. Και ο διευθύνων σύμβουλος της Shell, Ben van Beurden, εξέφρασε την ανησυχία του πως η Ευρώπη θα πρέπει να κάνει οικονομία στην ενέργεια «για αρκετά χρόνια», προβλέποντας πως η κρίση θα διαρκέσει περισσότερο από έναν χειμώνα.
Ποιος είναι ο λόγος που άνθρωποι σε θέσεις ευθύνης προβλέπουν τα χειρότερα;
Η Ρωσία μειώνει κι άλλο την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και οι τιμές έκαναν νέο ρεκόρ την περασμένη εβδομάδα. Τώρα όλοι προεξοφλούν μια τεράστια ύφεση που θα δοκιμάσει την ενότητα της Ευρώπης αλλά και την κάθε οικονομία ξεχωριστά.
Γιατί;
Επειδή εν μέσω πρωτοφανών ελλείψεων, οι κυβερνήσεις πρέπει να βρουν τρόπους να κρατήσουν τις βιομηχανίες τους ανοικτές. Μιλάμε για αμέτρητες θέσεις εργασίας και απαραίτητα προϊόντα. Κάποια εργοστάσια ήδη κλείνουν και είναι άγνωστο αν θα ξανανοίξουν ποτέ. Εμφανίζονται ελλείψεις σε βασικές ύλες. Όλα αυτά συνθέτουν μια εικόνα μακροχρόνιας κρίσης, της οποίας συνέπειες και ο απόηχός τους θα παραμείνουν ακόμα κι αν ο πόλεμος σταματήσει αύριο «με ένα μαγικό ραβδί».
Πόσο υψηλές είναι οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη; Ποια η διαφορά μας με τις ΗΠΑ;
Την περασμένη Παρασκευή, η τιμή του αερίου ξεπέρασε τα 343 ευρώ τη μεγαβατώρα, καθώς υποδομές και μεσάζοντες πασχίζουν να διασφαλίσουν τα αποθέματά τους πριν το χειμώνα. Η τιμή αυτή είναι 30 φορές υψηλότερη από την αντίστοιχη τιμή πριν δύο χρόνια. Και δέκα φορές υψηλότερη από τις τιμές στις ΗΠΑ. Ο Ben van Beurden συμβουλεύει τώρα τις κυβερνήσεις να αρχίσουν να σκέφτονται λύσεις «άνευ» ρωσικού αερίου.
Μα υπάρχει αρκετή ενέργεια «εκεί έξω» για να καλύψει τις ανάγκες μας;
Ο διευθύνων σύμβουλος της Shell λέει πως υπάρχει αρκετή ενέργεια, ακόμα κι αν ξεχάσουμε το ρωσικό αέριο - το οποίο κάλυπτε το 40% των προμηθειών της Ευρώπης. Αυτό που βέβαια θα αλλάξει εντελώς, είναι οι τιμές, ιδίως αν η ΕΕ στραφεί στο υγροποιημένο αέριο, για αυτό και η Κομισιόν θέλει τώρα να ρυθμίσει την αγορά ενέργειας με διαφορετικό τρόπο.
Δηλαδή;
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε τη Δευτέρα πως η ΕΕ ετοιμάζει «έκτακτη παρέμβαση και μια διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, παραδεχόμενη πως η δραματική αύξηση των τιμών ηλεκτρικού ρεύματος «δείχνει ξεκάθαρα τα όρια της υφιστάμενης λειτουργίας της αγοράς». Οι υπουργοί ενέργειας των κρατών-μελών θα συνεδριάσουν εκτάκτως στις 9 Σεπτεμβρίου. Μάλλον θα έχουμε αλλαγές.
Όπως;
Η Βελγίδα υπΕΞ Tinne Van der Straeten, μάλλον έδωσε το στίγμα. Έγραψε στο Twitter ότι οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη πρέπει να παγώσουν επειγόντως, επισημαίνοντας ότι η σχέση μεταξύ των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας είναι τεχνητή και πρέπει να μεταρρυθμιστεί. «Οι επόμενοι πέντε έως δέκα χειμώνες θα είναι τρομεροί αν δεν κάνουμε τίποτα».
Τι εννοείς τεχνητή; Δεν χρησιμοποιείται φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας;
Πράγματι αλλά είναι σημαντικό ότι αυτή η τιμή χρησιμοποιείται για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας χονδρικής, ακόμη και όταν προέρχεται από πολύ φθηνότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Και αυτό προκαλεί υπέρμετρες αλυσιδωτές αυξήσεις...
Ακριβώς. Για αυτό και ο πληθωρισμός είναι ο υψηλότερος των τελευταίων δεκαετιών σε ορισμένες χώρες. Οι οικονομίες των χαμηλότερων οικονομικών στρωμάτων εξανεμίζονται και οι κυβερνήσεις θέλουν να ελαφρύνουν τώρα το κόστος, με πακέτα ανακούφισης αθροιστικού ύψους 280 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Θα είναι αρκετά;
Η ιστορία θα δείξει γιατί είναι πιο περίπλοκο. Στη «στροφή» περιμένει και μια αγροτική κρίση: καλλιεργητές και η βιομηχανία λιπασμάτων προειδοποιούν για τον κίνδυνο που διατρέχουν οι καλλιέργειες τροφίμων, καθώς η Ευρώπη μειώνει την παραγωγή λιπασμάτων με βάση το άζωτο λόγω του κόστους. Η μείωση της διαθεσιμότητας και η αύξηση των τιμών στην Ευρώπη θα μειώσουν τις αποδόσεις των καλλιεργειών. Εταιρείες όπως η νορβηγική Yara και η γερμανική BASF, καθώς και η πολωνική Grupa Azoty έχουν αρχίσει να κλείνουν ή να μειώνουν την παραγωγή.
Δηλαδή ενδέχεται να αυξηθούν κι άλλο οι τιμές των τροφίμων;
Ναι. Γενικά, από το «πιάτο ως τη λάμπα» και από τις θέσεις εργασίας έως τη βιομηχανική παραγωγή, η Ευρώπη φαίνεται να κατηφορίζει μια μακρά και επώδυνη διαδρομή. «Η Ευρώπη κατά κάποιο τρόπο προετοιμάζεται για να χειροτερέψουν τα πράγματα προτού βελτιωθούν», δήλωσε στο Foreign Policy o ειδικός στις παγκόσμιες αγορές φυσικού αερίου της Rapidan Energy Group, Alex Munton. «Το μεγάλο ερώτημα είναι πόσο χειρότερα θα γίνουν.»
