Τι είναι το shrinkflation;
Είναι η διαδεδομένη πρακτική των πολυεθνικών και των κατασκευαστών να μικραίνουν τη συσκευασία ή την ποσότητα του προϊόντος τους, διατηρώντας όμως ίδια την τιμή. Το λέει και ο όρος που βγαίνει από το shrink (συρρικνώνω) και inflation (πληθωρισμός).
Ένα παράδειγμα;
Άπειρα παραδείγματα. Εκεί που π.χ ένα μικρό κουτί είχε 65 χαρτομάντηλα πριν μερικούς μήνες, τώρα έχει 60. Ή το βάρος ενός σαπουνιού μειώθηκε από τα 155 στα 135 γραμμάρια. Ή ένα κουτί καφέ, αντί για 100 πλέον έχει 90 γραμμάρια. Το ίδιο και με αμέτρητα ακόμη προϊόντα, από τσιπς και μπύρες, μέχρι έτοιμες σούπες, τροφή κατοικιδίων και απορρυπαντικά. Μείωση προϊόντος με την παλιά τιμή. Η σοκολάτα συγκεντρώνει τις περισσότερες καταγγελίες. Και ακολουθούν το τυρί και το γάλα.
Είναι κάτι νέο δηλαδή;
Ούτε καν. Ο κωμικογράφος, γνωστός για τη στήλη του στην Washington Post, Αρτ Μπούχβαλντ ήταν από τους πρώτους που είχαν στηλιτεύσει την τακτική στο άρθρο του “Packaged Inflation” το 1969. Άρχισε να γίνεται πιο κοινή μέθοδος τη δεκαετία του '70 όταν οι κατασκευαστές αναζητούσαν δημιουργικούς τρόπους να διατηρήσουν το κέρδος τους χωρίς να αυξάνουν την τιμή των προϊόντων τους.
Οπότε γιατί το θυμηθήκαμε τώρα;
Επειδή οι έμμεσες αυτές ανατιμήσεις πολλαπλασιάζονται σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού, όπως η τωρινή, όπου οι εταιρείες προσπαθούν να μετακυλήσουν το υψηλότερο κόστος πρώτων υλών, συσκευασιών, εργασίας και μεταφοράς στους καταναλωτές.
Καλά και δεν βλέπει ο καταναλωτής την αλλαγή στη συσκευασία;
Πολλοί κατασκευαστές, εξηγούν οι ειδικοί, μειώνουν το περιεχόμενο διατηρώντας όμως τη συσκευασία ίδια (ίδιο ύψος, ίδιο σχήμα), ώστε να μην τραβήξουν την προσοχή των καταναλωτών. Άλλωστε, πολλοί συνήθως κοιτούν την τιμή, όχι το βάρος μιας συσκευασίας.
Ωραία. Και ενημερώνεται τουλάχιστον ο καταναλωτής γι'αυτό; Ώστε να ξέρει πως υπάρχει έμμεση ανατίμηση;
Κάποιες εταιρείες δηλώνουν αυτές τις αλλαγές. Για παράδειγμα, η Domino's Pizza ανακοίνωσε τον Ιανουάριο στην Αμερική πως μειώνει το πακέτο με τις φτερούγες κοτόπουλου σε οκτώ κομμάτια από δέκα, διατηρώντας την τιμή στα $7.99, επικαλούμενη ανατιμήσεις στο κοτόπουλο. Άλλες εταιρείες δεν ενημερώνουν, κάνουν τις όποιες αλλαγές εκ του πονηρού, βασιζόμενες στην αφέλεια, την άγνοια ή πολλές φορές την κεκτημένη ταχύτητα των καταναλωτών που δεν κοιτούν συσκευασίες, κόστη κ.ο.κ.
Κι αν τις καταλάβουν;
Αν τις καταλάβουν, επικαλούνται λογής επιχειρήματα, όπως πως το κάνουν για περιβαλλοντικούς ή υγειονομικούς λόγους ή πως χρησιμοποιούν νέας γενιάς υλικά πιο ελαφριά και καλύτερης ποιότητας, ή πως γίνεται για λόγους ανταγωνισμού. Κάποιες φορές αποδίδουν τις «συρρικνώσεις» στους ίδιους τους καταναλωτές, λέγοντας πως προτιμούν τις μικρότερες συσκευασίες.
Αυτό αλλάζει όταν μειώνεται ο πληθωρισμός;
Κάποιες φορές ναι. Λόγω ανταγωνισμού οι εταιρείες ή ρίχνουν το κόστος του προϊόντος ή αυξάνουν την ποσότητα. Όμως, όπως παραδέχονται οι γνωρίζοντες, άπαξ και το προϊόν μικρύνει, συχνά δεν υπάρχει επιστροφή.
Μπορεί να κάνει κάτι ο καταναλωτής για να προστατευτεί;
Μάλλον όχι. Στην εποχή των συσκευασμένων αναλώσιμων, είναι δύσκολο - εκτός κι αν υπάρχει η λύση καταστήματος που πουλά προϊόντα με το κιλό. Ωστόσο, οι καταναλωτές μπορούν να ενημερώνονται. Μπορούν να συγκρίνουν τις τιμές σε εξειδικευμένα σάιτ για να δουν τι τους συμφέρει ή να αγοράζουν τα προϊόντα του εκάστοτε σούπερ μάρκετ, αντί για εκείνα των πολυεθνικών.
Με πληροφορίες από Bloomberg/Washington Post/NPR
