Η Ελλάδα συνεχίζει να βρίσκεται στις κορυφαίες θέσεις χωρών που υποστηρίζουν λαϊκιστικά και απολυταρχικά κόμματα, σύμφωνα με τον Δείκτη Απολυταρχικού Λαϊκισμού, που δημοσιεύεται λίγο πριν από τις Ευρωεκλογές 2024.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα που εξάγονται από τα δεδομένα του Δείκτη, τα οποία κοινοποιήθηκαν λίγες εβδομάδες πριν από τις Ευρωεκλογές, μολονότι το 2023 η υποστήριξη σε αυτά (44,3%) μειώθηκε κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2015 (55%), η χώρα μας συνεχίζει να καταλαμβάνει την 4η θέση μεταξύ 31 ευρωπαϊκών χωρών.
Ο Δείκτης Απολυταρχικού Λαϊκισμού δημοσιεύεται από το Σουηδικό ερευνητικό Ινστιτούτο Timbro, με την υποστήριξη του Πανευρωπαϊκού Δικτύου EPICENTER και του ATLAS Network και παρουσιάζει στην Ελλάδα το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών. Ο Δείκτης Απολυταρχικού Λαϊκισμού μετρά τη συνολική εκλογική υποστήριξη σε λαϊκιστικά ή/και απολυταρχικά κόμματα σε 31 Ευρωπαϊκές χώρες από το 1945 έως το 2023.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα κύρια ευρήματα του Δείκτη:
- Η Ελλάδα βρίσκεται στην 4η θέση μεταξύ 31 ευρωπαϊκών χωρών στον Δείκτη Απολυταρχικού Λαϊκισμού, με την εκλογική υποστήριξη στα λαϊκιστικά και απολυταρχικά κόμματα να ανέρχεται το 2023 στο 44,3%.
- Σε σχέση με το 2015 (55%), η υποστήριξη σε λαϊκιστικά και απολυταρχικά κόμματα στην Ελλάδα έχει μειωθεί κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες, ωστόσο παραμένει τριπλάσια και υψηλότερη κατά 25,9 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2009 (18,4%), αμέσως πριν την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης.
- Στο σύνολο των 27 κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 1 στους 3 πολίτες υποστηρίζει σήμερα λαϊκιστικά και απολυταρχικά κόμματα.
Ακόμη, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα:
- Η εκλογική υποστήριξη σε αριστερά λαϊκιστικά και απολυταρχικά κόμματα στην Ελλάδα το 2023 ανέρχεται στο 31,5%, το υψηλότερο ποσοστό ανάμεσα σε 31 Ευρωπαϊκές χώρες.
- Η εκλογική υποστήριξη σε δεξιά λαϊκιστικά και απολυταρχικά κόμματα στην Ελλάδα το 2023 βρίσκεται στο 12,8%, το 17ο υψηλότερο ποσοστό στις 31 Ευρωπαϊκές χώρες.
Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη:
- Στο σύνολο των 27 κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα δεξιά λαϊκιστικά και απολυταρχικά κόμματα βρίσκονται σε μικρή άνοδο σε σχέση με το 2019 (+1,5 ποσοστιαίες μονάδες).
- Στο σύνολο των 27 κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα αριστερά λαϊκιστικά και απολυταρχικά κόμματα βρίσκονται σε μικρή πτώση σε σχέση με το 2019 (-1,8 ποσοστιαίες μονάδες).
- Στις χώρες του Ευρωπαϊκού Βορρά, η εκλογική υποστήριξη στα λαϊκιστικά και απολυταρχικά κόμματα βρίσκεται στο 35%, αυξημένη κατά 4,6 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2019.
- Στις χώρες της Δυτικής και της Κεντρικής Ευρώπης, η εκλογική υποστήριξη στα λαϊκιστικά και απολυταρχικά κόμματα βρίσκεται στο 30,8%, αυξημένη κατά 1 ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το 2019.
- Στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, η εκλογική υποστήριξη στα λαϊκιστικά και απολυταρχικά κόμματα βρίσκεται στο 29,8%, αυξημένη κατά 1,6 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2019.
Στο πλαίσιο του Δείκτη, ένα κόμμα ταξινομείται ως λαϊκιστικό όταν η πολιτική του «γραμμή» έχει ως βασικό χαρακτηριστικό τη σύγκρουση μεταξύ ενός περιθωριοποιημένου «λαού», τον οποίο υποτίθεται ότι εκπροσωπεί αυτό το κόμμα και των διεφθαρμένων πολιτικών «ελίτ». Αυτή η σύγκρουση εντοπίζεται κυρίως σε δύο διαστάσεις:
- Στην οικονομία εκδηλώνεται με την αντίθεση προς τις πολιτικές του ελεύθερου εμπορίου, της επιχειρηματικότητας και της εν γένει λειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος, προκρίνοντας την αναδιανομή και την κρατική παρέμβαση υπέρ του "λαού".
- Στον πολιτισμό εκδηλώνεται ως αντίθεση στην παγκοσμιοποίηση, την πολυπολιτισμικότητα, και σε βασικά ατομικά και ανθρώπινα δικαιώματα των μειονοτήτων.
Ποια κόμματα ταξινομούνται ως λαϊκιστικά και ποια ως απολυταρχικά στην Ελλάδα
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα ο Δείκτης ταξινομεί ως λαϊκιστικά κόμματα που κατέγραψαν εκλογικό ποσοστό τουλάχιστον 1% σε εκλογικές αναμετρήσεις στην Αριστερά τον ΣΥΡΙΖΑ, την Πλεύση Ελευθερίας, το ΜέΡΑ25, και τη ΛΑΕ, και στη Δεξιά την Ελληνική Λύση, τους ΑΝΕΛ και τον ΛΑΟΣ.
Αντιστοίχως, ένα κόμμα ταξινομείται στο πλαίσιο του Δείκτη ως απολυταρχικό, όταν ασπάζεται ιδεολογίες εχθρικές προς τη φιλελεύθερη δημοκρατία, όπως ο Μαρξισμός-Λενινισμός, ο φασισμός, ο ναζισμός ή όταν έχει εμπράκτως εγκαταλείψει τις αρχές της φιλελεύθερης δημοκρατίας όπως συμβαίνει με το Fidesz στην Ουγγαρία. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα ο Δείκτης ταξινομεί ως απολυταρχικά κόμματα που κατέγραψαν εκλογικό ποσοστό τουλάχιστον 1% στην Αριστερά το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, και στη Δεξιά τη Νίκη, τους Σπαρτιάτες και τη Χρυσή Αυγή.
