Ανέες στα ουρντού, μία από τις δύο επίσημες γλώσσες του Πακιστάν (η άλλη είναι τα αγγλικά), σημαίνει αδελφικός φίλος, κολλητός.
Ήταν το μικρό όνομα του δεκαοκτάχρονου διανομέα από το Πακιστάν, που από ειρωνεία της τύχης επρόκειτο να ξεψυχήσει στην άσφαλτο στο πρώτο του κιόλας μεροκάματο, όταν κάποιος βλάκας ταξιτζής παραβίασε το stop στη διασταύρωση Χαροκόπου και Κρέμου στην Καλλιθέα το βράδυ της περασμένης Κυριακής, με αποτέλεσμα το μηχανάκι του να καρφωθεί στο κίτρινο όχημα.
Ο θάνατός του φαίνεται πως ήταν ακαριαίος – ήταν ήδη νεκρός όταν τον παρέλαβε το ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ, που δεν άργησε πάνω από λίγα λεπτά, σύμφωνα με τις μαρτυρίες. Ο οδηγός του ταξί, σε κατάσταση σοκ, συνελήφθη από αστυνομικούς που κατέφθασαν στο σημείο και προσήχθη στο Αστυνομικό Τμήμα Καλλιθέας για κατάθεση.
Τα πρώτα δημοσιεύματα για το δυστύχημα έκαναν αίσθηση – ο άτυχος νέος, που αρχικά δεν γνωρίζαμε ούτε το όνομά του, εμφανιζόταν να μην έχει χαρτιά, να βρίσκεται στην Ελλάδα χωρίς οικογένεια, φίλους ή γνωστούς και κανείς να μην έχει νοιαστεί γι’ αυτόν, ούτε καν το ινδικό εστιατόριο της πλατείας Θεάτρου, όπου μόλις μία μέρα πριν είχε προσληφθεί. Δεν θυμάμαι καν να είδα κάπου κάποια φωτογραφία του.
Ο Ανέες Μιρ ήταν ένας ακόμη από τους χιλιάδες μετανάστες που ζουν σε καθεστώς ημιπαρανομίας, κυνηγημένοι, χωρίς χαρτιά, άρα και χωρίς δικαιώματα. Για τον θάνατό του δεν φταίει η “κακιά στιγμή”, υπάρχουν από πίσω απτοί υλικοί παράγοντες και συγκεκριμένες κρατικές και εργοδοτικές ευθύνες…
Όμως δεν υπάρχουν, ούτε και πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι «αόρατοι» κι έπειτα, στην εποχή του Ίντερνετ και των κοινωνικών δικτύων, τίποτα δεν μένει για πολύ κρυφό, ό,τι και να σημαίνει αυτό.
Οι συγκάτοικοί του, με έναν από τους οποίους, τον Αρσλάν Α., είχε μιλήσει τηλεφωνικά λίγο πριν από τη μοιραία σύγκρουση, λέγοντάς του ότι θα αργούσε γιατί είχε πέσει πολλή δουλειά, ανησύχησαν, μου είπε, όταν δεν γύρισε σπίτι εκείνη τη νύχτα. Να «αλήτευε» κάπου ήταν χλωμό, δεν το συνήθιζε ούτως ή άλλως. Ήταν κιόλας πολύ χαρούμενος που είχε πιάσει επιτέλους μια δουλειά, που θα έβγαζε κάποια λίγα, αλλά δικά του χρήματα, μου λένε και όσοι μπορούν, έστω νοητά, να βρεθούν στη θέση του κατανοούν τι σημαίνει για έναν νέο άνθρωπο να ξεκολλάει από τη μιζέρια μιας ατελείωτης, βασανιστικής απραξίας και αναμονής, ακόμα κι αν αυτό δεν γίνεται με τους καλύτερους όρους.
Οι συγκάτοικοι που μας έδωσαν και τις φωτογραφίες του μάθανε για το κακό την επόμενη μέρα, οπότε και τον αναζήτησαν. Μέσω κι άλλων συμπατριωτών του, που τον ήξεραν από τη δομή της Θήβας –ζούσε εκεί, σε «safe zone» για ανηλίκους, περίπου δύο χρόνια προτού μεταφερθεί σε ξενώνα ασυνόδευτων ανηλίκων στα Εξάρχεια και μόλις δέκα μέρες πριν, όντας πλέον ενήλικος, εγκαταστάθηκε σε διαμέρισμα στην Αττική στο πλαίσιο του προγράμματος Estia2‒, τα στοιχεία του γνωστοποιήθηκαν στο ΚΕΕΡΦΑ και στην Πακιστανική Κοινότητα Ελλάδας.
Ενήμερη ήταν, βεβαίως, και η πρεσβεία, η οποία ανέλαβε την αποστολή της σορού του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Πακρέβαλι, ένα χωριουδάκι κοντά στο Σιαλκότ της επαρχίας Πουντζάμπ, και θα ορίσει επίσης δικηγόρο για να εκπροσωπήσει νομικά την οικογένεια.
Πόλη ιστορική (ως «Σαγκάλα» αναφέρει ο Αρριανός το Σιαλκότ στην «Αλεξάνδρου Ανάβασις»), επιχειρηματικό και βιομηχανικό κέντρο με 660.000 κατοίκους –έχουν εκεί εργοστάσια εταιρείες όπως η Nike, η Adidas, η Puma και η Reebok, εκεί κατασκευάζονται, διαβάζω, και οι μισές ποδοσφαιρικές μπάλες του πλανήτη‒, παρά ταύτα δεν έχει αρκετό «ήλιο» για τη μοίρα δεκάδων χιλιάδων εξ αυτών που ζουν στα όρια της ανέχειας, όπως η οικογένεια του Ανέες.
Ακόμα κι αν κατάφερνε να γίνει βιομηχανικός εργάτης, δεν θα ήλπιζε σε κάτι περισσότερο από την καθημερινή επιβίωση (ο βασικός μισθός ενός ανειδίκευτου εργάτη στο Πακιστάν είναι γύρω στα 60 ευρώ, στην καλύτερη περίπτωση) και ο Ανέες ονειρευόταν κάτι καλύτερο για τον ίδιο, τους γονείς, τη μεγαλύτερη αδελφή και το μικρότερο αδέλφι του.
Κάτι το όνειρο –και αλίμονο για το είδος μας αν πάψει να ονειρεύεται ένα νέο παιδί‒, κάτι οι ανάγκες, που ήταν περισσότερες από τα όνειρα και είναι και διαρκώς ξύπνιες, πήρε κι εκείνος τον δύσκολο «δρόμο για τη Δύση». Ίσως και να πίστευε ότι θα ήταν πιο ευπρόσδεκτος, καθώς οι Μιρ ανήκουν στη χριστιανική μειονότητα του Πακιστάν, που αριθμεί περί τα 2,7 εκατ. άτομα, πολλοί από τους οποίους προέρχονται από τις κατώτερες τάξεις, όπως η κάστα των Dalit.
Μάλλον λίγοι Έλληνες γνωρίζουν ότι υπάρχουν χριστιανοί στο Πακιστάν, όπως λίγοι γνωρίζουν ή θέλουν να μάθουν την ιστορία και την κουλτούρα αυτής της χώρας κι ας ζουν και εργάζονται δίπλα μας δεκάδες χιλιάδες Πακιστανοί, συχνά με μεροκάματα λειψά ή «μαύρα», σε δουλειές που εμείς δεν θα κάναμε ούτε με τα διπλά λεφτά – εδώ τους Αλβανούς μετανάστες, που φτάνουν το μισό εκατ. και μας «μοιάζουν» κιόλας περισσότερο απ’ όλους, δεν θελήσαμε να γνωρίσουμε ποτέ πραγματικά.
Όμως όχι, τον Ανέες δεν τον ξέχασαν ούτε οι άνθρωποι που τον γνώριζαν –κάποιοι παρέστησαν και στη δέηση που τελέστηκε την περασμένη Παρασκευή στην Εκκλησία των Μεταναστών στην Εμμανουήλ Μπενάκη‒, ούτε κάποιοι πιο ευαίσθητοι κοινωνικά, που άφησαν λίγα λουλούδια στον τόπο του δυστυχήματος για τον «μικρό ταξικό αδελφό», ούτε οι συνάδελφοί του:
«Ο Ανέες Μιρ ήταν ένας ακόμη από τους χιλιάδες μετανάστες που ζουν σε καθεστώς ημιπαρανομίας, κυνηγημένοι, χωρίς χαρτιά, άρα και χωρίς δικαιώματα. Για τον θάνατό του δεν φταίει η “κακιά στιγμή”, υπάρχουν από πίσω απτοί υλικοί παράγοντες και συγκεκριμένες κρατικές και εργοδοτικές ευθύνες… δεν ήταν παρά ένας ακόμα από τους χιλιάδες βιοπαλαιστές που αναγκάζονται να καβαλήσουν ένα μηχανάκι, να φορτωθούν μια κούτα ή έναν θερμόσακο και να ξεχυθούν στους αχανείς και αφιλόξενους δρόμους της μητρόπολης, τρέχοντας να προλάβουν να παραδώσουν κάθε λογής αντικείμενα: σουβλάκια, πίτσες, φακέλους, βιβλία, γυαλιά, είδη σούπερ-μάρκετ. Ο νεαρός οδηγός της μηχανής ήταν ένας ακόμα από μάς», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Συνέλευση Βάσης Εργαζομένων Δικύκλου (ΣΒΕΟΔ), καλώντας σε μοτοπορεία το ερχόμενο Σάββατο στο σημείο του δυστυχήματος στη 1 το μεσημέρι, «για τον Ανέες Μιρ και τους αμέτρητους συνάδελφους που σακατεύονται και χάνουν τη ζωή τους σε ώρα εργασίας».
«Θα είχε την ίδια τραγική κατάληξη το ατύχημα αν ο εργοδότης παρείχε στον εργαζόμενο όλα όσα προβλέπει ο νόμος 4611/2019 για την παροχή μέσων ατομικής προστασίας; Τα ελαστικά και τα φρένα θα είχαν τα ίδια κρατήματα αν το μηχανάκι ήταν εταιρικό και είχε περάσει όλα τα απαιτούμενα σέρβις ή αν καταβαλλόταν στον εργαζόμενο κάθε μήνα τουλάχιστον το 15% του μισθού του επιπλέον για τη συντήρηση του δικύκλου;» είναι μερικά από τα ερωτήματα που θέτει η ΣΒΕΟΔ.
«Δεν ξέρουμε καν πόσα ακριβώς δυστυχήματα και πόσοι θάνατοι διανομέων έχουν σημειωθεί, δεν υπάρχουν δυστυχώς σχετικές καταγραφές και είναι και δύσκολο να γίνουν, γιατί υπάρχει πολλή αδήλωτη εργασία, ωράρια που καταγράφονται λειψά επίσης, και αν συμβεί το κακό εκτός αυτών, το ατύχημα δεν θεωρείται εργατικό. Είναι πάντως αρκετές δεκάδες κάθε χρόνο μόνο στο Λεκανοπέδιο, ενώ ο φόρτος εργασίας και η διαρκής εντατικοποίηση της δουλειάς χειροτερεύει την κατάσταση. Επιπλέον, υπάρχουν περιπτώσεις που ο εργοδότης σπεύδει επί τόπου να αφαιρέσει από το καπό της μηχανής την κούτα με τη φίρμα του καταστήματος, ώστε να μη φανεί ότι το ατύχημα συνέβη σε ώρα εργασίας, για ευνόητους λόγους», μου λένε.
Εν τέλει, όσο κι αν είναι απευκταίος ένας τέτοιος θάνατος, μπορεί να αφυπνίσει, να παραδειγματίσει και να διδάξει τους ζωντανούς. Ο πρόωρος χαμός του Ανέες Μιρ, συνονόματου –άγνωστο αν είναι τυχαίο αυτό‒ ενός από τους μεγαλύτερους ποιητές της πατρίδας του (Anees Meere, 1803-1874), ανέδειξε ξανά ζητήματα όπως το μεταναστευτικό - προσφυγικό και η εργασιακή εκμετάλλευση και «ζούγκλα» εκεί έξω, με το φτηνότερο εργατικό δυναμικό να βρίσκεται στη βάση της «διατροφικής αλυσίδας» ‒ και όλοι μπορούμε να φανταστούμε ποιοι στρογγυλοκάθονται στην κορυφή της.
Επίσης, ζητήματα καθημερινής επιβίωσης που αφορούν την οδική ασφάλεια και την οδική συμπεριφορά. Έδειξε, ακόμα, πόσο σημαντικές είναι για μια κοινωνία, ειδικά για τα πιο ευάλωτα «θηράματα» της εν λόγω ζούγκλας, η αλληλεγγύη, η συνεργασία και η αλληλοκατανόηση. Εις μνήμην του «αδελφού», λοιπόν.
Σε συγκέντρωση στη Θησέως και Χαροκόπου στην Καλλιθέα, το Σάββατο 23/10 στη 1 μ.μ. για τον Ανέες Μιρ καλούν επίσης η Πακιστανική Κοινότητα Ελλάδας, η ΚΕΕΡΦΑ και η κίνηση εργαζομένων «Η καμαριέρα».
