ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΑΓΓΕΛΑΚΟ
Τρίτη, 15 Σεπτεμβρίου 2015, 5:00 μ.μ.
Η Κατερίνα ζει στο Βερολίνο. Έπεισε τη Νάνσι, γερμανίδα φίλη της, δημοσιογράφο, να έρθει στη Λέσβο και να γράψει για το προσφυγικό. Σήμερα πήγανε στην Εφταλού. Ένας χωματόδρομος 8 χιλιομέτρων ενώνει την παραλία με τη Σκάλα Συκαμιάς. Στον κόλπο φτάνουν τα σκάφη από την Τουρκία. Η Κατερίνα μιλάει για τον Έρικ Κέμπσον που στέκεται με τα κυάλια του, από τις 7μισι κάθε πρωί, στο πιο ψηλό σημείο του χωματόδρομου και ειδοποιεί μόλις δει φουσκωτό να φτάνει. Παραταγμένοι κατά μήκος του χωματόδρομου κι άλλοι εθελοντές.
Ο Δήμος του Μόλυβου στέλνει στο σημείο την Υπηρεσία Καθαρισμού. Το γελοίο κάνει την εμφάνισή του. Οι υπάλληλοι της Υπηρεσίας Καθαρισμού, οι οποίοι κάνουν πάντως δουλειά, πιάνουν βάρδια στις 8 το πρωί και σχολάνε στις 2 το μεσημέρι. Στις 2 και 5 ξεκινάει το πλιάτσικο. Οι ντόπιοι παίζουν ξύλο ποιος θα πρωτοπάρει τις εξωλέμβιους. Άλλοι τις κρύβουν σε αποθήκες και γκαράζ. Άλλοι τηλεφωνούν τυπικά στην Αστυνομία, δηλώνουν το νούμερο της μηχανής, κι αν δεν τη ζητήσει κανείς μέσα σε ένα χρόνο, τη φοράνε στο σκάφος τους. Υπάρχει επίσης, καθώς λέγεται, και μια οργανωμένη σπείρα, που προωθεί τις εξωλέμβιους στη Βουλγαρία. Από εκεί τις ξαναπερνάνε στην Τουρκία για να καταλήξουν και πάλι στα χέρια των διακινητών. Έτσι λέγεται. Και μάλλον αληθεύει.
9:00 μ.μ.
Οι Σύριοι είναι ευγενικοί. Εκφράζουν μέσα από την καρδιά τους την ευγνωμοσύνη τους. Είναι μανιώδεις με την καθαριότητα και αξιοπρεπείς. Χαμογελούν, και σκέφτομαι πως δεν πρόκειται για δείγμα μοιρολατρείας, ότι είναι μάλλον μια γενναία προσπάθεια να κρατηθούν από ένα κλαρί της αντοχής τους. Πετάγονται όρθιοι όταν με βλέπουν να πηγαίνω στους κάδους τις σακούλες με τα σκουπίδια. Μου τις παίρνουν από τα χέρια. Δε με αφήνουν να κουβαλάω τα σκουπίδια τους.
Άντρες που ταξιδεύουν μόνοι τους. Οι οικογένειές τους πίσω, στις βομβαρδισμένες πόλεις. Θα προσπαθήσουν να ξεκινήσουν μια νέα ζωή σε κάποια χώρα της Ευρώπης, εφοδιασμένοι με τα χαρτιά του πολιτικού ασύλου. Ύστερα θα φωνάξουν τις οικογένειές τους.
Ένας μου λέει για την Τούρκικη Μαφία. Τη σκληρότητά της απέναντι στους πρόσφυγες. Τους χαρατσώνουν από παντού. Πληρώνουν μέχρι και τον αέρα που αναπνέουν.
Άλλος περιγράφει τους βομβαρδισμούς στη Δαμασκό. Είναι οδοντογιατρός. Το ιατρείο του, το σπίτι του δεν υπάρχουν πια. Το ίδιο και το Πανεπιστήμιο, νοσοκομεία και δημόσια κτήρια. Τον ρωτάω πού θέλει να πάει. Στη Γερμανία ή αλλού; Μου απαντάει «δεν ξέρω».
Τετάρτη, 16 Σεπτεμβρίου 2015, 2:00-11:00 μ.μ.
Τα μηνύματα είναι ανησυχητικά. Ένα sms στο κινητό της Βάνιας μας ενημερώνει για 700 μετανάστες έχουν ξεκινήσει από τον Μόλυβο κι έρχονται στην Καλλονή με τα πόδια· όλοι τους θα περάσουν από την Αγκαλιά. Η Λιάνα φτάνει από την Πέτρα θορυβημένη: δεν έχει ξαναδεί τέτοια ατέλειωτη ουρά στο δρόμο. Έχει βάλει στο πεντακοσαράκι της δυο γυναίκες με τα παιδιά τους· οι άντρες τους έρχονται με τα πόδια. Τα γυναικόπαιδα μπαίνουν στον κλειστό χώρο. Η αρχή είναι απαράβατη: οι οικογένειες δε χωρίζονται. Άλλοι καταφεύγουν στο διπλανό οικόπεδο, εφοδιαμένοι με πλαστικά στρώματα. Η κατάσταση ελέγχεται προς το παρόν. Αλλά η ροή αυξάνεται διαρκώς. Αυτοί που έρχονται με τα πόδια. Εκείνοι που αποβιβάζονται από αυτοκίνητα τουριστών. Το sms είχε δίκιο. Μιλάμε για 700 άτομα. Μπορεί και παραπάνω.
Είμαστε αρκετοί, αλλά δεν επαρκούμε. Τίποτε δεν είναι αρκετό σε τέτοια περίπτωση. Ο χώρος γεμίζει ασφυκτικά, μέσα κι έξω. Μια ατέλειωτη χάβρα. Τα μωρά κλαίνε. Όλοι μιλάνε σε γλώσσες που δεν καταλαβαίνουμε. Κανείς τους, πέρα από κάνα δυο, δεν μιλάει αγγλικά. Τους βρίσκουμε. Μας είναι πολύτιμοι, όσο και για τους πρόσφυγες το νερό. Όλοι τους σπρώχνονται μπροστά στον αυτοσχέδιο πάγκο. Τους δίνω τρόφιμα και γάλα. Τους δίνω νερό. Είναι διψασμένοι, κάποιοι σχεδόν αφυδατωμένοι. Πεινάνε. Δείχνουν το στόμα τους και το στομάχι τους. Τα τρόφιμα εξαντλούνται, και ως δια μαγείας βρίσκονται καινούρια. Νέοι εθελοντές που έρχονται να βοηθήσουν, φέρνουν διαρκώς γάλατα και μπισκότα από τα σούπερ μάρκετ της Καλλονής. Φτάνουν η Ρένα με τη Βίκυ από την αποθήκη. Ξεφορτώνουν σάντουιτς και χυμούς. Μια γιατρός και δυο νοσηλεύτριες περιποιούνται τις πληγές των ποδιών. Ο κόσμος εξακολουθεί να συρρέει. Νομίζω πως όλο αυτό δεν θα τελειώσει ποτέ.
Οι περισσότεροι είναι Άραβες. Κάποιοι από το Αφγανιστάν. Σήμερα δεν υπάρχουν ιστορίες. Δεν υπάρχουν βλέμματα, είναι όλα στραμμένα προς τα μέσα. Υπάρχουν μόνο χέρια που κουνάνε τα πλαστικά ποτήρια με ανυπομονησία. Μόνο η σκληρότητα της επιβίωσης. Μόνο αυτή υπάρχει.
Μια έγκυος και μια άρρωστη μεταφέρονται επειγόντως μ' ένα ημιφορτηγό στο νοσοκομείο. Όλοι παίρνουν χαρτόνια, κουβέρτες, σεντόνια, πλαστικά στρώματα ή κομμάτια χαλιών και ξαπλώνουν κατάχαμα. Η Έλενα φέρνει 60 μερίδες από ένα αράβικο φαγητό: ρύζι με κάρι και κανέλα και πολύ λεπτά κομμάτια κρέας. Δε θυμάμαι πώς το λένε. Οι μερίδες εξαφανίζονται στη στιγμή.
Οι μετανάστες δε σταματάνε να περνάνε από τον πάγκο. Ο Μωχάμετ με βοηθάει να μπαίνουν σε μια σειρά. Είναι γιατρός, μιλάει αγγλικά, φεύγει με το τρίτο λεωφορείο. Οι εθελόντριες κυκλοφορούν ανάμεσα στους μετανάστες. Δίνουν έξτρα τρόφιμα που φτάνουν από παντού: από γυναίκες του χωριού, από αυτοκίνητα που παρκάρουν λοξά και ξαναφεύγουν. Βλέπουμε τις εξάδες με τα νερά να μειώνονται. Πάει ώρα που τα μάτια μου έχουν αρχίσει να σκοτεινιάζουν. Λέω στην Κατερίνα να μείνει με τη Νάνσυ στο πόστο μου. Πηγαίνω απέναντι και στρίβω ένα τσιγάρο. Κοιτάζω. Βλέπω έναν εφιάλτη.
Η Βάνια έτοιμη να καταρρεύσει. Είναι 26 χρονών, πίνει τέσσερα ποτήρια νερό απανωτά, δίνει στον εαυτό της πέντε λεπτά και ξαναχώνεται στον κόσμο. Ο Πάτρικ συντονίζει την είσοδο των μεταναστών στα πούλμαν. Το δυσκολότερο όλων. Οι Σύριοι θα κατέβουν στο Καρά Τεπέ, οι άλλες εθνικότητες στη Μόρια. Προτεραιότητα στις οικογένειες, στα παιδιά, στους ηλικιωμένους, στους άρρωστους. Διαμαρτυρίες από παντού. Φωνές, παράπονα, διαβεβαιώσεις. Η Κατερίνα και ο Γιώργος αναλαμβάνουν την κατάσταση. Φτάνουν τα μέλη μιας ευρωπαϊκής ΜΚΟ για τους πρόσφυγες. Ανάμεσά τους 2-3 διερμηνείς. Δεν μπορώ να μετρήσω πόσα πούλμαν έχουν έρθει. Κατά τις 11 είναι πια εμφανές ότι καμιά εκατοστή άτομα θα μείνουν μέχρι το επόμενο πρωί.
Οι νέες πληροφορίες είναι εξίσου ανησυχητικές: στην Εφταλού έχουν ξεμείνει 2000 πρόσφυγες· κατά τις 11 το βράδυ φτάσανε άλλες 16 βάρκες. Κοιταζόμαστε με τον Πάτρικ. Κι αύριο η ίδια κόλαση.
Απόψε δεν υπάρχουν ιστορίες. Θέλω να βρω ολοκαίνουργιες βρισιές και να βρίζω από εδώ ίσαμε το Βερολίνο, τις Βρυξέλλες, το Λουξεμβούργο. Θέλω να λιώσω αυτό το φασισταριό, τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας. Απόψε δεν υπάρχει καμιά ευαισθησία μέσα μου. Μόνο θυμός, βαθύς και ανεξάντλητος. Και κούραση διαβρωτική.
Ξαναγυρίζω στο πόστο. Ένας νεαρός Ιρακινός μου λέει χαρούμενος πως επιτέλους έφτασε ο φίλος του. Του δίνω σάντουιτς και γάλα. Βγάζει από την τσέπη του μια καραμέλα και μου τη δίνει.
Δυο αδέρφια από το Αφγανιστάν με βλέπουν να στρίβω τσιγάρο με το μηχανάκι. Ενθουσιάζονται. Μου ζητάνε να τους στρίψω από ένα. Βλέπουν το τσιγάρο πετιέται έτοιμο και λένε «it's magic». Καπνίζουν. Eίναι το πρώτο τους τσιγάρο.
Λίγο αργότερα o φίλος τους με βλέπει να κρατάω τη μέση μου. Βρίσκει μια πλαστική καρέκλα και τη φέρνει. Διπλώνει την κουβέρτα του και την τοποθετεί στην πλάτη της. Μου κάνει νόημα να καθίσω.
Δεν ξέρω ποιο συναίσθημα θα υπερισχύσει όταν περάσουν οι τρεις βδομάδες, κι εγώ θα φύγω για να επιστρέψω στην Αθήνα. Ξέρω πως σε μια άκρη του μυαλού μου θα κρύβω την πιο πολύτιμη εμπειρία απ' όλες: πως την αληθινή ευγένεια τη γνώρισα από τους κατατρεγμένους.
σχόλια