Οι συνταξιούχοι, πέρα από κάθε άλλη κοινωνική κατηγορία, είναι οι μεγάλοι χαμένοι της οικονομικής κρίσης και τα εύκολα «θύματα» που θυσιάστηκαν στον βωμό της γρήγορης εξοικονόμησης πόρων. Ο αντίκτυπος στην καθημερινότητά τους από τις συνεχείς μειώσεις είναι τεράστιος και η ανασφάλεια παραμένει, καθώς έχουν εγκλωβιστεί στα νέα δεδομένα. Από το 2010 που οι συντάξεις, σταδιακά, τείνουν να μετατραπούν σε επιδόματα και οι φόροι έχουν πάρει μορφή καταιγίδας, κάθε έννοια προοπτικής έχει χαθεί. Αναμφίβολα, το παρόν σύστημα χαρακτηρίζεται μη ανταποδοτικό. Ταυτόχρονα, από το 2019, με τον νόμο Κατρούγκαλου, οι συντάξεις θα μειωθούν ακόμη περισσότερο, με τους χαμηλοσυνταξιούχους να λαμβάνουν κατά μέσο όρο 300 ευρώ, ενώ όσοι πολίτες λάμβαναν ακόμη το ΕΚΑΣ, από 1/1/2020 θα σταματήσουν να το παίρνουν. Όπως θα μας πει ο πρόεδρος του Ενιαίου Δικτύου Συνταξιούχων Νίκος Χατζόπουλος: «Τα τελευταία επτά χρόνια οι συνολικές περικοπές των συνταξιούχων, μετά την ψήφιση των μνημονίων, ξεπερνούν τα 50 δισ. ευρώ και δυστυχώς η φτωχοποίησή τους θα συνεχιστεί τα επόμενα δύο χρόνια. Οι περικοπές έχουν ξεπεράσει το 50% και οι συντάξεις έχουν μετατραπεί σε φιλοδώρημα. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, τις διαρκείς αυξήσεις της φορολογίας και τα "χαράτσια", τα οποία έχουν πλήξει τους συνταξιούχους περισσότερο απ' όλες τις υπόλοιπες κοινωνικές κατηγορίες. Επίσης, το πιο σημαντικό στο οποίο πρέπει να σταθούμε είναι ο νόμος Κατρούγκαλου και η αλλαγή της "αρχικής απόφασης συνταξιοδότησης". Ανεξάρτητα από το Ταμείο στο οποίο ανήκει ο συνταξιούχος, θα γίνει επανυπολογισμός των συντάξεων 2.700.000 πολιτών. Το 2019 θα χάσουν έως 3 συντάξεις εξαιτίας της μείωσης κατά 18% της προσωπικής διαφοράς όλων των κύριων καταβαλλόμενων συντάξεων, της μείωσης κατά 18% της προσωπικής διαφοράς όλων των επικουρικών συντάξεων, της κατάργησης των οικογενειακών επιδομάτων (συζύγου και τέκνων) από όλες τις κύριες και επικουρικές συντάξεις, του παγώματος των αυξήσεων σε όλες τις συντάξεις μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021 και, τέλος, της κατάργησης του ΕΚΑΣ για 280.000 χαμηλοσυνταξιούχους. Είναι γεγονός ότι από τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας πλησιάζουν τους 1.200.000 οι συνταξιούχοι που ζουν με κύρια σύνταξη κάτω από 500 ευρώ, ενώ άλλοι 960.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν μηνιαίως από 500 έως 1.000 ευρώ. Από το σύνολο των 2.892.000 συνταξιούχων, πάνω από 2.000.000 τα βγάζουν πέρα με συντάξεις που δεν ξεπερνούν τα 1.000 ευρώ. Τέλος, για να έχετε πλήρη εικόνα, η μέση κύρια σύνταξη διαμορφώνεται στα 722 ευρώ τον μήνα και η μέση επικουρική στα 170 ευρώ» καταλήγει ο κ. Χατζόπουλος.
Όλοι οι νέοι συνταξιούχοι θα λάβουν συντάξεις κατά 30% χαμηλότερες τουλάχιστον λόγω του νέου τρόπου υπολογισμού τους.
Ας δούμε αναλυτικά τις κυριότερες περικοπές την επταετία της οικονομικής κρίσης και στη συνέχεια αναλυτικά παραδείγματα που αποτυπώνουν πλήρως τον μακρύ δρόμο της απώλειας των συντάξεων:
1. Το 2010, πριν από την υπογραφή του πρώτου μνημονίου, ψηφίστηκε η περικοπή των «δώρων», της 13ης και της 14ης κύριας σύνταξης.
2. Όλοι οι συνταξιούχοι κάτω των 60 ετών, ανάλογα με τα ποσά των συντάξεων που λάμβαναν, υπέστησαν μειώσεις από 6% έως 10% το 2011. Συγκεκριμένα, για συντάξεις άνω των 1.700 ευρώ η μείωση ξεκινούσε από 6%, ενώ για συντάξεις μεγαλύτερες των 3.000 ευρώ έφτανε ακόμα και το 10%.
3. Το 2011 επιβλήθηκε ειδική εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων από 3% έως 13% (κλιμακωτά) για ποσά συντάξεων από 1.400 ευρώ και άνω. Παράλληλα, ξεκίνησαν κλιμακωτές περικοπές στις επικουρικές συντάξεις από 3% για ποσά άνω των 300 ευρώ, και έως 10% για επικουρικές άνω των 650 ευρώ.
4. Περικοπές στις κύριες συντάξεις των νέων συνταξιούχων το 2011. Συγκεκριμένα, οι μικρότεροι των 55 ετών υπέστησαν 40% μείωση για ποσά άνω των 1.000 ευρώ, ενώ το ηλικιακό γκρουπ 55-60 ετών υπέστη μείωση 20% για ποσά άνω των 1.200 ευρώ. Ταυτόχρονα, ξεκίνησαν μειώσεις από 15% έως και 30% για ποσά άνω των 150 ευρώ και στις επικουρικές συντάξεις.
5. Αναδρομικά, από τον Ιανουάριο του 2012 επιβλήθηκαν νέες μειώσεις σε όσες συντάξεις είχαν απομείνει «υψηλές». Για παράδειγμα, μειώσεις έως 12% υπέστησαν όσες συντάξεις ήταν άνω των 1.300 ευρώ. Με τον ίδιο νόμο, μειώθηκαν εκ νέου και οι επικουρικές. Συγκεκριμένα, για ποσά άνω των 250 ευρώ η μείωση ήταν 10%, για ποσά από 251 έως 300 ευρώ η μείωση διαμορφώθηκε στο 15%, ενώ για ποσά άνω των 300 ευρώ η μείωση άγγιξε το 20%.
6. Το 2012 μειώθηκε το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης. Συγκεκριμένα, ποσά από 1.000 έως 1.500 ευρώ υπέστησαν μείωση 5% και από 1.500 έως 2.000 10%. Από 2.000 ως 3.000 ευρώ είχαν μείωση 15%, και ποσά από 3.000 ευρώ και πάνω «ψαλιδίστηκαν» κατά 20%. Ταυτόχρονα, καταργήθηκαν τα επιδόματα δώρων στις κύριες και τα δώρα στις επικουρικές συντάξεις.
7. Οριζόντιες μειώσεις κατά 5,2% σε όλες τις επικουρικές το 2014.
8. Μειώθηκαν οι κατώτατες συντάξεις σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
9. Μειώθηκαν τα ποσά των πρόωρων συντάξεων κατά 10% για τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα.
10. Στις επικουρικές 250.000 συνταξιούχων έγινε περικοπή μέχρι και 40%.
11. Κατάργηση ΕΚΑΣ σε σχεδόν 160.000 χαμηλοσυνταξιούχους.
12. Μειώσεις έως και 45% στα μερίσματα Μετοχικού Ταμείου των Πολιτικών Υπαλλήλων.
13. Όλοι οι νέοι συνταξιούχοι θα λάβουν συντάξεις κατά 30% χαμηλότερες τουλάχιστον λόγω του νέου τρόπου υπολογισμού τους (νόμος Κατρούγκαλου).
14. Επιβολή, από τον Οκτώβριο, αναδρομικά του πλαφόν των 2.000 ευρώ για την ατομική σύνταξη (άθροισμα μίας κύριας και μίας επικουρικής) και των 3.000 ευρώ (άθροισμα πολλών κύριων και πολλών επικουρικών συντάξεων).
15. Αυστηρότερα κριτήρια στις συντάξεις χηρείας. Τέθηκε πλέον το όριο ηλικίας στα 55 έτη. Οι χήρες/χήροι άνω των 55 θα παίρνουν διά βίου τη σύνταξη. Εφόσον είναι 52 θα τη διατηρούν για τρία χρόνια, θα τη χάνουν και θα τους επαναχορηγείται στα 67. Αν είναι κάτω των 52, οι χήρες θα την εισπράττουν για τρία χρόνια, εκτός αν είναι μητέρες ανηλίκων, οπότε θα τη λαμβάνουν μέχρι να ενηλικιωθεί το παιδί ή μέχρι να αποφοιτήσει από το πανεπιστήμιο (24 ετών).
16. Περικοπή κατά 60% στις συντάξεις όσων εργάζονται παραλλήλως.
17. Μειώσεις σε όσους συνταξιοδοτούνται πρόωρα.
18. Περικοπές 15%-20% στα εφάπαξ.
19. Από τον Μάιο του 2016 δραματική μείωση των νέων αναπηρικών συντάξεων.
20.Αύξηση της εισφοράς σε όλες τις κύριες συντάξεις υπέρ της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης (ΕΟΠΥΥ) 4%-6%. Το μέτρο αυτό οδήγησε σε αντίστοιχη έμμεση μείωση στις καθαρές αποδοχές 2,6 εκατομμυρίων συνταξιούχων από κύριες συντάξεις (θεσπίστηκε μέσα Ιουλίου 2015, ίσχυσε αναδρομικά από 1/7/2015 και οδήγησε σε επιπλέον 532 εκατ. ευρώ έσοδα για τον ΕΟΠΥΥ ετησίως).
21. Εισφορά 6% σε όλες τις επικουρικές συντάξεις υπέρ της ιατρο-φαρμακευτικής περίθαλψης (ΕΟΠΥΥ). Το μέτρο αυτό οδήγησε σε αντίστοιχη μείωση των καθαρών αποδοχών 1,2 εκατ. συνταξιούχων από επικουρικές συντάξεις (θεσπίστηκε μέσα Ιουλίου 2015, ίσχυσε αναδρομικά από 1/7/2017 και απέδωσε επιπλέον 178 εκατ. ευρώ).
22. Εισφορά 14% επί του καθαρού δηλωτέου εισοδήματος 650.000 αγροτών (ασφαλισμένων του τέως ΟΓΑ) για τον κλάδο της κύριας σύνταξης (θεσπίστηκε αρχές Μαΐου, ισχύει από 1/1/2017 και προβλέπεται να αποδώσει έσοδα της τάξης των 450-500 εκατ. ευρώ).
23. Νέες περικοπές έως 18% για κύριες και επικουρικές καταβαλλόμενες συντάξεις από το 2019. Το νέο «κούρεμα» αφορά περισσότερες από 900.000 κύριες συντάξεις που είχαν δοθεί προ του Μαΐου 2016 και είναι υψηλότερες από τις συντάξεις –με τις ίδιες ακριβώς προϋποθέσεις–, όπως αυτές προκύπτουν από τον νόμο Κατρούγκαλου. Όσον αφορά τις επικουρικές, εκτιμάται ότι το «μαχαίρι» θα θίξει 200.000 συνταξιούχους.
Παραδείγματα περικοπών κύριων συντάξεων:
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1
Συνταξιούχος ΔΕΚΟ με 32 έτη
Κύρια σύνταξη (μεικτά): 2009: €1.830 // 2014: €1.830 //2017: €1.830
Κρατήσεις Ν. 4024/4051: 2009: - // 2014: €142 //2017: €142
Κράτηση Ν. 4093/12: 2009: - // 2014: €158 //2017: €158
Κράτηση ΕΑΣ (Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων): 2009: - //2014: €110 + €14,5 (Έναντι Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης) // 2017:
€110 + €7,35 (Έναντι Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης)
Αύξηση φορολογίας & εισφορά ασθενείας: 2009: €207,25 - €100,51 (5,5%) //2014: €121 + €73 (4%) // 2017: €151 + €85 (6%)
Κρατήσεις/μήνα: 2009: €310 // 2014: €619 // 2017: €653
Κύρια σύνταξη (καθαρά): 2009: €1.520 + Δώρο Χριστουγέννων: €1.610 // 2014: €1.211 //2017: €1.177
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2
Συνταξιούχος του ΙΚΑ με 31 έτη
Κύρια σύνταξη (μεικτά): 2012: €937,25 // 2014: €919,25 //2017: €919,25
Κράτηση Ν. 4093/12: 2012: - // 2014: €44,21 // 2017: €44,21
Αύξηση φορολογίας & εισφορά ασθενείας: 2012: €6,54 + €37,49// 2014: €48,03 + €36,77 // 2017: €56,20 + €52,50
Κρατήσεις/μήνα: 2012: €44,03 //2014: €129,01 // 2014: €152,91
Κύρια σύνταξη (καθαρά): 2012: €893,22 // 2014: €790,24 //2017: €766,34
Παραδείγματα επανυπολογισμού κύριων συντάξεων (από το 2019):
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1
Συνταξιούχος με 37 έτη και συντάξιμες αποδοχές 2.172,25 ευρώ. Τα 37 έτη έχουν συντελεστή 37,20.
2.172,25 x 37,20 = 808,08 το αναλογικό
808,08 + 384 (που είναι η εθνική σύνταξη) = 1.192,08
Η αρχική απόφαση συνταξιοδότησης μέχρι τώρα είναι 2.028,71 ευρώ.
Αυτό σημαίνει ότι αλλάζει η αρχική απόφαση συνταξιοδότησης και υπάρχει διαφορά αρχικής απόφασης: 2.028,71 – 1.192,08=836,63 (διαφορά).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2
Συνταξιούχος με 30 έτη και συντάξιμες αποδοχές 1.415,80 ευρώ. Τα 30 έτη έχουν συντελεστή 26,37.
1415,80 x 26,37= 373,34 το αναλογικό
373,34 + 384 (που είναι η εθνική σύνταξη) = 1192,08
Η αρχική απόφαση συνταξιοδότησης μέχρι τώρα είναι 884,25 ευρώ.
Αυτό σημαίνει ότι αλλάζει η αρχική απόφαση συνταξιοδότησης και υπάρχει διαφορά αρχικής απόφασης: 884,25 – 757,34=126,91 (διαφορά).
