Πολλοί μπορεί να μην το ξέρουν, αλλά οι Θεσσαλονικείς βιώνουν ένα δράμα το τελευταίο διάστημα. Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας εδώ και δέκα μέρες έχει μείνει ουσιαστικά χωρίς δημόσιες συγκοινωνίες, καθώς οι εργαζόμενοι στον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης απεργούν από τις 17 Σεπτεμβρίου, διεκδικώντας τα δεδουλευμένα δύο μηνών. Το αποτέλεσμα; Απίστευτο μποτιλιάρισμα, τεράστια οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων που πρέπει με κάποιον τρόπο να πάνε στις δουλειές τους και μείωση της κίνησης στα μαγαζιά.
Για να δούμε πώς φτάσαμε ως εδώ πρέπει να μεταφερθούμε πίσω στο 1957. Εκείνη τη χρονιά η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή ξηλώνει το τραμ ως «απαρχαιωμένο» μέσο μεταφοράς και συστήνει τον ΟΑΣΘ, τον οποίο προκρίνει ως οικονομικότερη λύση για τις δημόσιες συγκοινωνίες της πόλης. Μέχρι σήμερα ο ΟΑΣΘ παραμένει ένας μονοπωλιακός οργανισμός, με εξασφαλισμένη κερδοφορία μέσω των κρατικών επιχορηγήσεων (με στόχο τη χαμηλή τελική τιμή του εισιτηρίου) «βρέξει-χιονίσει». Πολλά έχουν γραφτεί για τους εργαζόμενους-μετόχους, για νεποτισμό στις προσλήψεις, για το «σκάνδαλο» της ενοικίασης των αμαξοστασίων από οργανισμό που ανήκει κατά κύριο λόγο σε μετόχους του ΟΑΣΘ, για τον υπόγειο πόλεμο του οργανισμού στο θέμα της ανάπτυξης ανταγωνιστικών συγκοινωνιακών μέσων (μετρό, τρόλεϊ, τραμ κ.λπ.).
Η κατάσταση που επικρατεί στη Θεσσαλονίκη δίνει έναυσμα για περαιτέρω προβληματισμό. Είναι δυνατόν να έχει παραλύσει η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, οι εργαζόμενοι επί δέκα και πλέον μέρες να μην μπορούν να πάνε στη δουλειά τους και να μη βρίσκεται λύση;
Είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός πως το συνολικό ύψος των κρατικών επιδοτήσεων προς τον ΟΑΣΘ την περίοδο 2007-2013 εκτοξεύτηκε στα 910 εκατ. ευρώ, όταν το ίδιο διάστημα το σύνολο των αστικών συγκοινωνιών της πρωτεύουσας πήρε 980 εκατ. ευρώ. Την ίδια περίοδο η μέση ετήσια επιδότηση ανά όχημα ήταν 210.548 ευρώ προς τον ΟΑΣΘ και 55.878 ευρώ προς τον ΟΑΣΑ. Η μέση ετήσια επιδότηση ανά εργαζόμενο ήταν 50.046 ευρώ προς τον ΟΑΣΘ και 16.885 ευρώ προς τον ΟΑΣΑ. Η μέση ετήσια επιδότηση ανά επιβάτη ήταν 0,81 ευρώ προς τον ΟΑΣΘ και 0,21 ευρώ προς τον ΟΑΣΑ. Να σημειωθεί ότι κάθε μέρα απεργίας στοιχίζει στον ΟΑΣΘ 170.000 ευρώ, που αντιστοιχούν στα διαφεύγοντα έσοδα από τα εισιτήρια της ημέρας.
Ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας), Πάρης Μπίλιας, έθεσε το ζήτημα στη σωστή του βάση: «Ο ΟΑΣΘ, ελλείψει ανταγωνιστικού μέσου, παρέχει χαμηλής ποιότητας μεταφορικό έργο, το οποίο επιδεινώθηκε τα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης». Από τη μεριά του ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, Μιχάλης Ζορπίδης, ζητά άμεση λύση, προειδοποιώντας ότι η αγορά έχει παραλύσει, ενώ σημειώνει σε ανακοίνωσή του: «Μόνο σε τριτοκοσμικές χώρες οι πολίτες δεν μπορούν να πάνε στη δουλειά τους επί έξι μέρες (σ.σ. η δήλωση έγινε στις 23/9) λόγω μιας απεργίας». Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης ζητά την καταγγελία της σύμβασης του ΟΑΣΘ που τη χαρακτηρίζει «σκανδαλωδώς ευνοϊκή για τον ίδιο και τους μετόχους του εις βάρος του κράτους και των πολιτών» και προτείνει ένα μεικτό, διαδημοτικό σύστημα συγκοινωνιών που θα περιλαμβάνει τον ΟΑΣΘ, το μετρό, την παράκτια αστική συγκοινωνία και το τραμ, όταν υλοποιηθούν.
Καλά όλα αυτά, αλλά μέχρι τότε τι;Η κατάσταση που επικρατεί στη Θεσσαλονίκη δίνει έναυσμα για περαιτέρω προβληματισμό. Είναι δυνατόν να έχει παραλύσει η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, οι εργαζόμενοι επί δέκα και πλέον μέρες να μην μπορούν να πάνε στη δουλειά τους και να μη βρίσκεται λύση; Μπορεί να σκεφτεί κανείς να γίνεται το ίδιο στην Αθήνα, δηλαδή να απεργούν επί δέκα ημέρες τρένο, τραμ, μετρό, ΟΑΣΑ, προαστιακός κ.λπ. και αυτό να αποτελεί τριτοτέταρτη είδηση για όλα τα μεγάλα ΜΜΕ; Οι Θεσσαλονικείς, πάντως, δεν το βάζουν κάτω και μέσα σε όλα αυτά έχει ενδιαφέρον να βλέπεις την Κοινωνία των Πολιτών να αυτο-οργανώνεται και να προσπαθεί να δώσει έστω προσωρινές λύσεις υπό δύσκολες συνθήκες. Τις τελευταίες ημέρες έχει κάνει την εμφάνισή της στο Facebook η σελίδα «Κίνημα Ωτοστόπ», η οποία προσπαθεί να οργανώσει εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης, εφοδιάζοντας οδηγούς που θέλουν με ειδικά αυτοκόλλητα που δηλώνουν τον προορισμό τους και τοποθετούνται στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου. Με αυτό τον τρόπο κάποιος πεζός που κατευθύνεται στην ίδια περιοχή, βλέποντας το αυτοκόλλητο, μπορεί με τη γνωστή κίνηση του υψωμένου αντίχειρα να σταματήσει το αυτοκίνητο. Επίσης, κάποιος οδηγός μπορεί να γράψει στη σελίδα το δρομολόγιο που θα ακολουθήσει την επόμενη μέρα, ώστε να επικοινωνήσουν μαζί του τυχόν ενδιαφερόμενοι που πάνε προς την ίδια κατεύθυνση. Τα μέλη της σελίδας συγκεντρώθηκαν, μάλιστα, την Κυριακή στο άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου στη Νέα Παραλία για να συζητήσουν τρόπους με τους οποίους μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα το εγχείρημα. Όπως σημειώνεται στη σελίδα: «Μπορούμε μέσα σε όλο αυτό το πρόβλημα να σπάσουμε τον δισταγμό και την αποξένωση της εποχής. Μπορούμε να μοιράσουμε και να βιώσουμε λέξεις όπως εμπιστοσύνη, ανθρωπιά, συμπολίτης, φιλία, μοίρασμα, αλληλεγγύη, ενσυναίσθηση. Ο καθένας, βέβαια, κάνει χρήση της καλοσύνης με δική του ευθύνη. Το κακό περισσεύει αλλά και το καλό περιμένει την ευκαιρία του! Καλή αρχή και δύναμη σε όλους».
