Δεν ξέρω αν η «υπόθεση Ρεμπώ» θα μπορούσε να είχε υπάρξει την προ Google εποχή, πριν το Internet έρθει να αλλάξει τα πάντα στον τρόπο που αναζητάς την πληροφορία. Ίσως και όχι, γιατί φαντάζομαι ότι πριν το Google σου λύσει τα χέρια και σου δώσει πρόσβαση σε οποιαδήποτε πηγή πληροφορίας, θα έψαχνες σε κάποιο βιβλίο και θα ήταν απαραίτητη η μελέτη ή η έρευνα πριν αραδιάσεις (π.χ.) με ευκολία τους στίχους κάποιου ποιητή (το έργο του οποίου, στην ουσία, αγνοείς εντελώς και αποδεικνύεται ότι τον γνωρίζεις μόνο ως όνομα). Το Google εκτός από πολύ χρήσιμο εργαλείο (ζωτικής σημασίας για όσους δουλεύουμε σε site, αφού χωρίς την πληροφορία που κυκλοφορεί εκεί μέσα και την «κλοπή» -και χωρίς εισαγωγικά- είμαστε εντελώς κουλοί, ανάπηροι) μπορεί να αναδείξει την αμορφωσιά, την αφέλεια, την ασχετοσύνη του καθενός μας. Κι όσο περνάει ο καιρός γινόμαστε όλο και πιο άχρηστοι, αγράμματοι, αστοιχείωτοι, γιατί το να μπορείς να κάνεις καλό search και καλή «αποδελτίωση» δεν σε κάνει ούτε μορφωμένο, ούτε καλό δημοσιογράφο.
Η «υπόθεση Ρεμπώ» είναι η απόδειξη του πόσο εύκολο είναι να την πατήσεις και να φας «αμάσητο» ό,τι σου σερβίρει το Google ως «αληθινό», αν δεν έχεις τις στοιχειώδεις γνώσεις για να μπορείς να το φιλτράρεις ή δεν έχεις την στοιχειώδη λογική να το ελέγξεις. Μπορεί να συμβεί στον καθέναν μας και ίσως και να έχει συμβεί και να μην το έχουμε πάρει είδηση. Αυτό το άρθρο δεν έχει σκοπό να εκθέσει τους ανθρώπους που «εξαπατήθηκαν», έχει όμως μεγάλο ενδιαφέρον πώς μια πλαστή πληροφορία μπορεί να υιοθετηθεί από ανθρώπους που είναι «ειδικοί», σοβαροί και αξιόλογοι σε αυτό που κάνουν και να εξαπλωθεί σε περισσότερα από τριάντα site, σε ένα σωρό blog και σε αμέτρητα post στο Facebook χωρίς να το πάρει είδηση κανείς και χωρίς ΟΥΤΕ ΜΙΑ αντίδραση. Θα μου πεις αφορά το έργο ενός ποιητή και ποιος χέστηκε για ποίηση, αλλά δεν αφορά το έργο οποιουδήποτε ποιητή, αφορά το έργο του Ρεμπώ, ο οποίος υποτίθεται ότι είναι αγαπημένος όλων όσων ασχολήθηκαν μαζί του και αφιέρωσαν ολόκληρα άρθρα στη βιογραφία του (τα πιο πολλά αφιερώματα είναι επετειακά, δημοσιεύτηκαν το Νοέμβριο με αφορμή την ημερομηνία θανάτου του), αλλά παραθέτοντας στίχους που δεν έχουν καμία σχέση με τον Ρεμπώ. Και όχι απλά παρέθεσαν λάθος στίχους, στα περισσότερα οι λάθος στίχοι είναι οι μοναδικοί που παραθέτουν και, μάλιστα, κάποιοι τους τσοντάρουν και στον τίτλο! Η «υπόθεση Ρεμπώ», λοιπόν, ξεκινάει ως εξής:
Η Τζένη Μπαλατσινού έχει γράψει ολόκληρο εντιτόριαλ, έχει βάλει τίτλο «ταξίδι είναι οι άνθρωποι» και εύχεται καλή χρονιά στους αναγνώστες της και κλείνει το κείμενό της με τη φράση «και μην ξεχνάτε, ταξίδι είναι οι άνθρωποι, όπως είπε και ο Ρεμπώ».
Πριν από μερικές μέρες έλαβα ένα μήνυμα από τον Στέλιο Λαλούση, ποιητή και τραγουδοποιό, ο οποίος μου ανέφερε μεταξύ άλλων: «Σας γράφω για ένα “θέμα” που έχει προκύψει σχετικά με κάποιες αναρτήσεις στα social media καθώς και σε websites με αφιερώματα που σχετίζονται με τον ποιητή Ρεμπώ και θεωρώ ότι αξίζει με κάποιον τρόπο να ασχοληθείτε μαζί του. Πολύ συνοπτικά, η ιστορία είναι ότι κάποια δικά μου ποιήματα ή στίχοι από ποιήματά μου αναδημοσιεύονται σε διάφορα websites, social media κτλ. ως ποιήματα του Αρθούρου Ρεμπώ. Είμαι κοινωνιολόγος και μουσικός-τραγουδοποιός. Το 2008 έκανα εγγραφή στο stixoi.info για να ανεβάζω ποιήματά μου και χρησιμοποίησα το ψευδώνυμο Ρεμπώ. Πρόσφατα ανακάλυψα τις αναδημοσιεύσεις των ποιημάτων μου με την υπογραφή του Αρθούρου Ρεμπώ που προσέθεταν οι χρήστες κάποιων post στα social media ή οι συγγραφείς σε άρθρα τους σε διάφορα websites. Ξεκίνησα λοιπόν να αποδελτιώνω την "κατάσταση" μέσα από screenshots, δημιουργώντας μια συλλογή φωτογραφιών από instagram, το Facebook και ούτω καθεξής. Μπορεί να είναι κολακευτικό και αρκετά αστείο για μένα το γεγονός ότι τα ποιήματα μου κυκλοφορούν με την υπογραφή του Ρεμπώ, ωστόσο ο προβληματισμός μου για την ανεξέλεγκτη χρήση της πληροφορίας και τις διαστάσεις που αυτή παίρνει είναι μεγαλύτερος».
―Στέλιο, τι σχέση έχεις με τον Ρεμπώ;
Είναι ο αγαπημένος μου ποιητής.
―Και πώς σχετίζεται με τα ποιήματά σου;
Όλα ξεκίνησαν το 2008, όταν γράφτηκα σε ένα site με στίχους για τραγούδια και ποιήματα και χρησιμοποίησα το ψευδώνυμο Ρεμπώ για να ανεβάσω τα ποιήματά μου. Ανέβαζα ποιήματά μου κατά καιρούς, από το 2008 μέχρι και σήμερα. Πριν από μερικούς μήνες έβαλα στο Google κάποιους στίχους από ένα ποίημά μου, εντελώς τυχαία, και ανακάλυψα ότι υπάρχουν πάρα πολλά blog και site που τα χρησιμοποιούν σε θέματά τους, κάποια μάλιστα έχουν ακόμα και στον τίτλο στίχο από τα ποιήματά μου! Και αρχίζω και google-άρω και άλλα ποιήματα και βλέπω ότι κυκλοφορούν οι στίχοι μου πια ως Ρεμπώ. Ξεκίνησα από τότε να κάνω print screen για να κρατήσω κάποιο αρχείο και ψάχνοντας βρήκα περισσότερα από 20 site με αφιερώματα στον Ρεμπώ που είχαν δικά μου ποιήματα! Κάποια είχαν μόνο δικά μου ποιήματα να συνοδεύουν το βιογραφικό του Ρεμπώ και τίτλο έναν δικό μου στίχο! Τα post και τα σχόλια στο Facebook με αποσπάσματα του Ρεμπώ που ήταν από δικά μου ποιήματα δεν τα υπολογίζω γιατί είναι αμέτρητα!
―Και δεν αντέδρασε ποτέ κανείς, να τους πει σε σχόλιο ότι δεν είναι του αληθινού Ρεμπώ αυτοί οι στίχοι;
Μα ακόμα κι όπου έγραφα από κάτω ότι είναι δικοί μου στίχοι, δεν έδινε κανείς σημασία, συνέχιζαν να αφήνουν τα σχόλιά τους «τι ωραίοι στίχοι και τι ρομαντικοί!». Κάποιο site που λέγεται «Φιλογνωσία» έκανε ταπετσαρία τους στίχους μου πάνω σε μια φωτογραφία δύο παιδιών που ταξιδεύουν στο δρόμο και από κάτω έλεγε «ο αγαπημένος μου ποιητής Ρεμπώ». Και στα σχόλια οι αναγνώστες συμφωνούν και επαυξάνουν: «φαντάσου, αυτούς τους στίχους τους έγραφε στα 18!».
Κάποιο site που λέγεται «Φιλογνωσία» έκανε ταπετσαρία τους στίχους μου πάνω σε μια φωτογραφία δύο παιδιών που ταξιδεύουν στο δρόμο και από κάτω έλεγε «ο αγαπημένος μου ποιητής Ρεμπώ». Και στα σχόλια οι αναγνώστες συμφωνούν και επαυξάνουν: «φαντάσου, αυτούς τους στίχους τους έγραφε στα 18!».
―Τι έλεγαν οι στίχοι σου;
"Και σκέφτομαι πάλι / πως / ταξίδι / είναι οι άνθρωποι / μα πιο πολύ ταξίδι / είναι το πάθος / να μοιραστείς το δρόμο". Για κάποιους, επειδή θέλουν να επικαλεστούν τον Ρεμπώ χωρίς να τον ξέρουν, είναι μία εύκολη ατάκα αυτή και είναι και πιασάρικη με κάποιον τρόπο, γιατί οι στίχοι του Ρεμπώ δεν είναι τόσο εύπεπτοι (γέλια).
―Αυτό που συνέβη μπορείς να το εξηγήσεις; Πού μπορεί να οφείλεται; Είναι σημείο των καιρών;
Παλιότερα, στη εποχή πριν το Google, για να αναφέρεις τον στίχο κάποιου ποιητή έπρεπε ή να τον έχεις αποστηθίσει ή να ανοίξεις ένα βιβλίο. Τώρα πατάς το όνομά του στο Google, κάνεις δεξί κλικ και σου βγάζει όλο το έργο του, το κάνεις copy και το χρησιμοποιείς με κλειστά μάτια. Αυτή η ευκολία είναι ένα θέμα που πρέπει να ερευνηθεί.
―Η οποία είναι μεν ευκολία στην αναζήτηση, αλλά επίσης είναι και πολύ εύκολο να σε εκθέσει, γιατί η άγνοια, όση πρόσβαση σε πληροφορία και να έχεις, δεν μπορεί να κρυφτεί. Άραγε δεν διάβασε κανείς το συγκεκριμένο άρθρο για να καταλάβει ότι αυτοί οι στίχοι που δίνουν δεν έχουν σχέση με Ρεμπώ, ή μήπως το κοινό που το διάβασε αγνοεί πλήρως τον Ρεμπώ;
Προφανώς δεν έχουν διαβάσει ποτέ ούτε ένα ποίημα του Ρεμπώ. Λόγω της δημοτικότητας του site που έχω ανεβάσει τα ποιήματά μου, ήταν τα πρώτα που έβγαιναν ως αποτέλεσμα στην αναζήτηση των ποιημάτων του Ρεμπώ. Οπότε είναι εύκολο να την πατήσεις αν δεν έχεις ιδέα τι έχει γράψει.
―Δεν είναι και δύσκολο να πιστέψεις οτιδήποτε διαβάσεις, αν αυτός που σου το σερβίρει γράφει σε ένα site που παρακολουθείς και θεωρείς αξιόπιστο.
Μα είναι πολύ εύκολο να τσεκάρεις αν είναι το ποίημα που αναδημοσιεύεις είναι του Ρεμπώ. Εξάλλου, στο site που έχω βάλει τα ποιήματά μου λέει πριν το Ρεμπώ «όνομα μέλους», θα μπορούσε να είναι μέλος ο πραγματικός Ρεμπώ; Πρόσθεσα δίπλα στο Ρεμπώ το πραγματικό όνομά μου, «Στέλιος Λαούσης», γιατί δεν μπορούσα να σβήσω το Ρεμπώ, δεν σου δίνει τη δυνατότητα να αλλάξεις user name το συγκεκριμένο site. Μου έχει κάνει μεγάλη εντύπωση που σοβαρά site και ακόμα και λογοτεχνικά blog αναδημοσίευσαν τα ποιήματά μου –που δεν μοιάζουν σε τίποτα με του Ρεμπώ, ούτε στη γλώσσα ούτε στο ύφος. Η Τζένη Μπαλατσινού έχει γράψει ολόκληρο εντιτόριαλ, έχει βάλει τίτλο «ταξίδι είναι οι άνθρωποι» και εύχεται καλή χρονιά στους αναγνώστες της και κλείνει το κείμενό της με τη φράση «και μην ξεχνάτε, ταξίδι είναι οι άνθρωποι, όπως είπε και ο Ρεμπώ».
―Η αλήθεια είναι ότι "Ρεμπώ" το λέει και αυτό, κι ας είναι πλαστός Ρεμπώ.
Ξέρεις τι είναι το τρομακτικό; Ότι η πληροφορία, ή, μάλλον, η πρόσβαση που έχεις σε αυτή, σε ξεπερνάει, ίσως σε δέκα χρόνια αυτό να είναι «στίχος του Ρεμπώ» και δεν θα διαχωρίζεται από την πραγματική ποίηση του Ρεμπώ. Όταν έφτιαχνα το λογαριασμό στο stixoi.info σκεφτόμουν «θα ξέρουν άραγε όσοι διαβάσουν τα ποιήματά μου ποιος είναι ο Ρεμπώ;». Τελικά ήξεραν, γιατί υπήρχαν πολύ αξιόλογοι χρήστες σε αυτό το site που ανέβαζαν και πολύ ωραία ποιήματα. Ήταν πολύ περίεργο που στα site που δημοσιεύτηκε ο πλαστός Ρεμπώ δεν υπήρξε κανείς να πει «ρε παιδιά αυτό δεν είναι Ρεμπώ». Και κάποια ποστ τα είχαν διαβάσει 800 και 1000 άτομα (του «Ημερόδρομου» έχει πάνω από 1000 αναγνώσεις).
―Τι άλλο κάνεις εκτός από το να γράφεις στίχους ως Ρεμπώ;
Δουλεύω στην στατιστική υπηρεσία ως εξωτερικός συνεργάτης και ασχολούμαι και με τη μουσική, φτιάχνω δικά μου τραγούδια. Κυκλοφόρησα τώρα τον πρώτο μου δίσκο, οι στίχοι του οποίου είναι εμπνευσμένοι από ποιήματά μου.
―Οι στίχοι του περιβόητου πλαστού Ρεμπώ υπάρχουν στο δίσκο σου;
Υπάρχουν αρκετοί και αυτό το ποίημα που έχουν χρησιμοποιήσει όλοι τον στίχο του «ταξίδι είναι οι άνθρωποι» υπάρχει ως τραγούδι. Ο δίσκος λέγεται «ο Ξωμερίτης», αυτός που είναι από άλλο μέρος δηλαδή. Είναι κάτι σαν ξένος. Έχει και κάπως σχέση με τον «Ξένο» του Καμύ σαν ιδέα, στο μυαλό μου τουλάχιστον, αλλά έχει σχέση και με άλλα πράγματα. Ήδη νιώθουμε ξένοι κάποιες φορές, ή από αλλού…
―Εντάξει, φτάνουν τα ονόματα, μην αρχίσουν να σε συνδέουν και με τον Καμύ! Στίχους από πότε γράφεις;
Από μικρός.
―Ευκαιρία τώρα που έγινες διάσημος να τα κυκλοφορήσεις ως Ρεμπώ. Να δικαιώσεις και όσους τα δημοσίευσαν ήδη…
Μπορείς να ακούσεις το δίσκο του Στέλιου Λαλούση "ο Ξωμερίτης" εδώ.
