Τα ιαπωνικά anime είναι διάσημα για τις περίεργες υποθέσεις τους, τις εντυπωσιακές εικόνες τους και τον τρόπο που σατιρίζουν διάφορα θέματα και στερεότυπα.
Για τους Ιάπωνες, η Ρωσία αποτελούσε πάντοτε έναν γρίφο, που διάφοροι καλλιτέχνες, σκηνοθέτες και σεναριογράφοι έχουν προσπαθήσει να λύσουν με διαφορετικά αποτελέσματα. Στη Δύση η εικόνα της Ρωσίας έχει να κάνει κατά βάση με τη βότκα και τα μπορς. Πώς όμως απεικονίζονται οι χαρακτήρες ρωσικής προέλευσης στα anime;
Στα anime γίνεται αναφορά και σε Ρώσους συγγραφείς. Στη σειρά «Bungou Stray Dogs» (2019), ένας ήρωας ονομάζεται Φιόντορ Ντοστογιέφσκι και είναι ο ηγέτης μιας μυστικής οργάνωσης με το όνομα «Τα ποντίκια του σπιτιού των πεθαμένων», μια αναφορά στο ημι-αυτοβιογραφικό έργο του «Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων». Έχει τη υπερδύναμη του «εγκλήματος και της τιμωρίας».
Η χώρα των ηρώων
Η πεμπτουσία της απεικόνισης των Ρώσων στα anime είναι ο Ιvan Braginsky που αντιπροσωπεύει τη Ρωσία στο anime Hetalia: Axis Powers (2009). Η σειρά είναι μια αλληγορία διαφόρων ιστορικών και πολιτικών γεγονότων του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Οι βασικοί πρωταγωνιστές είναι οι δυνάμεις του Άξονα (Ιαπωνία, Γερμανία, Ιταλία) και οι Σύμμαχοι (Ρωσία, ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Κίνα).
Η κάθε μία χώρα εκπροσωπείται από έναν χαρακτήρα. Η Ρωσία έχει τη μορφή ενός χαρούμενου και ευγενικού τύπου, του ψηλότερου από όλους του Συμμάχους. Προσβάλλεται συχνά από τον στρατηγό Frost (παγετός) που είναι η προσωποποίηση του βαρύ χειμώνα που μαστίζει τη χώρα κάθε χρόνο. Παρόλα αυτά, ο στρατηγός σώζει τον Braginsky αρκετά συχνά από τις επιθέσεις αντίπαλων χωρών.
Η Ρωσία είναι φιλική και χαρούμενη κάθε φορά που συναντά τους συμμάχους της αλλά υποφέρει από νευρικό κλονισμό εξαιτίας της χαοτικής και αιματηρής ιστορίας της. Έχει, επίσης, δύο αδερφές, την Ουκρανία και τη Λευκορωσία. Παρόλα αυτά η πρώτη εγκαταλείπει τον αδερφό της λόγω της επιρροής των Ευρωπαίων φίλων της, ενώ η δεύτερη θέλει να τον παντρευτεί οπωσδήποτε. Οι άλλες χώρες απλά τον φοβούνται, συγκεκριμένα η Λετονία, η Λιθουανία και η Εσθονία. Ο Braginsky πιστεύει ότι κάποια στιγμή όλες οι χώρες του κόσμου θα ενωθούν με τη Ρωσία.
Ιστορικά πρόσωπα
Τα anime απεικονίζουν και μερικές διάσημες ιστορικές φιγούρες όπως τον Στάλιν, τον Ρασπούτιν και τον Πούτιν. Παρόλα αυτά οι περισσότερες κάνουν cameo εμφανίσεις. Στο φιλμ Lupine III: The Secret of Mamo (1978), ο Lupine συναντά ένα αθάνατο πλάσμα που ονομάζεται Mamo. Ο Mamo τού διηγείται τη ζωή του που είναι γεμάτη από συναντήσεις με ιστορικά πρόσωπα και σημαντικά γεγονότα. Σε αυτά τα αποσπάσματα ξεχωρίζει κανείς τον Στάλιν, τον Καρλ Μαρξ –ο οποίος είναι Γερμανός, αλλά τέλοσπαντων– και τον Λένιν.
Σε μια άλλη ταινία της σειράς, ο μυστικιστής Γκριγκόρι Ρασπούτιν, φίλος της τελευταίας οικογένειας των τσάρων, απεικονίζεται σαν πρότυπο για τους απογόνους του που είναι και οι κυριότεροι ανταγωνιστές του Lupine. Ο Ρασπούτιν στο Lupine III: From Russia With Love (1992) είναι φτυστός ο παππούς του. Μπορεί να διαβάζει το μυαλό των ανθρώπων και να προμηνύει το μέλλον, στοιχεία που του χαρίζουν πιστούς ακόλουθους από όλο τον κόσμο, ανάμεσα τους και πολιτικούς όπως ο Γκορμπατσόφ και ο Μπους που ζητούν τη βοήθεια του.
Ο νεαρός Ρασπούτιν κυνηγάει το χρυσό του τσάρου Νικόλαου Β' που φημολογείται ότι το άφησε πίσω του πριν το σκάσει για το εξωτερικό (δεν συνέβη, βέβαια, αυτό στην πραγματικότητα). Έχει το κακό συνήθειο να σκαλίζει τη μύτη του και τα αυτιά του με το δάχτυλό του ή να το πιπιλίζει όταν επικοινωνεί με άλλους. Σαν κλασικός κακός, μένει σε ένα τεράστιο γοτθικό κάστρο σε ένα μικρό χωριό της Σιβηρίας (άσχετα αν δεν συναντά κανείς κάστρα στα ρωσικά χωριά, πόσο μάλλον γοτθικά).
O Ρασπούτιν εμφανίζεται και στο anime Crystal Triangle (1987) όπου ο εγγονός του εμποδίζει έναν Ιάπωνα αρχαιολόγο να αποκτήσει από την KGB ένα σπάνιο αντικείμενο που χαρίζει υπερδυνάμεις. Του αρέσει να πετάει χειροβομβίδες από ένα ειδικό όπλο και στις δραματικές σκηνές απευθύνεται στον παππού του σε σπασμένα ρώσικα.
Στο anime How Heavy Are the Dumbbells You Lift (2019), η Zina Voyd, μια φοιτήτρια από τη Ρωσία, παρουσιάζει τον Πούτιν στους συμμαθητές του. Είναι γυμνός από τη μέση και πάνω, φουσκωτός, και αγκαλιάζει μια καφέ αρκούδα με φόντο χιονισμένα βουνά. Η Zina μιμείται τον πρόεδρο: «Όπως ο σπουδαίος ηγέτης μας, σύντροφος Πούτιν λέει: "Κάνε το καλύτερο που μπορείς"». Ο Πούτιν δεν έχει πει ποτέ αυτά τα λόγια, τουλάχιστον δημόσια.
Το φιλμ Bakumatsu no Spasibo (1997) αναφέρεται σε ένα ιστορικό γεγονός των ρωσο-ιαπωνικών σχέσεων – την υπογραφή της συνθήκης της Shimoda το 1855, την πρώτη διπλωματική συμφωνία μεταξύ δύο κρατών. Με αυτήν τη συνθήκη, άνοιξε το εμπόριο μεταξύ της Ρωσικής αυτοκρατορίας και της Ιαπωνίας. Παρά το ιστορικό πλαίσιο, μερικά κλισέ παραμένουν: Ρώσοι ναύτες στη φρεγάτα Diana πίνουν βότκα και χορεύουν στον ρυθμό του λαϊκού ρωσικού κομματιού «Καλίνγκα – Μαλίνγκα». Παρόλα αυτά εμφανίζονται σαν φιλικοί, καλοπροαίρετοι άνθρωποι και ο Ρώσος πρεσβευτής, ο ναύαρχος Yevfimiy Putyatin παρουσιάζεται σαν σοφός διπλωμάτης.
Στα anime γίνεται αναφορά και σε Ρώσους συγγραφείς. Στη σειρά Bungou Stray Dogs(2019), όπου πρωταγωνιστούν σούπερ-ήρωες, η πλειοψηφία των χαρακτήρων δανείζεται ονόματα από διάσημους συγγραφείς και ποιητές.
Ένας ήρωας ονομάζεται Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, από τον διάσημο Ρώσο συγγραφέα, και είναι ο ηγέτης μιας μυστικής οργάνωσης με το όνομα «Τα ποντίκια του σπιτιού των πεθαμένων», μια αναφορά στο ημι-αυτοβιογραφικό έργο του «Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων». Έχει τη υπερδύναμη του «εγκλήματος και της τιμωρίας». Είναι αβέβαιο τι ακριβώς κάνει αλλά οι φαν της σειράς υποθέτουν ότι ένα άγγιγμα του Ντοστογιέφσκι είναι αρκετό για να σκοτώσει κάποιον. Με σοβαρές θρησκευτικές απόψεις, συχνά αναλογίζεται για την αμαρτωλή φύση του ανθρώπου.
Η εικόνα της Σοβιετικής Ένωσης
Αρκετά anime διαδραματίζονται στη Σοβιετική Ένωση. Η σειρά Lupine ΙΙΙ (1977-1981) αναφέρεται στις περιπέτειες ενός απατεώνα. Στο επεισόδιο 58 αποφασίζει να κλέψει ένα διαμάντι που ανήκει στη Μόνικα, μια Ρωσίδα μπαλαρίνα. Φτάνοντας στη Σοβιετική Ένωση ο πρωταγωνιστής βλέπει μια χώρα γεμάτη με αστυνομικούς, έτοιμους να πυροβολήσουν κατασκόπους που έρχονται από καπιταλιστικές χώρες.
Η Σοβιετική Ένωση συχνά παρουσιάζεται σαν μια πολιτική δύναμη που παίζει αποφασιστικό ρόλο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Στο Blue Comet SPT Layzner (1985), το ψυχροπολεμικό κλίμα ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ένωση κλιμακώνεται ακόμη περισσότερο στο Διάστημα. Οι άνθρωποι αρχίζουν να εξερευνούν τον γαλαξία και έχουν ήδη χτίσει βάσεις στη Σελήνη και τον Άρη. Αυτό εξοργίζει μια εξωγήινη φυλή, τους Gradosians, που προσπαθούν να φέρουν τις δύο υπερδυνάμεις σε σύγκρουση για να κατακτήσουν τη Γη με τις λιγότερες δυνατές απώλειες από τη μεριά τους.
Παρά τη θλιβερή εικόνα της ολοκληρωτικής Σοβιετικής Ένωσης, τα anime προσφέρουν ορισμένους θετικούς χαρακτήρες. Το Aim for the Top! Gunbuster (1988-1989) αναφέρεται στον αγώνα των ανθρώπων ενάντια σε εξωγήινους που μοιάζουν με έντομα και έρχονται από το μακρινό διάστημα. Η Jung Freud είναι μια Ρωσίδα πιλότος και μια από τους κεντρικούς ήρωες. Πιλοτάρει ένα μαχητικό ρομπότ που έχει το έμβλημα ενός σφυροδρέπανου. Μεγάλωσε σε μια αποικία της Σελήνης, έχει μια εκρηκτική προσωπικότητα και μαλώνει συχνά με τις άλλες γυναίκες πιλότους, με τον καιρό όμως γίνονται οι καλύτερες φίλες.
Η KGB και η μαφία
Τη δεκαετία του '90, τα manga και τα anime άρχισαν να γεμίζουν με Ρώσους χαρακτήρες που εγκατέλειψαν τη χώρα μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και βρήκαν δουλειές στο εξωτερικό. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν πρώην πράκτορες της KGB και βετεράνοι του πολέμου στο Αφγανιστάν. Ο «Blanka» ή Sergei Varishkov από τη μεταφορά του manga Banana Fish (2019) στην οθόνη είναι ένας πρώην λοχαγός της KGB που λιποτάκτησε μετά τη δολοφονία της γυναίκας του.
Ο Varishkov γίνεται επαγγελματίας δολοφόνος με το ψευδώνυμο «Blanka» εις μνήμην της γυναίκας του, που είχε καταγωγή από τη Λευκορωσία. Είναι ο μέντορας του βασικού πρωταγωνιστή, Ash Lynx, και του μαθαίνει όσα ξέρει.
Στο Gunsmith Cats(1995) μια πρώην λοχίας των ειδικών δυνάμεων, η Natasha Rodionova, γίνεται μέλος της ρωσικής μαφίας με το ψευδώνυμο «Bloody Blade» και κάνει εμπόριο ναρκωτικών. Η αμοιβή της είναι σε ηρωίνη, που μετά την πουλάει στην Ρωσία.
Μια άλλη χαρακτήρας με παρόμοια καταγωγή είναι η «Balalaika» ή αλλιώς Sofia Pavlovna Irinovskaya, στο Black Lagoon (2006). Ο πατέρας της το έσκασε στην Αμερική και η Σοφία μεγάλωσε με τον παππού της, που ήταν αρχιστράτηγος στον σοβιετικό στρατό. Η Vladilena (το δεύτερο ψευδώνυμό της, που το πήρε από το όνομα του Λένιν) γίνεται μέρος της σοβιετικής αεροπορίας και πολεμάει στον πόλεμο του Αφγανιστάν. Καταφέρνει να γίνει λοχίας αλλά αργότερα υποβιβάζεται και τη διώχνουν από το στρατό. Το 1992 σχηματίζει μια οργάνωση με μέλη πρώην στρατιώτες από τη μονάδα της, με το όνομα «Hotel Moscow».
Περίεργοι Ρώσοι
Στα anime συναντά κανείς και ορισμένους χαρακτήρες με καταγωγή από τη Ρωσία, αλλά που δεν φέρνουν καθόλου σε τυπικούς Ρώσους. Ο Simon Brezhnev στο Durarara (2010) είναι ένας μαύρος άνδρας που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ρωσία από Αμερικανούς γονείς. Το πραγματικό του όνομα αποκαλύπτεται στο πρώτο επεισόδιο. Είναι Semyon. Δουλεύει ως προμότερ σε ένα ρωσικό εστιατόριο σούσι, που σερβίρει ασυνήθιστα πιάτα όπως σούσι με μπορς ή με χαβιάρι σολωμού, και μπερδεύεται σε εξωφρενικές καταστάσεις που συνδυάζουν ερωτικές περιπτύξεις με μαγεία και ορθόδοξο χριστιανισμό.
Το Qwaser of Stigmata (2010) είναι άλλο ένα παράδειγμα anime με περίεργους Ρώσους χαρακτήρες. Σύμφωνα με την υπόθεση, οι αλχημιστές μπορούν να ελέγχουν τα στοιχεία του περιοδικού πίνακα των χημικών στοιχείων. Οι δυνάμεις τους ενεργοποιούνται όταν πίνουν το σόμα, ένα είδος μητρικού γάλακτος. Οι αλχημιστές ψάχνουν ένα μυστικιστικό αντικείμενο – τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας του Τσαρίτσιν. Ο βασικός πρωταγωνιστής είναι ο 13χρονος Sasha Hell. Η δύσκολη παιδική του ηλικία τον έκανε να μην εμπιστεύεται κανένα. Το αγόρι είναι σοβαρό και ψυχρό, όπως ο σιβηρικός παγετός. Μπορεί να ελέγχει το σίδερο και καμιά φορά χρησιμοποιεί ρώσικες λέξεις όταν μιλάει, αλλά η προφορά του είναι για γέλια και δεν βγάζει νόημα, αν μιλάς ρώσικα.
Κάτω τα στερεότυπα
Στις πιο σύγχρονες σειρές anime, τα ρώσικα στερεότυπα φαίνεται ότι εκλείπουν. Ένα παράδειγμα είναι το Yuri!!! On Ice (2016), που αναφέρεται στην ιστορία του νεαρού πατινέρ Yuri Katsuki και του προπονητή του Viktor Nikifor, που μάχονται για το χρυσό μετάλλιο. Χωρίς ούτε μια κουταλιά μπορς, το anime καταγράφει με ακρίβεια τη μοντέρνα Ρωσία, από τους δρόμους της Αγίας Πετρούπολης μέχρι και τις στολές της Εθνικής ομάδας της Ρωσίας που είναι σωστές. Ένας από τους πρωταγωνιστές είναι ο Ρώσος πατινέρ Yuri Plisetsky, ένας νεαρός άνδρας με ταλέντο και φιλοδοξία. Προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή του Nikifor για να γίνει ο προπονητής του.
Οι Ρώσοι χαρακτήρες στα anime έχουν εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια από τη στερεοτυπική εικόνα των κατοίκων μιας άγριας μακρινής χώρας, των οποίων η νοοτροπία ταιριάζει με το κλίμα, σε αρκετά αληθινούς και πολυδιάστατους ανθρώπους.
Με πληροφορίες από Russia Beyond
σχόλια