«Οι σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γερμανία έχουν επιδεινωθεί σημαντικά μετά την εκλογή του Αλέξη Τσίπρα και την ανάληψη εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ένα από τα βασικά σημεία διαφωνίας είναι το κατά πόσον η Γερμανία οφείλει ακόμη αποζημιώσεις στην Ελλάδα για τη ζημία που υπέστη κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο», γράφει το Euronews.
Ο δημοσιογράφος του Euronews Γιάννης Γιαγκίνης εξηγεί το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων σε 4 ερωτοαπαντήσεις:
Γιατί θέλουν αποζημιώσεις οι Έλληνες;
Το πρώτο επιχείρημα έχει σχέση με την αποζημίωση για εγκλήματα πολέμου. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Γερμανία και η Ιταλία κατέλαβαν την Ελλάδα την άνοιξη του 1941. Εκτός από τις στρατιωτικές απώλειες, περίπου 20.000 πολίτες (οι ακριβείς αριθμοί είναι έντονα αμφισβητούμενοι) σκοτώθηκαν και ολόκληρα χωριά καταστράφηκαν από τα γερμανικά στρατεύματα -οι σφαγές στα Καλάβρυτα και το Δίστομο είναι ιδιαίτερα γνωστές.
Το δεύτερο σκέλος των απαιτήσεων σχετίζεται με το άμεσο και έμμεσο οικονομικό κόστος που υπέστη η Ελλάδα. Την περίοδο του πολέμου, η Σύμβαση της Χάγης, που ίσχυε από το 1907, δεχόταν ότι το κατεχόμενο κράτος πρέπει να πληρώνει για τα έξοδα διαμονής και συντήρησης των κατοχικών στρατευμάτων. Ωστόσο, το ελληνικό ταμείο υποχρεώθηκε σε έξοδα 476 εκατ. κατοχικών μάρκων, μεγαλύτερο ακόμα και από το μέγιστο ποσό που είχε προηγουμένως συμφωνηθεί από τις Δυνάμεις του Άξονα της Γερμανίας και της Ιταλίας. Η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε άλλη επιλογή από το να παραδώσει τα μετρητά, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τη χρηματοδότηση εκστρατειών των Ναζί στη Βόρεια Αφρική.
Τι συμφωνήθηκε μετά τον πόλεμο;
Μετά την ήττα των Ναζί, οι συνθήκες ειρήνης του Παρισιού το 1946 καθόρισαν τις πολεμικές επανορθώσεις που θα έπρεπε να πληρώσουν οι διάφορες εμπλεκόμενες χώρες.
Η Ελλάδα έλαβε 105 εκατομμύρια δολαρίου από την Ιταλία (ελαφρώς περισσότερο από ό, τι η Σοβιετική Ένωση) και 45 εκατομμύρια δολάρια από τη Βουλγαρία. Αλλά η Γερμανία δεν σύναψε τέτοια συνθήκη ειρήνης πριν από το 1990, αφού είχε χωριστεί στα δύο.
Παρ' όλα αυτά, η συμφωνία αποζημίωσης του Παρισιού, καθόριζε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει το 2,7% της συνολικής αποζημίωσης που θα κατέβαλε σε μετρητά η Γερμανία και το 4,35% της βιομηχανίας μεταφορών, πλοίων ή άλλων πληρωμών σε είδος. Στην πραγματικότητα, αυτό παραχωρούσε 7,1 εκατ. δολάρια σε τιμή αγοράς του 1938, περίπου τα μισά από όσα είχε ζητήσει η Ελλάδα.
Τον Φεβρουάριο του 1953 υπεγράφη μία άλλη συμφωνία, γνωστή ως η Συμφωνία του Λονδίνου, η οποία κάλυψε τα γενικά χρέη της ηττημένης Γερμανίας στους νικητές -τους Συμμάχους.
Το προπολεμικό γερμανικό χρέος μειώθηκε κατά περίπου 50% και ο χρόνος που η (Δυτική) Γερμανία είχε στη διάθεσή της για να το αποπληρώσει παρατάθηκε κατά 30 χρόνια. Όσον αφορά το χρέος του πολέμου, αυτό προσδιορίστηκε ξεχωριστά για κάθε χώρα (στις περισσότερες περιπτώσεις υπήρξε συμφωνία για τη μείωση κατά 50%, αλλά υπήρχαν εξαιρέσεις - για παράδειγμα, τα «ηθικά» χρέη της Γερμανίας προς το Ισραήλ δεν μειώθηκαν καθόλου).
Μετά το 1953, η Δυτική Γερμανία σύναψε διάφορες συμφωνίες με μεμονωμένα κράτη για πληρωμή επιπλέον αποζημιώσειων. Το 1960 η Γερμανία συμφώνησε με την Ελλάδα να καταβάλει 115 εκατομμύρια γερμανικά μάρκα σε Έλληνες που έπεσαν θύματα της γερμανικής κατοχής.
Συνολικά, η Γερμανία έχει καταβάλει περίπου 72 δισ. ευρώ σε αποζημιώσεις πολέμου, σύμφωνα με το Reuters.
Τι ζητούν τώρα οι Έλληνες;
Σύμφωνα με ένα άρθρο στο γερμανικό περιοδικό Spiegel, εκτιμάται ότι η Γερμανία οφείλει στην Ελλάδα 108 δισ. ευρώ για την ανοικοδόμηση κατεστραμμένων υποδομών και 54 δισεκατομμύρια για το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο από την ελληνική κυβέρνηση.
Το συνολικό ποσό των 162 δισ. ευρώ αντιστοιχεί στο 80% του σημερινού ΑΕΠ και σε ένα μεγάλο κομμάτι του πακέτου διάσωσης των 240 δισ. ευρώ που δόθηκε στην Ελλάδα από την ΕΕ και το ΔΝΤ.
Υπάρχει περαιτέρω συζήτηση για το αν τόκοι οφείλονται για αυτά τα ποσά.
Ποια είναι η θέση της Γερμανίας;
Η γερμανική κυβέρνηση επιμένει ότι δεν υπάρχουν εκκρεμείς πληρωμές, καθώς όλα διευθετήθηκαν σε μια συνθήκη που οδήγησε στην επανένωση της χώρας το 1990.
Η συμφωνία του Λονδίνου μετέθεσε τη διευθέτηση του ζητήματος των αποζημιώσεων, συμπεριλαμβανομένης της αποπληρωμής των χρεών του πολέμου και των εισφορών που επιβλήθηκαν από τη Γερμανία κατά τη διάρκεια του πολέμου, σε μία διάσκεψη που θα πραγματοποιούνταν μετά την ενοποίηση. Αλλά αυτή η διάσκεψη δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ και οι Γερμανοί αρνούνται σταθερά να επανεξετάσουν το ζήτημα.
Αντ' αυτού, η λεγόμενη Συμφωνία 2+4 συνήφθη, η οποία διευθέτησε την παραίτηση από αξιώσεις αποζημιώσεων, αλλά μόνο με τις τέσσερις Μεγάλες Δυνάμεις (Βρετανία, Ρωσία, ΗΠΑ και Γαλλία) μεταξύ των πρώην Συμμάχων.
Αυτή η συμφωνία 2+4 θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι έχει αντικαταστήσει τη συμφωνία του Λονδίνου και ότι έχει ανοίξει εκ νέου τις δυνατότητες για τα κράτη και τους ιδιώτες να αναβιώσουν τους ισχυρισμούς που είχαν βάλει στην άκρη το 1953. Ωστόσο, η Γερμανία επιμένει ότι η Ελλάδα δεν προέβαλε αυτή την ερμηνεία τότε και δέχθηκε ότι τα θέματα έκλεισαν.
Το Βερολίνο ισχυρίζεται επίσης ότι, 70 χρόνια μετά τον πόλεμο, αυτές οι αξιώσεις έχουν από καιρό «χάσει τη βάση δικαιολόγησής τους».
Από την άλλη πλευρά, οι Έλληνες λένε ότι οι απαιτήσεις τους αποτελούν απαράγραπτο δικαίωμα και υφίστανται, ανεξάρτητα πόσος χρόνος έχει περάσει. Τονίζουν ότι ποτέ δεν εγκατέλειψαν τα νόμιμα δικαιώματά τους για αυτές τις επανορθώσεις.
σχόλια