Χρόνιες παθογένειες όπως η αυθαίρετη δόμηση, η ολοκλήρωση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας, η ανάπτυξη των ΑΠΕ, η προστασία των οικοσυστημάτων από την απειλή της κλιματικής κρίσης περιλαμβάνονται στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης.
Δώδεκα άξονες μεταρρυθμίσεων για το περιβάλλον, την ενέργεια, την πολεοδομία και τη χωροταξία περιλαμβάνουν οι προγραμματικές της κυβέρνησης που παρουσιάστηκαν στη Βουλή από τον Θόδωρο Σκυλακάκη, υπουργό Περιβάλλοντος και ενέργειας. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι αρκούντως φιλόδοξες και μένει να φανεί κατά πόσο θα υλοποιηθούν.
Ολες συνδέονται και λαμβάνουν υπόψη τους την κλιματική κρίση, για την οποία όπως είπε και ο ίδιος, στη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών θα απαιτηθούν εξαιρετικά φιλόδοξες και αποτελεσματικές πολιτικές προσαρμογής. Πολιτικές οι οποίες θα αφορούν τόσο το φυσικό όσο και το ανθρωπογενές περιβάλλον όπως επίσης και τη μετάβαση προς την πράσινη οικονομία, η οποία θα συντελείται σε ένα ενεργειακό περιβάλλον ασταθές και μεταβαλλόμενο.
Οι 12 μεταρρυθμίσεις που αφορούν στην προσαρμογή της χώρας στην κλιματική κρίση και στην προετοιμασία για τις μεγάλες και επιταχυνόμενες τεχνολογικές αλλαγές των επόμενων δεκαετιών, που θα επηρεάσουν κάθε πτυχή της σύγχρονης ζωής: Την εργασία, τις μετακινήσεις, την ανάγκη για περισσότερο δημόσιο χώρο περιλαμβάνονται συνοπτικά στους παρακάτω μεταρρυθμίσεις.
1. Την περαιτέρω επιτάχυνση της εισαγωγής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα, που θα απεικονίζεται και στους φιλόδοξους στόχους του αναθεωρημένου ΕΣΕΚ, αλλά και στην σταδιακή βελτίωση των τιμών του ηλεκτρικού. Με την ταχύτερη προώθηση των αναγκαίων έργων στο ηλεκτρικό δίκτυο, με τη χρήση νέων εργαλείων αγοράς, όπως τα απευθείας διμερή συμβόλαια μεταξύ παραγωγών ΑΠΕ και καταναλωτών και με την ταχεία προώθηση του σχεδιασμού και των διαδικασιών ανάπτυξης του μεγάλου υπεράκτιου αιολικού μας δυναμικού.
2. Τις εμβληματικές διασυνδέσεις στο Σύστημα Ηλεκτρισμού. Ολοκληρώνονται Κρήτη, Κυκλάδες, Ανατολικός διάδρομος Πελοποννήσου, Κέντρο Κουμουνδούρου. Δρομολογούνται οι διασυνδέσεις των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου, ενώ προχωρούν ή δρομολογούνται σημαντικές διεθνείς διασυνδέσεις προς βορρά και προς νότο, ώστε να εξασφαλίσουμε όχι μόνο την ενεργειακή μας ασφάλεια, αλλά και την μετατροπή της χώρας σε εξαγωγέα πράσινης ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή μας. Ενεργειακό κόμβο και για το μεταβατικό καύσιμο, που είναι το φυσικό αέριο και πιθανόν στο μέλλον και παραγωγό αερίου για κάποιες δεκαετίες αν ευδοκιμήσουν οι σχετικές έρευνες που θα επιταχυνθούν.
3. Τα νέα μεγάλα έργα πράσινης ενεργειακής μετάβασης μέσω του νέων πόρων του REPower EU του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πρόκειται για έργα και προγράμματα ύψους 795 εκατ. ευρώ, που αφορούν στην αποθήκευση ενέργειας, την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε στέγες, στην ενεργειακή εξοικονόμηση σε επιχειρήσεις, στη δημιουργία πιλοτικών έργων υδρογόνου και βιομεθανίου, αλλά και στη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα.
4. Την επιτάχυνση της μετάβασης στην ψηφιακή ενεργειακή εποχή για τα δίκτυα και τις υποδομές. Με σύγχρονα εργαλεία, όπως οι «έξυπνοι μετρητές», που δίνουν σε πολίτες και επιχειρήσεις τη δυνατότητα να γίνουν ενεργειακά ενεργοί, να προγραμματίζουν με έξυπνα συστήματα τη διαχείριση της ενέργειας που καταναλώνουν, αλλά και να συμβάλουν στην παραγωγή της, με την εγκατάσταση αποκεντρωμένων μονάδων παραγωγής στην οικία ή την επιχείρησή τους.
5. Την προώθηση και ολοκλήρωση των έργων και προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης για την εξοικονόμηση ενέργειας σε νοικοκυριά με προτεραιότητα στα ευάλωτα νοικοκυριά και στο δημόσιο τομέα και την παραγωγή, εξοικονόμηση και αποθήκευση ενέργειας στις επιχειρήσεις, με προτεραιότητα στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και στους αγρότες.
6. Τα πράσινα και Έξυπνα Νησιά. Με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, αλλά και το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών, με πόρους που υπερβαίνουν το 1,5 δισ. ευρώ, δρομολογούνται στα ελληνικά νησιά πολύ μεγάλα έργα για την ενεργειακή μετάβαση, τη βιώσιμη διαχείριση των πόρων, την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους.
7. Τα μεγάλα έργα για την προστασία των δασών μας από τις απειλές της κλιματικής κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σε εξέλιξη το πρόγραμμα έργων αναδάσωσης και πρόληψης με φυτεύσεις σε 165.000 στρέμματα έως το 2025, με έμφαση σε ανθεκτικά στις νέες συνθήκες είδη. Στο ίδιο πλαίσιο προβλέπεται για τη δασοπροστασία, διάνοιξη δασικών δρόμων μήκους 40.000 χλμ., διάνοιξη και συντήρηση αντιπυρικών ζωνών συνολικού μήκους 10.000 χλμ., με έμφαση σε αντιπυρικές γραμμές άμυνας «στρατηγικού» χαρακτήρα, που μπορούν να είναι χρήσιμες και σε περιπτώσεις υπερ-πυρκαγιών (megafires), ανάπτυξη «έξυπνου δάσους» με χρήση τεχνολογιών αιχμής και ενθάρρυνση της αξιοποίησης της υπερβάλλουσας βιομάζας των δασικών οικοσυστημάτων, σε συνδυασμό με τον καθαρισμό των δασών.
8. Ολοκλήρωση του βασικού χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας, που αποτελεί ανεκπλήρωτο ζητούμενο σε όλη τη σύγχρονη ιστορία του νέου ελληνικού κράτους. Συγκεκριμένα, προγραμματίζεται η ολοκλήρωση των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων, με ορίζοντα διετίας για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες, τη Βιομηχανία, τον Τουρισμό́ και τις Υδατοκαλλιέργειες. Θεσμοθετούνται τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια έως το 2026. Καθορίζονται τα όρια των οικισμών έως το 2027 και υλοποιείται η επείγουσα, σήμερα, πολεοδομική αναγνώριση του οδικού δικτύου.
9. Προσαρμογή του χωροταξικού σχεδιασμού και των πολεοδομικών κανόνων στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και των νέων τεχνολογιών, με έμφαση στην αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και του πρασίνου στις πυκνοκατοικημένες περιοχές. Στο πλαίσιο αυτό, προωθούμε:
●Κώδικα Πολεοδομίας και Χωροταξίας, που θα τηρείται και θα επικαιροποιείται σε ηλεκτρονική βάση και θα είναι προσβάσιμος στον τεχνικό και νομικό κόσμο, αλλά και στο κοινό.
● Ειδικές πολεοδομικές μελέτες για τον καθορισμό Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή και μεταφορά Συντελεστή Δόμησης (Μ.Σ.Δ.), μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «Ψηφιακή Τράπεζα Γης».
● Σύγχρονο και συνεκτικό θεσμικό πλαίσιο για την αστική αναζωογόνηση και την ανάπλαση των πόλεων και των οικισμών. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει και διατάξεις για την επανάχρηση των εγκαταλελειμμένων κτιρίων και συμπληρώνεται με το πρόγραμμα Αστικών Αναπλάσεων ύψους 500 εκατ.
●Επικαιροποίηση του νομικού πλαισίου, που αφορά στις ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις, με σκοπό τη διασφάλιση και αύξηση των κοινοχρήστων και δημοσίων χώρων και προγραμμάτων για την παροχή κινήτρων, που στοχεύουν στην αύξηση του πρασίνου και των κοινόχρηστων χώρων στις αστικές περιοχές και στη βιοκλιματική αναβάθμιση κτιρίων.
10. Μεταρρύθμιση για την ορθολογική διαχείριση των υδάτων ως δημοσίου αγαθού. Εδώ περιλαμβάνεται η μεταρρύθμιση που αφορά στις ΔΕΥΑ και στους ΤΟΕΒ/ΓΟΕΒ, η επιστροφή της ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο δημόσιο, αλλά και πλήθος μικρά, μεσαία και μεγάλα έργα ύδρευσης, άρδευσης και αντιπλημμυρικής προστασίας, που έχουν, ήδη, εξασφαλισμένη χρηματοδότηση.
11. Στον τομέα των αποβλήτων θα επιδιωχθεί να κερδηθεί το χαμένο έδαφος και να προσεγγίσουμε τους στόχους για την ανακύκλωση και τις δεσμεύσεις μας για τη διαχείριση των αποβλήτων. Σε ό,τι αφορά στην ανακύκλωση δίνουμε έμφαση στα κίνητρα και την επιμόρφωση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ώστε να αυξηθεί η ανακύκλωση στην πηγή και να προστεθούν νέα ρεύματα (όπως ο καφέ κάδος), με τρόπο, όμως, απλό και λειτουργικό για τον πολίτη. Θέτουμε τέλος στις παράνομες χωματερές, εφαρμόζουμε μαζικά το «πληρώνω όσο πετάω», για να μειωθούν τα δημοτικά τέλη και να αποκτήσουμε πιο καθαρές πόλεις. Προωθείται η ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων των μονάδων διαχείρισης αποβλήτων και επεκτείνεται, μαζικά, το δίκτυο μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων.
12. Προστασία των πιο ευαίσθητων οικοσυστημάτων, που ξεκίνησε την πρώτη τετραετία, με πρωτοβουλίες όπως τα «απάτητα βουνά». Ξεκινά σε λίγους μήνες η λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Μόνιμης Παρακολούθησης Ειδών και Οικοτόπων και η δημιουργία Εθνικού Συστήματος Φύλαξης προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα, ενώ προωθούνται τα Προεδρικά Διατάγματα, για την οριοθέτηση και θεσμοθέτηση διαβαθμισμένων ζωνών προστασίας των περιοχών Natura 2000.
