Είναι μια στιγμή γέννησης που μέχρι σήμερα παρέμενε ασύλληπτη, αλλά οι αστρονόμοι λένε τώρα ότι έχουν την πρώτη επιβεβαιωμένη εικόνα σχηματισμού ενός πλανήτη.
Το εντυπωσιακό στιγμιότυπο δείχνει μία λαμπερή μάζα - τον εκκολαπτόμενο πλανήτη - να ταξιδεύει μέσα από τη σκόνη και το αέριο που περιβάλλει ένα νεαρό αστέρι, γνωστό ως PDS70, το οποίο θεωρείται πως βρίσκεται 370 έτη φωτός μακριά από τη Γη.
Ο μαύρος κύκλος στο κέντρο της εικόνας, στα αριστερά του πλανήτη, είναι ένα φίλτρο που μπλοκάρει το φως του αστεριού, επιτρέποντας την εμφάνιση άλλων χαρακτηριστικών του συγκεκριμένου συστήματος.
Ο πλανήτης που καταγράφηκε από το όργανο Sphere του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου, είναι ένας αέριος γίγαντας με μάζα μεγαλύτερη από αυτή του Δία.
Ο πλανήτης που καταγράφηκε από το όργανο Sphere του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου, είναι ένας αέριος γίγαντας με μάζα μεγαλύτερη από αυτή του Δία. Μάλιστα, βρίσκεται τόσο μακριά από το αστέρι του όσο ο πλανήτης Ουρανός από τον δικό μας ήλιο. Περαιτέρω αναλύσεις έδειξαν ότι έχει νεφελώδη ατμόσφαιρα και θερμοκρασία επιφάνειας κοντά στους 1000°C
Μάλιστα, βρίσκεται τόσο μακριά από το αστέρι του όσο ο πλανήτης Ουρανός από τον δικό μας ήλιο. Περαιτέρω αναλύσεις έδειξαν ότι έχει νεφελώδη ατμόσφαιρα και θερμοκρασία επιφάνειας κοντά στους 1000°C.
«Αυτοί οι δίσκοι γύρω από τα νεαρά αστέρια είναι τόποι γέννησης πλανητών, αλλά μέχρι στιγμής μόνο λίγοι παρατηρητές έχουν εντοπίσει ενδείξεις "μωρών - πλανητών" μέσα τους δήλωσε η Μίριαμ Κέπλερ του Ινστιτούτου Αστρονομίας Μαξ Πλανκ στη Γερμανία, επικεφαλής της έρευνας που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Αστρονομία και Αστροφυσική». Ωστόσο, άλλες επίγειες παρατηρήσεις δεν απέδωσαν πειστικά αποδεικτικά στοιχεία.
«Το πρόβλημα είναι ότι μέχρι τώρα, οι περισσότεροι από αυτούς τους υποψήφιους πλανήτες θα μπορούσαν απλώς να αποτελούν χαρακτηριστικά του δίσκου» πρόσθεσε η ίδια. «Το πλεονέκτημα της δικής μας ανίχνευσης έγκειται στο ότι έχουμε εντοπίσει [τον νέο πλανήτη] με πολλά διαφορετικά όργανα παρατήρησης, διαφορετικές ζώνες φίλτρων και σε διαφορετικές χρονιές».
Νεαροί πλανήτες έχουν επίσης ανιχνευθεί στο παρελθόν μέσω του τηλεσκοπίου Κέπλερ. Αλλά αυτή η μέθοδος δήλωσε η Κέπλερ, έχει επίσης περιορισμούς, αφού στηρίζεται στη μείωση του φωτός του αστεριού καθώς το σώμα μετακινείται μεταξύ αυτού και του τηλεσκοπίου.
«Το πιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του νέου πλανήτη είναι ότι μπορούμε να τον απεικονίσουμε κατευθείαν, γιατί αυτές του Κέπλερ, για παράδειγμα, προήλθαν από έμμεσες τεχνικές» είπε η ίδια. «Σε αυτή την περίπτωση έχουμε τώρα μια άμεση εικόνα [του πλανήτη] στον "τόπο γέννησής του", που είναι ο περιαστρικός δίσκος. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό επειδή οι άνθρωποι αναρωτιούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα πώς αυτοί οι πλανήτες σχηματίζονται και πώς η σκόνη και το υλικό σε αυτό το δίσκο σχηματίζεται σε έναν πλανήτη, και τώρα μπορούμε να το παρατηρήσουμε άμεσα».
Η Κέπλερ ανέφερε ακόμη ότι το αστέρι γύρω από το οποίο περιστρέφεται ο νεογέννητος πλανήτης είναι ηλικίας μόλις πέντε έως έξι εκατομμύρια ετών, σημειώνοντας ότι ο εν λόγω πλανήτης θα μπορούσε να είναι ακόμη νεότερος.
Οι αστρονόμοι, λέει η ίδια, έχουν τώρα μία μεγάλη αποστολή μπροστά τους. Να διερευνήσουν, μέσω παρατηρήσεων, τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται ο πλανήτης καθώς επίσης να ανιχνεύσουν την τροχιά του γύρω από το αστέρι, ένα ταξίδι που εκτιμάται ότι διαρκεί περίπου 120 χρόνια.
Η Δρ Zoe Leinhardt, αστροφυσικός που ειδικεύεται στους σχηματισμούς πλανητών στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και δεν συμμετείχε στην έρευνα, χαιρέτισε την ανακάλυψη.
«Πρόκειται για ένα σχετικά νέο αστέρι που εμφανίζει όλες τις ενδείξεις που συνοδεύουν την εμφάνιση ενός πλανήτη, και πράγματι υπάρχει ένας εκεί. Για τους αστρονόμους, τις περισσότερες φορές, είναι πολύ σπάνιο οι φορές που μπορούμε να δείξουμε μια εικόνα. Πρέπει απλώς να ερμηνεύουμε» τόνισε η δρ. Leinhardt και πρόσθεσε: «Αυτό είναι σχεδόν αναμφισβήτητο, γι 'αυτό είναι πολύ συναρπαστικό. Επιβεβαιώνει ότι η θεωρία μας για τον τρόπο σχηματισμού των πλανητών είναι σωστή».
Η δρ. Leinhardt εκτίμησε ακόμη ότι είναι δυνατόν ο πλανήτης να έχει γείτονες ή ότι άλλοι πλανήτες μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους με την πάροδο του χρόνου. «Ο τρόπος με τον οποίο σχηματίζονται οι πλανήτες, ένας μεγάλος πλανήτης με τη μάζα του Δία θα ήταν πιο εύκολος να εντοπιστεί... και επίσης αυτοί οι μεγάλοι πλανήτες θα σχηματίζονταν πιο γρήγορα» είπε. «Η συγκεκριμένη ανακάλυψη δείχνει ότι ο σχηματισμός πλανητών βρίσκεται σε εξέλιξη σ' αυτό το σύστημα».
Ο Δρ Δημήτρης Σταματέλος, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας θεωρητικών σχηματισμών αστέρων και εξωπλανητών στο Πανεπιστήμιο του Κεντρικού Λάνκασιρ, δεν μπορούσε επίσης να κρύψει τον ενθουσιασμό του. «Πρόκειται για μια εντυπωσιακή ανακάλυψη, καθώς αυτή είναι ίσως η πρώτη ξεκάθαρη άμεση παρατήρηση ενός πλανήτη την ώρα που σχηματίζεται μέσα σε ένα νέο πρωτοπλανητικό δίσκο» δήλωσε.
Αλλά, πρόσθεσε πως, ενώ η ανακάλυψη επιβεβαίωσε ορισμένες θεωρητικές προβλέψεις, έχει επίσης δημιουργήσει ένα αίνιγμα. «Παραμένει μυστήριο πώς ένας τόσο μεγάλος πλανήτης μπορεί να σχηματιστεί σε αυτή την ασυνήθιστα μεγάλη απόσταση από το γονικό αστέρι του» είπε. «Η καθιερωμένη θεωρία σχηματισμού πλανητών δυσκολεύεται να εξηγήσει την ύπαρξη αυτού του πλανήτη».
Με πληροφορίες από Guardian
σχόλια