Το βράδυ της Πέμπτης ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ υποσχέθηκε στους χρήστες του Facebook να κάνει πραγματικότητα «το επόμενο κεφάλαιο του Διαδικτύου», με μία ανακοίνωση που αποκάλυπτε πολλά περισσότερα από μία απλή αλλαγή εταιρικής επωνυμίας.
«Τις τελευταίες δεκαετίες, η τεχνολογία έδωσε σε ανθρώπους τη δύναμη να συνδεθούν και να εκφραστούν πιο φυσικά. Όταν ξεκίνησα το Facebook κυρίως γράφαμε κείμενα σε ιστοσελίδες. Όταν αποκτήσαμε κινητά με κάμερες, το Διαδίκτυο έγινε πολύ πιο «οπτικό» και φορητό. Καθώς οι συνδέσεις έγιναν γρηγορότερες, το βίντεο έγινε πιο πλούσιο μέσο για να μοιραζόμαστε εμπειρίες. Περάσαμε από τον επιτραπέζιο υπολογιστή στον ιστό, στις φορητές συσκευές, από το κείμενο σε φωτογραφίες και βίντεο. Αλλά αυτό δεν είναι το τέλος της πορείας», έγραψε ο Ζούκερμπεργκ, προλογίζοντας το εικονικό «Σύμπαν» που έχει στα σκαριά, το λεγόμενο Metaverse για το οποίο η Facebook ήδη προσλαμβάνει 10.000 υπαλλήλους μόνο στην Ευρώπη.
Οι ανακοινώσεις έρχονται σε μία περίοδο που το Facebook δέχεται τεράστια πίεση από τις αποκαλύψεις, καταγγελίες και διαρροές για ηθικά αμφιλεγόμενες προτεραιότητες και στρατηγικές σε ό,τι αφορά την ασφάλεια, τα παιδικά κοινά και τον έλεγχο των ειδήσεων στον «βωμό» της κερδοφορίας. Αρκετοί σχολιάζουν πως η επιλογή του χρόνου ίσως δεν είναι καθόλου τυχαία.
Η μελλοντική πλατφόρμα του δισεκατομμυριούχου φιλοδοξεί να «περικλείσει» εικονικά τους χρήστες, με τον Ζούκερμπεργκ να σκιαγραφεί σαφώς έναν εικονικό, 3D επαυξημένο κόσμο, όταν μιλά για ένα «ενσαρκωμένο Διαδίκτυο όπου ο χρήστης είναι μέσα στην εμπειρία και δεν την κοιτά απλά». «Το αποκαλούμε metaverse και θα αγγίξει κάθε προϊόν που δημιουργούμε».
Στην μακροσκελή του ανακοίνωση που έγινε το απόλυτο viral χθες βράδυ και απασχόλησε τον διεθνή Τύπο, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ είπε πως η καθοριστική ποιότητα του meta-Σύμπαντος θα είναι το αίσθημα της παρουσίας - «σα να είσαι εκεί με ένα άλλο άτομο, ή σε κάποιο άλλο μέρος. Να νιώθεις πραγματικά παρών με ένα άλλο πρόσωπο είναι το απόλυτο όνειρο της κοινωνικής τεχνολογίας. Για αυτό έχουμε εστιάσει στο να το δημιουργήσουμε».
Στο Metaverse, οι χρήστες θα μπορούν να κάνουν «σχεδόν ό,τι φανταστούν»: να βρεθούν με φίλους και συγγενείς, να δουλέψουν, να σπουδάσουν, να παίξουν, να ψωνίσουν, να δημιουργήσουν - «καθώς και νέες εμπειρίες που δεν χωρούν στον σημερινό τρόπο σκέψης μας για τους υπολογιστές και τα τηλέφωνα».
«Σε αυτό το μέλλον, θα είστε σε θέση να τηλεμεταφέρεστε στιγμιαία, ως ολογράμματα, για να βρίσκεστε στο γραφείο χωρίς την κίνηση του δρόμου, σε κονσέρτα με φίλους ή στο σαλόνι των γονιών σας για να τα πείτε. Αυτό θα προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες ανεξάρτητα από το πού ζείτε. Θα είστε σε θέση να ξοδεύετε περισσότερο χρόνο σε πράγματα που μετράνε για εσάς, να μειώσετε τον χρόνο στο μποτιλιάρισμα και το αποτύπωμα άνθρακα στο περιβάλλον».
«Σκεφτείτε πώς πολλά φυσικά αντικείμενα που έχετε σήμερα, θα μπορούσαν να είναι ολογράμματα στο μέλλον. Η τηλεόρασή σας, το τέλειο setup της δουλειάς σας με πολλαπλές οθόνες, τα επιτραπέζια παιχνίδια σας και πολλά περισσότερα - αντί για φυσικά αντικείμενα κατασκευασμένα σε εργοστάσια, θα είναι ολογράμματα σχεδιασμένα από δημιουργούς από όλον τον κόσμο.
Θα μεταφέρεστε μεταξύ εμπειριών σε διαφορετικές συσκευές, γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας για να παραμένετε παρόντες στον φυσικό κόσμο, εικονική πραγματικότητα πλήρως ενσωματωμένη, τηλέφωνα και υπολογιστές στις υπάρχουσες πλατφόρμες. Αυτό δεν έχει να κάνει με το να περνάμε περισσότερη ώρα σε οθόνες, αλλά με τον χρόνο που ήδη περνάμε καλύτερα».
Ο Ζούκερμπεργκ προβλέπει πως για το Metaverse δεν αρκεί μία εταιρεία. «Θα χτιστεί από δημιουργούς και προγραμματιστές που παράγουν καινούργιες εμπειρίες και ψηφιακά αντικείμενα τα οποία θα μπορούν να λειτουργήσουν σε διαφορετικά πλαίσια, ξεκλειδώνοντας μία μαζικά μεγαλύτερη, δημιουργική οικονομία από την σημερινή, χωρίς τους περιορισμούς που επιβάλουν οι σημερινές πλατφόρμες και οι πολιτικές τους».
Τα παιδιά προτιμούν το TikTok
Παρά τις μεσσιανικές σχεδόν αναγγελίες, η σκληρή πραγματικότητα για το Facebook παραμένει πως οι μικρότερες ηλικίες - από τις οποίες ευελπιστεί να προσελκύσει νέους χρήστες - δεν ενδιαφέρονται για τα προϊόντα της πλατφόρμας και προτιμούν άλλα κοινωνικά δίκτυα.
Εδώ και χρόνια, οι ερευνητές αγοράς του Facebook διαπιστώνουν μια αδυναμία στο πλάνο προσέλκυσης παιδιών: το ενδιαφέρον για το Messenger Kids υποχωρούσε μετά την ηλικία των 10 ετών, και οι έφηβοι θεωρούσαν το Facebook ένα ιστότοπο για «μεγάλους». Μάλιστα δεν ενδιαφέρονταν ούτε για το Instagram σε αυτή τη φάση για την «αυτοπαρουσίαση» τους, όπως τονιζόταν σε ένα εσωτερικό memo που αποκάλυψε η Wall Street Journal.
Το Instagram ήταν σε αυτό το επίπεδο ευάλωτο στις προκλήσεις που έθετε το Snapchat, που συγκέντρωνε έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό παιδιών στην προεφηβεία. Η άνοδος του TikTok ενέτεινε την πίεση, με το κυρίως προϊόν του Facebook να μην θεωρείται πια ανταγωνιστική επιλογή μεταξύ των εφήβων.
Η διείσδυση του Facebook στις ηλικίες των εφήβων είναι χαμηλή, και η προσέλκυση φαίνεται να επιβραδύνεται», όπως διαπίστωσε με πικρία η πλατφόρμα τον Μάρτιο του 2021. Στις ΗΠΑ, ο καθημερινός αριθμός εφήβων που μπαίνουν στο Facebook, μειώθηκε κατά 19% τα τελευταία δύο έτη, σύμφωνα με εσωτερική ανάλυση, που προέβλεπε πως το νούμερο θα πέσει επιπλέον 45% ως το 2023.
Με το νέο προϊόν, ο Ζούκερμπεργκ ελπίζει να αλλάξει ριζικά το «παιχνίδι» και το μέλλον της ψηφιακής ζωής και οικονομίας. Μένει να φανεί αν το στοίχημά του θα κερδηθεί στην εικονική και υλικοτεχνική του παράμετρο, αφού οι συσκευές εικονικής πραγματικότητας έχουν προς το παρόν περιορισμούς που μπορεί να αποδειχθούν κουραστικοί και απωθητικοί για τις μάζες. Άλλωστε οποιοσδήποτε έχει φορέσει ένα (βαρύ) VR για περισσότερο από μία ώρα στο κεφάλι του, έχει νιώσει για τα καλά στον αυχένα του πως υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος που πρέπει να διανυθεί.
