Ο αριθμός των θανάτων από κορωνοϊό στο Ιράν είναι σχεδόν τριπλάσιος από αυτόν που ισχυρίζεται η κυβέρνηση του Ιράν, σύμφωνα με έρευνα της περσικής υπηρεσίας του BBC.
Τα αρχεία της κυβέρνησης φαίνεται να δείχνουν ότι περίπου 42.000 άνθρωποι πέθαναν με συμπτώματα Covid-19 έως τις 20 Ιουλίου, έναντι 14.405 που αναφέρει επισήμως το υπουργείο Υγείας. Ο αριθμός των ατόμων που είναι γνωστό ότι έχουν μολυνθεί είναι επίσης σχεδόν διπλάσιος: 451.024 σε σύγκριση με 278.827. Το Ιράν υπήρξε μία από τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από την Κίνα και τελευταίες εβδομάδες βιώνει μια δεύτερη απότομη αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων.
Ο πρώτος θάνατος στο Ιράν καταγράφηκε στις 22 Ιανουαρίου, σύμφωνα με λίστες και ιατρικά αρχεία που έχουν περιέλθει στην κατοχή του BBC. Αυτό ήταν σχεδόν ένα μήνα προτού αναφερθεί το πρώτο επίσημο κρούσμα κορωνοϊού.
Το ρεπορτάζ σημειώνει πως υπήρξαν παρατυπίες σε δεδομένα μεταξύ εθνικού και περιφερειακού επιπέδου, στα οποία έχουν αναφερθεί ορισμένες τοπικές αρχές και ενώ οι στατιστικολόγοι προσπάθησαν να δώσουν εναλλακτικές εκτιμήσεις. Ένα επίπεδο υποτιμήσεων, κυρίως λόγω της αποτελεσματικότητας των τεστ, παρατηρείται σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά οι πληροφορίες που διέρρευσαν στο BBC αποκαλύπτουν ότι οι ιρανικές αρχές ανέφεραν σημαντικά χαμηλότερα ημερήσια νούμερα κρουσμάτων και θυμάτων, παρά το γεγονός ότι είχαν ένα ρεκόρ θανάτων - υποδηλώνοντας ότι σκόπιμα αποκρύφθηκαν.
Τα δεδομένα στάλθηκαν στο BBC από μια ανώνυμη πηγή. Περιλαμβάνουν ανάμεσα σε άλλα στοιχεία και λεπτομέρειες για τις καθημερινές εισαγωγές σε νοσοκομεία σε ολόκληρο το Ιράν, συμπεριλαμβανομένων των ονομάτων, της ηλικίας, του φύλου, των συμπτωμάτων, της ημερομηνίας και της διάρκειας νοσηλείας στο νοσοκομείο και των υποκείμενων καταστάσεων που ενδέχεται να είχαν οι ασθενείς.
Η πηγή που έδωσε τα στοιχεία αναφέρει ότι τα αποκάλυψε για να «ρίξει φως στην αλήθεια» και να τερματιστούν τα «πολιτικά παιχνίδια» με την πανδημία. Οι λεπτομέρειες στις λίστες αντιστοιχούν με τα στοιχεία ζωντανών και νεκρών που είναι ήδη γνωστά στο BBC. Η απόκλιση μεταξύ των επίσημων αριθμών και του αριθμού των θανάτων σε αυτά τα αρχεία αντιστοιχεί επίσης στη διαφορά μεταξύ του επίσημου αριθμού και των υπολογισμών για αυξημένη θνησιμότητα έως τα μέσα Ιουνίου. Η υπερβολική θνησιμότητα αναφέρεται στον αριθμό των θανάτων πάνω και πέραν του αναμενόμενου υπό «κανονικές» συνθήκες.
Τι αποκαλύπτουν τα δεδομένα;
Η Τεχεράνη, η πρωτεύουσα, έχει τον υψηλότερο αριθμό θανάτων με 8.120 άτομα να έχουν πεθάνει από Covid-19 ή έχοντας παρόμοια συμπτώματα. Η πόλη Qom, το αρχικό επίκεντρο της πανδημίας στο Ιράν, πλήττεται χειρότερα αναλογικά, με 1.419 θανάτους - δηλαδή έναν θάνατο για κάθε 1.000 άτομα.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, σε όλη τη χώρα, 1.916 θάνατοι ήταν μη Ιρανοί υπήκοοι. Αυτό δείχνει έναν δυσανάλογο αριθμό θανάτων μεταξύ μεταναστών και προσφύγων, οι οποίοι προέρχονται κυρίως από το γειτονικό Αφγανιστάν. Η συνολική τάση των κρουσμάτων και των θανάτων στα δεδομένα που διέρρευσαν είναι παρόμοια με τις επίσημες αναφορές, αν και διαφορετικά σε μέγεθος.
Η αρχική αύξηση των θανάτων είναι πολύ πιο απότομη από τα στοιχεία του Υπουργείου Υγείας και μέχρι τα μέσα Μαρτίου ήταν πέντε φορές μεγαλύτερη από το επίσημο ποσοστό.
Τα μέτρα του lockdown επιβλήθηκαν κατά τη διάρκεια των διακοπών για το νέο έτος του Ιράν στο τέλος της τρίτης εβδομάδας τον Μάρτιο και σημειώθηκε αντίστοιχη μείωση των κρουσμάτων και των θανάτων.
Αλλά, καθώς οι κυβερνητικοί περιορισμοί ήταν χαλαροί, τα κρούσματα και οι θάνατοι άρχισαν να αυξάνονται και πάλι μετά τα τέλη Μαΐου. Βασικά, ο πρώτος καταγεγραμμένος θάνατος στη λίστα που διέρρευσε, καταγράφεται στις 22 Ιανουαρίου, ένα μήνα πριν από την επίσημη αναφορά του πρώτου κρούσματος στο Ιράν. Εκείνη την εποχή, αξιωματούχοι του Υπουργείου Υγείας ήταν αποφασισμένοι να αποδεχθούν και να αναγνωρίσουν μόνο ένα κρούσμα στη χώρα, παρά τις αναφορές δημοσιογράφων στο Ιράν, και προειδοποιήσεις από διάφορους ιατρούς. Σε 28 ημέρες από την πρώτη επίσημη αναγνώριση, στις 19 Φεβρουαρίου, 52 άτομα είχαν ήδη πεθάνει.
Γιατροί με άμεση γνώση του θέματος έχουν πει στο BBC ότι το ιρανικό υπουργείο Υγείας δέχθηκε πιέσεις από φορείς ασφαλείας και πληροφοριών στο Ιράν. Γιατρός που διατηρεί την ανωνυμία του, είπε στο BBC ότι το υπουργείο «ήταν σε άρνηση». «Αρχικά δεν είχαν κιτ δοκιμής και όταν τα πήραν, δεν χρησιμοποιήθηκαν αρκετά ευρέως. Η θέση των υπηρεσιών ασφαλείας δεν ήταν να παραδεχτούμε την ύπαρξη κορωνοϊού στο Ιράν», δήλωσε ο γιατρός.
Κατά το ίδιο ρεπορτάζ, η επιμονή δύο αδελφών, και οι δύο γιατροί από την Qom, ανάγκασαν το υπουργείο Υγείας να αναγνωρίσει το πρώτο κρούσμα. Όταν ο Δρ. Mohammad Molayi και ο Δρ. Ali Molayi έχασαν τον αδερφό τους, επέμειναν ότι θα έπρεπε να του γίνει τεστ για Covid-19, το οποίο αποδείχθηκε θετικό. Στο νοσοκομείο Kamkar, όπου πέθανε ο αδερφός τους, πολλοί ασθενείς εισήχθησαν με παρόμοια συμπτώματα. Παρ 'όλα αυτά, κανείς δεν ελέγχθηκε.
Γιατί υπάρχει συγκάλυψη;
Η έναρξη της πανδημίας συνέπεσε τόσο με την επέτειο της Ισλαμικής Επανάστασης του 1979 όσο και με τις κοινοβουλευτικές εκλογές στο Ιράν.
Αυτές ήταν σημαντικές ευκαιρίες για την Ισλαμική Δημοκρατία να αποδείξει τη λαϊκή της υποστήριξη και όχι να ρισκάρει να κινδυνεύει να τη χάσει λόγω του ιού. Ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο Ανώτατος Ηγέτης, κατηγόρησε ορισμένους ότι ήθελαν να χρησιμοποιήσουν τον κορωνοϊό για να υπονομεύσουν τις εκλογές. Στην περίπτωση αυτή, οι εκλογές είχαν πολύ χαμηλή προσέλευση.
Την ίδια ώρα, η απόκρυψη πληροφοριών από το Ιράν μετά την κατάρριψη ενός ουκρανικού αεροσκάφους πυροδότησε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Πριν από την παγκόσμια πανδημία, το Ιράν βίωνε ήδη μια σειρά από δικές του εσωτερικές κρίσεις. Τον Νοέμβριο του 2018, η κυβέρνηση αύξησε την τιμή της βενζίνης μέσα σε μια νύχτα και κατέπνιξε βίαια τις διαδηλώσεις που ακολούθησαν. Εκατοντάδες διαδηλωτές σκοτώθηκαν σε λίγες μέρες. Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, η ιρανική απάντηση στη δολοφονία των ΗΠΑ του ανώτατου Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σολιμάνι, που θεωρούνταν ως μια από τις πιο ισχυρές προσωπικότητες στο Ιράν μετά τον Ανώτατο Ηγέτη του, δημιούργησε ένα άλλο πρόβλημα.
Στη συνέχεια, οι ιρανικές ένοπλες δυνάμεις τέθηκαν σε υψηλή επιφυλακή και έπληξαν κατά λάθος με πυραύλους ένα ουκρανικό αεροσκάφος μόνο λίγα λεπτά αφότου απογειώθηκε από το διεθνές αεροδρόμιο της Τεχεράνης. Και οι 176 άνθρωποι στο αεροσκάφος σκοτώθηκαν. Οι ιρανικές αρχές προσπάθησαν αρχικά να καλύψουν αυτό που συνέβη, αλλά μετά από τρεις ημέρες αναγκάστηκαν να το παραδεχτούν.
Ο Δρ. Nouroldin Pirmoazzen, πρώην βουλευτής που ήταν επίσης αξιωματούχος στο υπουργείο Υγείας, δήλωσε στο BBC ότι, σε αυτό το πλαίσιο, η ιρανική κυβέρνηση ήταν «ανήσυχη και φοβισμένη για την αλήθεια» όταν η πανδημία έπληξε το Ιράν.«Η κυβέρνηση φοβόταν ότι οι φτωχοί και οι άνεργοι θα βγουν στους δρόμους».
Ο Δρ Pirmoazzen επισημαίνει το γεγονός ότι το Ιράν διέκοψε τη συνεργασία με τη διεθνή οργάνωση υγείας Γιατροί Χωρίς Σύνορα για την αντιμετώπιση κρουσμάτων στην κεντρική επαρχία του Ισφαχάν ως απόδειξη του πόσο ελεγχόμενη ήταν η προσέγγισή της έναντι της πανδημίας.
Σχετικά με τις αποκαλύψεις, το υπουργείο Υγείας είπε ότι οι εκθέσεις της χώρας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας σχετικά με τον αριθμό των κρουσμάτων και θανάτων διέπονται από διαφάνεια και απέχουν πολύ από τυχόν αποκλίσεις.
