Μούδιασμα στο παγκόσμιο εμπόριο προκαλεί η προσάραξη του πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων EVER GIVEN στη Διώρυγα του Σουέζ, ωστόσο, παρά τις απώλειες, η πίστη της εμπορικής ναυτιλίας στην οικονομία κλίμακας δεν φαίνεται να κλονίζεται.
Την ίδια ώρα, οι εντατικές προσπάθειες αποκόλλησης του EVER GIVEN καλύπτονται σχολαστικά από τα παγκόσμια ειδησεογραφικά δίκτυα. Είναι ίσως η πρώτη φορά που μία προσάραξη ενός πλοίου και μάλιστα «εμπορικού» κατά τον διαδεδομένο πλην αδόκιμο όρο, χωρίς ανθρώπινες απώλειες ή περιβαλλοντικές επιπτώσεις, καταλαμβάνει τόσο μεγάλο ειδησεογραφικό χώρο.
Οι προσαράξεις στο Σουέζ υπολογίζονται σε 25 την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με την AGCS, ωστόσο καμία δεν έλαβε την έκταση αυτής του EVER GIVEN. Ίσως όχι άδικα. Αφενός, το μέγεθος του πλοίου είναι εντυπωσιακό. Αφετέρου, φαίνεται πως η σημασία της Διώρυγας του Σουέζ έχει γίνει ευρέως αντιληπτή.
Τι σημαίνουν τα δύο τελευταία; To EVER GIVEN είναι ένα από τα μεγαλύτερα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο. Η ναυπήγησή του, από ιαπωνική γιάρδα, ολοκληρώθηκε το 2018. Το μήκος του αγγίζει σχεδόν τα 400 μέτρα, το πλάτος του τα 58,5 και η μεταφορική του ικανότητα ανέρχεται σε 20.124 TEU - μονάδα μέτρησης που αντιστοιχεί σε ένα εμπορευματοκιβώτιο μήκους 20 ποδών ή 6,10 μέτρων.
To EVER GIVEN είναι ένα από τα έντεκα πλοία της κλάσης «Golden» τα οποία ωστόσο δεν είναι τα μεγαλύτερα μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων καθώς τα πλοία της κλάσης «Algeciras», ναυπηγημένα στην Κορέα, μεταφέρουν έως και 23.964 TEU.
Σε ό, τι αφορά τη Διώρυγα του Σουέζ οι αριθμοί αποκαλύπτουν τη σημασία της. Υπολογίζεται πως το 12% του παγκόσμιου εμπορίου διακινείται μέσω αυτής, ενώ, σύμφωνα με τον Guardian καθημερινά διαπλέουν τη διώρυγα των 119 μιλίων τουλάχιστον 50 πλοία προς κάθε κατεύθυνση, δηλαδή προς τη Μεσόγειο και προς την Ερυθρά.
Τα κόστη
Όπως εύκολα μπορεί να γίνει αντιληπτό ο αποκλεισμός μίας τόσο σημαντικής θαλάσσιας εμπορικής οδού προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις.
Σύμφωνα με όσα μετέδωσε το Reuters την Παρασκευή, τα ναύλα για τις μεταφορές πετρελαίου με τάνκερ σχεδόν διπλασιάσθηκαν αυτή την εβδομάδα, ενώ αναλυτές αναμένουν περαιτέρω αύξηση των ναύλων για τα μικρότερα τάνκερ και τα προϊόντα πετρελαίου, όπως τη νάφθα και τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων από την Ευρώπη στην Ασία, εάν η διώρυγα παραμείνει κλειστή για εβδομάδες.
«Η προμήθεια περίπου του 20% της ασιατικής νάφθας γίνεται από τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα μέσω της διώρυγας του Σουέζ», δήλωσε στέλεχος της συμβουλευτικής FGE.
Η ήδη αδύναμη ασιατική αγορά βενζίνης ή ντίζελ επιδεινώνεται από τον αποκλεισμό καθώς η Ασία εξάγει καύσιμα σε δυτικές αγορές, όπως της Ευρώπης, το 60% των οποίων έγιναν μέσω του Σουέζ το 2020, ωστόσο, σύμφωνα πάντα με το Reuters, η επίπτωση από τις καθυστερήσεις των πλοίων στις αγορές ενέργειας είναι πιθανό να περιορισθεί από τη ζήτηση για αργό και υγραέριο.
Παράλληλα οι αναλυτές ανησυχούν και για τις επιπτώσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα των ευρωπαϊκών λιμανιών κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για συμφόρηση, μετά την αποκόλληση του EVER GIVEN. Σημειώνεται ότι την ίδια στιγμή καθυστερεί και η επιστροφή εμπορευματοκιβωτίων στην Ασία με τους ειδικούς να φοβούνται πως θα χρειαστούν μήνες για την αποκατάσταση της εμπορικής ροής.
Το ναυτιλιακό περιοδικό Lloyd's List αναφέρει πως το κόστος που αποφέρει η διέλευση των πλοίων καθημερινά από την περιοχή υπολογίζεται σε 5,1 και 4,5 δισ. δολάρια με κατεύθυνση προς τα δυτικά και τα ανατολικά αντίστοιχα. Σύμφωνα με την ίδια πηγή περίπου 200 πλοία ήταν εγκλωβισμένα την Παρασκευή στις δύο άκρες του καναλιού και εντός της διώρυγας. Ο πρόεδρος της Αρχής της Διώρυγας του Σουέζ, Οσάμα Ραμπία, ανέβασε χθες Σάββατο τον αριθμό των εγκλωβισμένων πλοίων σε 321.
Το κόστος όμως είναι μεγάλο και τα πλοία που βρίσκονται αρόδου. Η αμερικανική Project44, μια εταιρεία για τη διαφάνεια στην εφοδιαστική αλυσίδα, υπολογίζει πως το συνολικό κόστος για τα αγκυροβολημένα φορτηγά ανέρχεται σε 3,25 εκατομμύρια την ημέρα και για τα φορτηγά και σε 500.000 δολάρια την ημέρα για τα δεξαμενόπλοια.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το MarineTraffic, μεταξύ των εγκλωβισμένων πλοίων, βρίσκονται και 13 μεταφοράς ζώων, με προορισμό διάφορες χώρες της Ευρώπης και της Ασίας.
Εναλλακτικές ρότες
Πολλές ναυτιλιακές ήδη προτίμησαν τη ρότα γύρω από το ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, η οποία μπορεί να αυξήσει κατά δύο εβδομάδες τον χρόνο του ταξιδιού και κατά πάνω από 800 τόνους την κατανάλωση καυσίμων των Suezmax τάνκερ. Η Maersk επιβεβαίωσε πως 22 πλοία της έχουν ήδη επηρεαστεί και δύο από αυτά θα ακολουθήσουν τη ρότα γύρω από το ακρωτήριο Καλής Ελπίδας. Παρομοίως πράττει και η CMA CGM, η οποία εξετάζει και άλλες εναλλακτικές για τη μεταφορά των εμπορευματοκιβωτίων. Ανάμεσα στα πλοία που αλλάζουν ρότα και το EVER GREET, αδελφό του προσαραγμένου EVER GIVEN.
Την ίδια ώρα, η Allianz με μελέτη της εκτιμά πως το κλείσιμο του καναλιού μπορεί να κοστίσει στο παγκόσμιο εμπόριο 6 έως 10 δισεκατομμύρια την εβδομάδα.
Η «τεχνικά δύσκολη» αποκόλληση
Η αποκόλληση του EVER GIVEN φαίνεται ωστόσο να αργεί διαψεύδοντας αρχικές αισιόδοξες προβλέψεις. Όπως δήλωσε ο Guy Platten, γενικός γραμματέας του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητήριου στο BBC, η αποκόλληση του πλοίου διαρκεί πολύ περισσότερο και είναι πολύ πιο σύνθετη από όσο αρχικά είχε εκτιμηθεί.
«Στόχος μας είναι να τα καταφέρουμε μετά το Σαββατοκύριακο, αλλά όλα θα πρέπει να λειτουργήσουν υπέρ αυτού», δήλωσε την Παρασκευή στην ολλανδική τηλεόραση ο Peter Berdowski, CEO της Boskalis ιδιοκτήτριας εταιρείας της Smit Salvage, στην οποία ανατέθηκε να συνδράμει για την αποκόλληση του ΕVER GIVEN. Σύμφωνα με τον ίδιο το πλοίο δεν έχει υποστεί μεγάλες ζημιές «γεγονός που αποτελεί μία σημαντική βασική συνθήκη».
Η αποκόλληση αναμένεται να επιτευχθεί χάρη στον συνδυασμό της χρήσης ισχυρότερων ρυμουλκών, των εργασιών βυθοκόρησης και της πλημμυρίδας, ανέφερε η ολλανδική εταιρεία. Οι βυθοκόροι είχαν έως την Παρασκευή απομακρύνει περίπου 20.000 τόνους άμμου γύρω από την πλώρη του πλοίου.
Οι ειδικοί απέκλεισαν το σενάριο αφαίρεσης καυσίμων από το πλοίο φοβούμενοι πως αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανατροπή του. Το μεσημέρι του Σαββάτου, το Bloomberg μετέδωσε πως θα χρησιμοποιηθεί γερανός ώστε ξεφορτωθούν εμπορευματοκιβώτια που μεταφέρει το πλοίο για να διευκολυνθεί η αποκόλλησή του. Ωστόσο έως και το πρωί της Κυριακής κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή η αξία των εμπορευμάτων που μεταφέρει το πλοίο ανέρχεται σε 1 δισ. δολάρια.
Πίστη στην οικονομία κλίμακας και νέες παραγγελίες
Και ενώ οι οικονομολόγοι προσπαθούν να προσδιορίσουν με ακρίβεια το μέγεθος της ζημιάς, η πίστη της εμπορικής ναυτιλίας στην οικονομία κλίμακας δεν φαίνεται να κλονίζεται. Αν στις θάλασσες του πλανήτη ταξιδεύουν πλοία όπως το EVER GIVEN αυτό οφείλεται σε μία βασική αρχή: αυτή της μείωσης του κόστους μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων μέσω της ναυπήγησης μεγαλύτερων πλοίων. Όσο περισσότερα είναι τα εμπορευματοκιβώτια που μεταφέρονται, τόσο μικρότερο είναι το κόστος μεταφοράς τους.
Η πρόσφατη εξέλιξη, που σύμφωνα με διάφορες πηγές οφείλεται σε δυνατούς ανέμους σε συνδυασμό με αμμοθύελλα, επαναδιατυπώνει ερωτήματα που έχουν τεθεί στο παρελθόν για την ασφάλεια των πλοίων αυτών, ωστόσο δεν φαίνεται εμποδίζει τις νέες ναυπηγήσεις για μία αγορά που ακόμα και πριν το ατύχημα αυτό ήταν στα όριά της.
Στις 26 Μαρτίου, και ενώ το EVER GIVEN ήταν ήδη προσαραγμένο στο Σουέζ, ή Evergreen Marine Corporation επιβεβαίωσε πως παρήγγειλε είκοσι ακόμα ultra-large containerships στα ναυπηγεία της Samsung. Τα νέα πλοία θα κοστίσουν ανάμεσα σε 115 έως 130 εκατ. δολ. το κάθε ένα. Συνολικά θα ενισχύσουν τον στόλο της εταιρείας κατά 300.000 TEU. Η Evergreen Line είναι η έβδομη μεγαλύτερη εταιρεία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο – με τα σημερινά δεδομένα - μπορεί να μεταφέρει 1,3 εκατ. TEU.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται να προστεθεί σε μία σειρά ακόμη συμφωνιών για ναυπηγήσεις πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που ανακοινώθηκαν φέτος, πριν το ατύχημα στο Σουέζ.
Σύμφωνα με τον εξειδικευμένο ιστότοπο gcaptain υπάρχουν περίπου 180 πλοία που μπορούν να μεταφέρουν πάνω από 15.000 κοντέινερ το κάθε ένα. Τουλάχιστον 47 ακόμη αναμένεται να παραδοθούν έως το 2024.
Με το παγκόσμιο εμπόριο να επανέρχεται στα προ πανδημίας επίπεδα, οι εταιρείες άλλωστε είδαν τα κέρδη τους να αυξάνονται μέσα στο 2020 εξαιτίας της μεγάλης ζήτησης οικιακών αγαθών, η τάση για τη ναυπήγηση νέων τεράστιων πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων δεν φαίνεται αναστρέφεται παρά τον συναγερμό από το καθηλωμένο EVER GIVEN στο κανάλι του Σουέζ.
Με στοιχεία από gcaptain/Reuters/Bloomberg/AFP/ AΠΕ-ΜΠΕ/ offshore-energy.biz/Guardian/ Lloyd's List/BBC/ theloadstar.com
