Σχεδόν ένα χρόνο αφότου γιατροί εντόπισαν για πρώτη φορά κρούσματα μιας ανησυχητικής νέας ασθένειας στην Γουχάν, η Κίνα φαίνεται να εντείνει την εκστρατεία της για να αμφισβητήσει την προέλευση της παγκόσμιας πανδημίας του Covid-19, γράφει ο Guardian σε ρεπορτάζ του στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας.
Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης έχουν κάνει εκτενείς αναφορές για τον κορωνοϊό που εντοπίστηκε στη συσκευασία εισαγωγών κατεψυγμένων τροφίμων, που δεν θεωρούνται σημαντικός φορέας μόλυνσης αλλού, αλλά και για πιθανά κρούσματα της νόσου που βρέθηκαν εκτός των συνόρων της Κίνας πριν από τον Δεκέμβριο του 2019.
Η επίσημη εφημερίδα People's Daily ισχυρίστηκε σε μια δημοσίευση στο Facebook την περασμένη εβδομάδα ότι «όλα τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι ο κορωνοϊός δεν ξεκίνησε από την Γουχάν της κεντρικής Κίνας». «Στην Γουχάν εντοπίστηκε για πρώτη φορά ο ιός, αλλά δεν προήλθε από εκεί», ανέφερε ο Zeng Guang, πρώην επικεφαλής επιδημιολόγος στο Κινεζικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών ρωτήθηκε για τις αναφορές κρατικών μέσων ενημέρωσης ότι ο ιός προήλθε εκτός Κίνας και είπε μόνο ότι είναι σημαντικό να γίνει διάκριση μεταξύ του πού εντοπίστηκε για πρώτη φορά ο Covid-19 και του πού διέσχισε το φράγμα των ειδών για να μολύνει ανθρώπους.
«Παρόλο που η Κίνα ήταν η πρώτη που ανέφερε κρούσματα, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο ιός προήλθε από την Κίνα», δήλωσε ο Zhao Lijian σε ενημέρωση. «Η έρευνα για τον εντοπισμό της προέλευσης είναι μια συνεχής διαδικασία που μπορεί να περιλαμβάνει πολλές χώρες και περιοχές», πρόσθεσε. Κινέζοι επιστήμονες υπέβαλαν επίσης μια μελέτη για δημοσίευση στο Lancet - αν και δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί από ομοτίμους - που ισχυρίζεται ότι «η Γουχάν δεν είναι το μέρος όπου έγινε η μετάδοση Sars-CoV-2 από άνθρωπο σε άνθρωπο», υποδεικνύοντας ότι η πρώτη περίπτωση μπορεί να ήταν στην «ινδική υποήπειρο».
Οι ισχυρισμοί ότι ο ιός προήλθε εκτός της Κίνας, κερδίζουν όμως ελάχιστη αξιοπιστία από δυτικούς επιστήμονες. Ο Michael Ryan διευθυντής του προγράμματος έκτακτης ανάγκης στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα ήταν «εξαιρετικά υποθετικό» να υποστηρίξουμε ότι η ασθένεια δεν εμφανίστηκε στην Κίνα. «Από τη σκοπιά της δημόσιας υγείας είναι ξεκάθαρο ότι ξεκινάμε τις έρευνές μας εκεί όπου εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τα ανθρώπινα κρούσματα», είπε σε ενημέρωση στη Γενεύη.
Οι αναφορές για Covid στην Ιταλία το φθινόπωρο του 2019, βάσει δειγμάτων από μονάδα καρκίνου, φαίνονται «αδύναμες», δήλωσε ο καθηγητής Jonathan Stoye, ιολόγος στο Francis Crick Institute στο Λονδίνο. «Τα δεδομένα από την Ιταλία πιθανότατα εξηγούνται από διασταυρούμενη αντιδραστικότητα αντισωμάτων που στρέφονται εναντίον άλλων κορωνοϊών». Με άλλα λόγια, αντισώματα που βρέθηκαν στις περιπτώσεις στην Ιταλία είχαν ενεργοποιηθεί σε άτομα που είχαν μολυνθεί από διαφορετικούς ιούς, όχι από αυτούς που ευθύνονται για τον Covid-19. «Αυτό που μοιάζει σίγουρο, είναι ότι τα πρώτα καταγεγραμμένα κρούσματα της νόσου ήταν στην Κίνα», πρόσθεσε ο Stoye. «Παραμένει έτσι πολύ πιθανό ο ιός να προέρχεται από την Κίνα».
Και ενώ έχουν εντοπιστεί ίχνη κορωνοϊού σε συσκευασίες κατεψυγμένων τροφίμων, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό ως εύρημα αντιπροσωπεύει πολύ χαμηλό κίνδυνο για μια ασθένεια που πιστεύεται ότι μεταδίδεται υπερβολικά μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων. Ένα θετικό τεστ «δεν υποδηλώνει μολυσματικό ιό, απλώς ότι υπάρχει κάποιο ίχνος από τον ιό σε αυτήν την επιφάνεια», δήλωσε ο Andrew Pekosz της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Bloomberg στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins στο AP. «Δεν έχω δει πειστικά δεδομένα ότι ο Sars-CoV-2 στη συσκευασία τροφίμων ενέχει σημαντικό κίνδυνο μόλυνσης»
Όμως, καθώς το τίμημα σε ανθρώπινες ζωές μεγαλώνει και το πλήγμα στην οικονομίας γίνεται πιο ισχυρό, το Πεκίνο θέλει να προστατεύσει τη φήμη του τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Ο Covid-19 έχει πλέον μολύνει πάνω από 60 εκατομμύρια ανθρώπους και σκότωσε σχεδόν 1,5 εκατομμύριο. Μετά την ανάκαμψή της από την καταστροφή της αρχικής φάσης της πανδημίας, η Κίνα προσπάθησε να ενισχύσει τη θέση της στο εξωτερικό με ιατρική βοήθεια. Τώρα προωθεί επίσης πολλά εμβόλια που έχει αναπτύξει σε τελικό στάδιο ως μέρος της συμβολής της στο «παγκόσμιο αγαθό», προσφέροντας βοήθεια με την παραγωγή και τη χρηματοδότηση. Αλλά η δυσαρέσκεια για το ρόλο του Πεκίνου στην εξάλειψη της πανδημίας μπορεί τελικά να αποδειχθεί κάτι δυσκολότερο για την Κίνα - πιο δύσκολο ακόμη και από τον ίδιο τον ιό.
«Η Κίνα εξακολουθεί να αγωνίζεται να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι θεωρείται υπεύθυνη για την «αρχικό αμάρτημα» της επιδημίας, το οποίο υπονομεύει σχεδόν κάθε προσπάθεια για να σώσει την εικόνα της», δήλωσε ο Andrew Small, μελετητής της Κίνας και ανώτερος συνεργάτης του γερμανικού Marshall Fund, ενός αμερικανικού think tank. «Οι πρόσφατοι μήνες έδειξαν πόσο καταστροφικές συνέπειες είχε η πανδημία για την Κίνα στην διεθνή κοινή γνώμη». Ο Small δεν πιστεύει ότι υπάρχει αμφιβολία στο μυαλό της ανώτερης κινεζικής ηγεσίας σχετικά με την προέλευση του ιού και βλέπει την εστίαση στην αναφορά πιθανών εναλλακτικών προελεύσεων ως προπαγάνδα.
Πράγματι, οι αναφορές ταιριάζουν στο αφήγημα μιας ισχυρής Κίνας με επικεφαλής ένα αποτελεσματικό κομμουνιστικό κόμμα. Εσωτερικά, το Πεκίνο έχει προωθήσει την τεράστια επιτυχία του στην ουσιαστική εξάλειψη της ασθένειας και την επιστροφή της ζωής στα σύνορά του σε κατάσταση που είναι κοντά στο φυσιολογικό. Σε διεθνές επίπεδο, οι στόχοι της Κίνας πιθανώς θα αντιμετωπίζουν κάποια αμφιβολία από το παγκόσμιο κοινό που θα μετατρέψει τα βασικά γεγονότα σε ένα «αμφισβητούμενο, πολιτικά ευαίσθητο θέμα» για τις σχέσεις με το Πεκίνο, δήλωσε ο Small.
Η αμφισβήτηση που εκφράζει η Κίνα σχετικά με την προέλευση του ιού στη Γουχάν θα μπορούσε να είναι πιο αξιόπιστη εάν υποστηρίζονταν από μια ανεξάρτητη έρευνα για την ασθένεια, αλλά οι αρχές έχουν αποδείξει επανειλημμένα πως εναντιώνονται σε μια τέτοια έρευνα. Οι ερευνητές του ΠΟΥ που επισκέφθηκαν τη Γουχάν νωρίτερα αυτό το έτος δεν μπόρεσαν να επισκεφθούν την αγορά τροφίμων που συνδέεται με το αρχικό ξέσπασμα της πανδημίας. Μια νέα ομάδα αναμένεται να κατευθυνθεί σύντομα στην Κίνα για να βασιστεί στην αρχική εργασία μιας κινεζικής ομάδας, αλλά εξακολουθεί να μην υπάρχει συγκεκριμένη ημερομηνία ταξιδιού, με τον ΠΟΥ να λέει μόνο ότι θα ταξιδέψουν σύντομα.
Η κατανόηση της προέλευσης του Covid-19 είναι ζωτικής σημασίας για τις προσπάθειες πρόληψης της επόμενης πανδημίας. Για την ώρα όμως το Πεκίνο φαίνεται πιο επικεντρωμένο στο ερώτημα ποιος πρέπει να φέρει ευθύνη για την ασθένεια, παρά στην κατανόηση της προέλευσης. «Αυτό που βλέπουμε αυτή τη στιγμή είναι ενδεικτικό για το πού η κινεζική κυβέρνηση θέλει όλα αυτά να οδηγήσουν- και αυτό το μέρος σίγουρα δεν είναι μια ανοιχτή, υπεύθυνη προσπάθεια να προσδιοριστεί τι πήγε στραβά και να διασφαλίσει ότι δεν θα ξανασυμβεί ποτέ», δήλωσε ο Small.
Mε πληροφορίες από Guardian
