«Κόλαφος» για την Τουρκία είναι η έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ενταξιακή πορεία της χώρας κατά το 2021, σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις της σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, αλλά και για την προκλητικότητα απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Η έκθεση υπερψηφίστηκε σήμερα από το ευρωκοινοβούλιο με 448 υπέρ, 67 κατά και 107 αποχές. Σε 54 σημεία κριτικής και επισημάνσεων, τονίζεται μεταξύ άλλων ότι συνεχίζεται η διολίσθηση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, καθώς η δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα οπισθοχωρούν, γεγονός για το οποίο εκφράζουν ανησυχία οι ευρωβουλευτές.
Χωρίς σαφή και σημαντική πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο επανέναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, επισημαίνεται στην ανακοίνωση που εκδόθηκε.
Οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν ότι, παρά τις επανειλημμένες δηλώσεις της Άγκυρας σχετικά με τον στόχο της ένταξης στην ΕΕ, τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρείται συνεχής οπισθοδρόμηση όσον αφορά τις σχετικές δεσμεύσεις της.
Το ευρωκοινοβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την πρόσφατη ελαφρά βελτίωση των σχέσεων ΕΕ- Τουρκίας, ιδίως όσον αφορά τους διαλόγους υψηλού επιπέδου. Δυστυχώς, αυτή η ενισχυμένη συνεργασία συνυπάρχει μαζί με τις τακτικές συγκρούσεις, καθώς οι σχέσεις με τα γειτονικά κράτη μέλη της ΕΕ εξακολουθούν να αποτελούν πρόκληση, τονίζουν οι ευρωβουλευτές.
Επίσης, η έκθεση επισημαίνει τη συνεχιζόμενη επιδείνωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Το ευρωκοινοβούλιο εκφράζει λύπη για τη διαρκή νομική και διοικητική πίεση που ασκεί η τουρκική κυβέρνηση στην κοινωνία των πολιτών και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τους δικηγόρους και τους δημοσιογράφους και καλεί την Επιτροπή να παράσχει επαρκή στήριξη προς τις προσπάθειες υπέρ της δημοκρατίας στην Τουρκία.
Καταδίκη της προκλητικής συμπεριφοράς απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο
Οι ευρωβουλευτές επισημαίνουν ότι- παρά ορισμένες ενδείξεις αποκλιμάκωσης στην ανατολική Μεσόγειο από την προηγούμενη έκθεση για την Τουρκία- πρόσφατα παρατηρήθηκε νέα έξαρση.
Εκφράζουν τη λύπη τους για τις πρόσφατες δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων που αμφισβητούν την κυριαρχία της Ελλάδας σε ορισμένα από τα νησιά της, οι οποίες είναι αντιπαραγωγικές και υπονομεύουν το περιβάλλον ασφαλείας στην περιοχή.
Επαναλαμβάνουν την έκκληση προς όλες τις πλευρές για ειλικρινή συλλογική προσπάθεια διαπραγμάτευσης για τα όρια των ΑΟΖ και των υφαλοκρηπίδων στην περιοχή, στη βάση της καλής πίστης και των διεθνών κανόνων. Επίσης, καταδικάζουν την παρενόχληση ερευνητικών σκαφών εντός της κυπριακής ΑΟΖ, καθώς και τις παραβιάσεις του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου, συμπεριλαμβανομένων των υπερπτήσεων.
Ακόμη χαιρετίζουν την συνεισφορά της Τουρκίας στην διασφάλιση επάρκειας εφοδιασμού φυσικού αερίου μέσω της διασύνδεσης των αγωγών «Trans-Anatolian Pipeline (TANAP)» και «Trans Adriatic Pipeline (TAP)». Επίσης, επαναλαμβάνουν τη στήριξή τους στην πρόταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για πολυμερή διάσκεψη για την ανατολική Μεσόγειο, τονίζοντας ότι η Πράσινη Συμφωνία παρέχει σημαντικές ευκαιρίες για την επίτευξη συνεργατικών, βιώσιμων και χωρίς αποκλεισμούς ενεργειακών λύσεων.
Στην ίδια έκθεση, οι ευρωβουλευτές εκφράζουν τη λύπη τους για το γεγονός ότι το Κυπριακό παραμένει ανεπίλυτο και επαναλαμβάνουν σθεναρά ότι η μόνη βιώσιμη λύση είναι μία σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και εντός του διεθνούς νομικού πλαισίου.
Καλούν την Άγκυρα να εγκαταλείψει την απαράδεκτη πρόταση της για μια «λύση δύο κρατών», να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο και να απόσχει από τυχόν μονομερείς ενέργειες που θα παγιώσουν τη μόνιμη διαίρεση της νήσου, όπως και από ενέργειες που αλλοιώνουν τη δημογραφική της ισορροπία.
Επιπλέον, καταδικάζουν την υπογραφή του λεγόμενου οικονομικού και χρηματοδοτικού πρωτοκόλλου μεταξύ της Τουρκίας και των μη ελεγχόμενων από την κυβέρνηση περιοχών της Κύπρου, αλλά και τη στάση της όσον αφορά τη συνέχιση της παραβίασης των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη μεταβίβαση των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους τους. Ακόμη, καλούν την Τουρκία να δώσει στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα τον απαραίτητο χώρο για να δράσει σύμφωνα με τον ρόλο της ως νόμιμη κοινότητα στη νήσο και επίσης την Επιτροπή να αυξήσει τις προσπάθειές της για την επαφή με την κοινότητα αυτή, υπενθυμίζοντας ότι η θέση της είναι στην ΕΕ.
Οι εντάσεις για την ένταξη Σουηδίας- Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ
Οι ευρωβουλευτές καλούν την Άγκυρα να αντιμετωπίσει με καλή πίστη τις αιτήσεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ, να συμμετάσχει εποικοδομητικά στις προσπάθειες για την επίλυση των εκκρεμών ζητημάτων σύμφωνα με τις αξίες και τις νομικές απαιτήσεις της ΕΕ και να απόσχει από την άσκηση αδικαιολόγητης πίεσης κατά τη διαδικασία αυτή.
Υπό τις παρούσες σοβαρές συνθήκες, είναι σημαντικό όλοι οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ να ενεργούν με προορατικότητα και να επικυρώσουν ταχέως τα πρωτόκολλα προσχώρησης των δύο χωρών.
Πάντως, οι ευρωβουλευτές χαιρετίζουν την προθυμία της Τουρκίας να ενεργήσει ως διαμεσολαβητής στον πόλεμο στην Ουκρανίας, τονίζουν τη ζωτική σημασία της καλής συνεργασίας ΕΕ-Τουρκίας στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας στην τρέχουσα δύσκολη συγκυρία και ευχαριστούν την Άγκυρα για τη σταθερή ευθυγράμμισή της με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Στην έκθεση επαινείται η προσπάθεια της Τουρκίας να συνεχίσει να φιλοξενεί τον μεγαλύτερο προσφυγικό πληθυσμό στον κόσμο και σημειώνεται η συνεχής παροχή ενωσιακής χρηματοδότησης για τον σκοπό αυτό, την οποία οι ευρωβουλευτές δεσμεύονται να διατηρήσουν στο μέλλον. Υποστηρίζουν επίσης την πρόταση της Επιτροπής να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για την επικαιροποίηση μιας αμοιβαία επωφελούς τελωνειακής ένωσης, αλλά προειδοποιούν ότι το Κοινοβούλιο θα υποστηρίξει μια τελική συμφωνία μόνον εφόσον πληρούνται οι απαραίτητες δημοκρατικές προϋποθέσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και τις σχέσεις καλής γειτονίας.
Το ευρωκοινοβούλιο, συνοψίζοντας, αναφέρει ότι δεν μπορεί, στην παρούσα φάση, να δικαιολογήσει την τροποποίηση της θέσης του σχετικά με την επίσημη αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, οι οποίες ουσιαστικά βρίσκονται σε αδιέξοδο από το 2018.
«Αψηφώντας ανοιχτά τις δεσμευτικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε σχέση με την υπόθεση του Οσμάν Καβαλά και άλλων, η σημερινή τουρκική κυβέρνηση έχει σκοπίμως καταστρέψει οποιεσδήποτε προσδοκίες για επανέναρξη της διαδικασίας προσχώρησης στην ΕΕ υπό τις παρούσες συνθήκες», τονίζεται στην έκθεση.
«Στους σημερινούς δύσκολους καιρούς, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να υπενθυμιστεί ότι οι αξίες και οι αρχές, που βρίσκονται στο επίκεντρο οποιασδήποτε διαδικασίας προσχώρησης στην ΕΕ, δεν μπορούν παραμεριστούν λόγω κάποιας έκτακτης γεωπολιτικής κατάστασης», δήλωσε ο εισηγητής Νάτσο Σάντσεθ Αμόρ.
«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Κοινοβούλιο, και ελπίζω ότι το ίδιο θα πράξουν όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, δεν θα παραμείνει σιωπηλό μπροστά στον σημερινό αυταρχικό φαύλο κύκλο της χώρας. Αντί να ανακτηθεί η χαμένη εμπιστοσύνη, η οποία είναι απαραίτητο κεφάλαιο στις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας, χάνουμε περισσότερη τώρα: Το ανεύθυνο βέτο στο ΝΑΤΟ και οι αυξανόμενες εντάσεις προς τα κράτη μέλη της ΕΕ αποτελούν ανησυχητικές ενδείξεις για το προσεχές μέλλον, τις οποίες σημαδεύει μια προεκλογική κατάσταση στη χώρα. Εάν δεν υπάρξει αλλαγή, θεωρώ ότι δύσκολα θα επιβιώσει η διαδικασία προσχώρησης ακόμη πέντε χρόνια», συμπλήρωσε.
