Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και κυβερνήσεις ανά τον κόσμο στηρίχτηκαν πάνω σε πιθανότατα αβάσιμα στοιχεία μιας μικρής και σκιώδους εταιρείας από την Αμερική, αλλάζοντας πολιτική στην μάχη κατά της πανδημίας, όπως αποκαλύπτει ο Guardian.
Ο λόγος για την εταιρεία Surgisphere, που φέρεται να παρουσίαζε συστηματικά αμφιλεγόμενα και πιθανώς εντελώς αυθαίρετα και αναληθή στοιχεία, από δήθεν εκατοντάδες νοσοκομεία σε όλον τον κόσμο.
Πάνω στα στοιχεία της Surgisphere βασίστηκαν μελέτες που δημοσιεύτηκαν σε μερικά από τα πιο έγκυρα επιστημονικά περιοδικά και, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Guardian, ο ΠΟΥ και μία σειρά κυβερνήσεων άλλαξαν την πολιτική τους και την μέθοδο πειραματικής θεραπείας, αφού πρώτα βασίστηκαν στα στοιχεία της ελάχιστα γνωστής εταιρείας ιατρικών αναλύσεων από τις ΗΠΑ.
Η Surgisphere, στην οποία φαίνεται να εργάζονται ελάχιστα άτομα «μεταξύ των οποίων ένας συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας και ένα μοντέλο», παρείχε δεδομένα για μία σειρά ερευνών πάνω στην Covid-19, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει να εξηγήσει πως συνέλεξε όλα αυτά τα στοιχεία ή την μεθοδολογία της.
Διατείνεται ότι συγκέντρωσε νόμιμα τα δεδομένα από περισσότερα από χίλια νοσοκομεία με περιστατικά Covid-19 σε όλο τον κόσμο, τα οποία με τη σειρά τους αποτέλεσαν την βάση δεδομένων για επιστημονικές δημοσιεύσεις που άλλαξαν την στρατηγική πειραματικής θεραπείας σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Στα ίδια στοιχεία βασίστηκε και η απόφαση του ΠΟΥ και άλλων ερευνητικών ινστιτούτων σε όλο τον κόσμο να σταματήσουν τις κλινικές δοκιμές με την υδροξυχλωροκίνη.
Δύο από τα κορυφαία ιατρικά περιοδικά στον κόσμο, το Lancet και το New England Journal of Medicine, δημοσίευσαν μελέτες βασισμένες στα δεδομένα της Surgisphere, τις οποίες συνυπέγραφε σε κάθε περίπτωση ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Sapan Desai.
Την Τρίτη, το Lancet εξέδωσε μία ανακοίνωση όπου εξέφραζε τον προβληματισμό του για την έρευνα που δημοσιεύσε, όταν δημοσιογράφοι του Guardian επικοινώνησαν με τον εκδότη. Παρόμοια ανακοίνωση έβγαλε και το New England Journal of Medicine.
Μετά τις αποκαλύψεις, οι επιστήμονες που χρησιμοποίησαν στοιχεία της Surgisphere, ανέθεσαν σε ανεξάρτητους ερευνητές τον έλεγχο για την προέλευση και την εγκυρότητα των δεδομένων.
Ελάχιστοι εργαζόμενοι, κανένα υπόβαθρο
Σύμφωνα με την έρευνα του Guardian, οι εργαζόμενοι στην εταιρεία έχουν ελάχιστο ή και ανύπαρκτο επιστημονικό υπόβαθρο. Η σελίδα της εταιρείας στο LinkedIn έχει λιγότερους από 100 followers και την περασμένη εβδομάδα παρουσίαζε μόλις έξι εργαζόμενους. Σήμερα, μόλις τρεις.
Ενώ η Surgisphere ισχυρίζεται πως διαθέτει μία από τις μεγαλύτερες βάσεις δεδομένων για νοσοκομεία σε όλο τον κόσμο, η διαδικτυακή της παρουσία είναι σχεδόν μηδενική. Στο Twitter έχει λιγότερους από 170 followers και δεν έκανε καμία ανάρτηση από τον Οκτώβριο του 2017 έως τον Μάρτιο του 2020.
Μέχρι και την Δευτέρα, ο σύνδεσμος για επικοινωνία με την εταιρεία οδηγούσε σε μια πλατφόρμα WordPress για ένα site κρυπτονομισμάτων, εγείροντας ερωτηματικά για το πόσο εύκολη ήταν η υποτιθέμενη επικοινωνία με τα «εκατοντάδες νοσοκομεία» για την ενημέρωση της βάσης δεδομένων.
Ο (όχι και τόσο) ταλαντούχος κύριος Desai
Στο παρελθόν, ο διευθύνων σύμβουλος, Desai, είχε δεχτεί τρεις αγωγές για ιατρικά λάθη που δεν σχετίζονται με την Surgisphere. Ο ίδιος είχε χαρακτηρίσει τις κατηγορίες αβάσιμες.
Το 2008, ο Desai είχε λανσάρει μία καμπάνια για συγκέντρωση χρημάτων στην Ιndiegogo, υποσχόμενος ένα ηλεκτρονικό αξεσουάρ νευρωνικής διασύνδεσης, που διαφημιζόταν ως «η επόμενη γενιά σύνδεσης του ανθρώπου με τις συσκευές, που θα σας βοηθήσει να πετύχετε οτιδήποτε νομίζατε πως είναι πιθανό». Το «θαυματουργό» γκάτζετ δεν κατασκευάστηκε ποτέ, καθώς η καμπάνια συγκέντρωσε μόνο 314 δολάρια από τον στόχο των 8.914 δολαρίων.
Η σελίδα του Desai στην Wikipedia διαγράφηκε, μετά τις ερωτήσεις που γεννήθηκαν για την Surgisphere και την δική του ιστορία.
Στις 22 Μαΐου το Lancet είχε δημοσιεύσει μία ανεξάρτητα ελεγμένη έρευνα για το φάρμακο κατά της μαλάριας, την υδροξυχλωροκίνη, σύμφωνα με την οποία το φάρμακο συνδεόταν με καρδιακά προβλήματα και μεγαλύτερη θνητότητα σε ασθενείς με Covid-19. Ο Τραμπ είχε κατά το παρελθόν εγκωμιάσει το φάρμακο αποκαλώντας το «φάρμακο - θαύμα», παρά την έλλειψη δεδομένων για την αποτελεσματικότητά του στην αντιμετώπιση της νόσου Covid-19.
Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Lancet, περιελάμβανε και τον Desai ως έναν από τους συγγραφείς, και σύμφωνα με την περίληψη, είχε χρησιμοποιήσει δεδομένα 15.000 ασθενών με Covid-19 από 1.200 διαφορετικά νοσοκομεία, οι οποίοι είχαν λάβει υδροξυχλωροκίνη σε συνδυασμό με αντιβιοτικά. Τα αρνητικά αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας είχαν ωθήσει τον ΠΟΥ να παύσει τις κλινικές δοκιμές σε παγκόσμια κλίμακα. Τώρα όλα αμφισβητούνται.
Λίγες ημέρες αργότερα, ο Guardian Αυστραλίας είχε αποκαλύψει τεράστια σφάλματα στα δεδομένα της μελέτης. Σύμφωνα με την έρευνα, είχαν χρησιμοποιηθεί στοιχεία από 600 ασθενείς με Covid-19 στην Αυστραλία και από 73 θανάτους έως τις 21 Απριλίου.
Ωστόσο σύμφωνα με τα δεδομένα από το πανεπιστήμιο Johns Hopkins μέχρι τις 21 Απριλίου είχαν καταγραφεί μόλις 67 θάνατοι και όχι 73. Ο Desai υποστήριξε ότι τα στοιχεία από ένα νοσοκομείο στην Ασία είχαν καταλάθος προσμετρηθεί. Το Lancet δημοσίευσε απλώς μια διόρθωση στην μελέτη μετά τις αποκαλύψεις.
Τα νοσοκομεία ούτε που έχουν ακούσει την εταιρεία
Έκτοτε, ο Guardian έχει επικοινωνήσει με πέντε νοσοκομεία στη Μελβούρνη και δύο στο Σίδνεϊ, των οποίων η συνεργασία με την εταιρεία θα ήταν απαραίτητη για τα δεδομένα της μελέτης. Και τα εφτά νοσοκομεία αρνήθηκαν πως είχαν δώσει στοιχεία σε τέτοια βάση δεδομένων, επισημαίνοντας πως δεν είχαν καν ακουστά την Surgisphere. Ο Desai δεν ανταποκρίθηκε σε αίτημα να σχολιάσει τις ανακοινώσεις τους.
Μια άλλη μελέτη που στηρίχτηκε στην βάση δεδομένων της Surgisphere, και πάλι με την υπογραφή του Desai, κατέληξε στο συμπέρασμα πως το φάρμακο ivermectin μείωνε τα ποσοστά θνητότητας σε σοβαρά ασθενείς με Covid-19. Δημοσιεύτηκε στη διαδικτυακή βιβλιοθήκη Social Science Research Network πριν ελεγχθεί από ανεξάρτητη ομάδα και ώθησε την κυβέρνηση του Περού να προσθέσει το ivermectin στις οδηγίες για την αντιμετώπιση της νόσου.
Το επιστημονικό περιοδικό New England Journal of Medicine (NEJM) επίσης δημοσίευσε μια έρευνα με βάση τα στοιχεία της Surgisphere, με δεδομένα - υποτίθεται - από 169 νοσοκομεία σε 11 χώρες της Ασίας, της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Σε αυτήν την μελέτη, οι επιστήμονες κατέληγαν ότι φάρμακα για την αντιμετώπιση καρδιακών προβλημάτων δεν συνδέονταν με υψηλότερο ρίσκο για τους ασθενείς με Covid-19.
Τώρα όλα τα στοιχεία αμφισβητούνται και την Τετάρτη το NEJM και το Lancet εξέφρασαν την ανησυχία τους για την έρευνα σχετικά με την υδροξυχλωροκίνη, που παρουσίαζε τον αναγνωρισμένο αγγειοχειρουργό Mandeep Mehra ως επικεφαλής και τον Desai δεύτερο. Ο Mehra δηλώνει πως περιμένει με ανυπομονησία τον επανέλεγχο.
Η Surgisphere που «ήρθε από το πουθενά»
Ένα από τα βασικά ερωτήματα είναι πως η Surgisphere, που ιδρύθηκε το 2008 από τον Desai ως μία εταιρεία ιατρικής εκπαίδευσης και εκδοτική φίρμα εγχειριδίων, κατάφερε να αποκτήσει μια τόσο μεγάλη, διεθνή βάση δεδομένων που, σύμφωνα με την Surgisphere, αποτελείται από στοιχεία για 96.000 ασθενής σε 1.200 νοσοκομεία παγκοσμίως.
Όταν ο Guardian επικοινώνησε με τον Desai, εκείνος υποστήριξε ότι η εταιρεία του απασχολεί μόλις 11 άτομα. Οι υπάλληλοι που φαίνονται στο LinkedIn φαίνεται να έχουν προσληφθεί μόλις δύο μήνες νωρίτερα. Αρκετοί από αυτούς δεν έχουν κάποιο επιστημονικό υπόβαθρο ή γνώση της στατιστικής. Παρ' όλα αυτά, δηλώνουν ειδικοί στην στρατηγική, στα πνευματικά δικαιώματα και σε θέματα ηγεσίας.
Ο Δρ. Τζέιμς Τοντάρο, του ιστότοπου MedicineUncensored, που συγκεντρώνει τα αποτελέσματα για την υδροξυχλωροκίνη, σχολιάζει πως η Surgisphere «ήρθε από το πουθενά και διεξήγαγε ίσως την πιο επιδραστική έρευνα σε αυτή την πανδημία, μέσα σε λίγες εβδομάδες. Δεν έχει λογική. Θα χρειάζονταν περισσότεροι ερευνητές από όσους διατείνεται ότι απασχολεί για να είναι δυνατή μια τέτοια διεθνής έρευνα».
Ο Desai δήλωσε από την μεριά του στον Guardian πως η Surgisphere δραστηριοποιείται από το 2008 και «η ιατρική βάση αναλύσεων και οι σχετικές υπηρεσίες ξεκίνησαν περίπου την ίδια περίοδο και έκτοτε διευρύνονται. Χρησιμοποιούμε αρκετά τεχνητή νοημοσύνη για να αυτοματοποιήσουμε τη διαδικασία όσο είναι δυνατόν, που είναι και ο μόνος τρόπος για να γίνει μια τέτοια έρευνα».
Στην ιστοσελίδα πάντως δεν γίνεται σαφές πως η εταιρεία κατάφερε να έρθει σε συμφωνία με τόσα πολλά νοσοκομεία παγκοσμίως, μεταξύ των οποίων και δομές με περιορισμένα ψηφιακά μέσα, όπου οι γιατροί μιλούν άλλες γλώσσες και χρησιμοποιούν διαφορετικά συστήματα κωδικοποίησης - και όλα αυτά χωρίς να παραβιάσει τους κανονισμούς, τους όρους προστασίας προσωπικών δεδομένων και τον διαφορετικό κώδικα σε κάθε χώρα.
Ανακρίβειες
Κατά τον Desai η Surgisphere και το σύστημα διαχείρισης περιεχομένου QuartzClinical, ήταν μέρος μιας ερευνητικής συνεργασίας που ξεκίνησε πριν από «πολλά χρόνια», χωρίς να προσδιορίσει πόσα. «Η Surgisphere λειτουργεί συγκεντρώνοντας δεδομένα και διενεργώντας αναλύσεις σε αυτά. Δεν είμαστε υπεύθυνοι για την πηγή των δεδομένων», υποστηρίζει, αν και ο ιστότοπος της QuartzClinical φαίνεται πως διατείνεται ακριβώς το αντίθετο. Ο Desai αρνήθηκε να σχολιάσει αυτή την αναντιστοιχία όταν ρωτήθηκε σχετικά.
Ο Peter Ellis επικεφαλής επιστήμονας του Nous Group, μιας πολυεθνικής συμβουλευτικής εταιρείας για την ενσωμάτωση δεδομένων σε κυβερνητικά πρότζεκτ, εξέφρασε την αμφιβολία του για την βάση δεδομένων της Surgisphere κάνοντας λόγο για «σχεδόν βέβαιη απάτη».
«Δεν είναι κάτι που θα έκανε ρεαλιστικά οποιοδήποτε νοσοκομείο», σχολιάζει, εξηγώντας πως για να εξασφαλιστεί το ιατρικό απόρρητο δεν αρκεί να σβηστούν τα ονόματα και πρόκειται για μία δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία. «Αμφιβάλλω για το αν τα νοσοκομεία έχουν την δυνατότητα να το κάνουν σωστά. Είναι κάτι που αναλαμβάνουν κρατικές υπηρεσίες στατιστικής και έχουν ολόκληρες ομάδες που εργάζονται για χρόνια».
Όταν ο Guardian παρουσίασε στον Desai τις ανακοινώσεις για την αμφισβήτηση των στοιχείων του, εκείνος επέμεινε πως απλώς «υπάρχει μία θεμελιώδης παρεξήγηση για το σύστημα και το πως λειτουργεί» η εταιρεία του.
Αγωγές σε βάρος του
Ο Desai είναι ένας αγγειοχειρουργός σε βάρος του οποίου έχουν υποβληθεί τρεις αγωγές για ιατρική αμέλεια - οι δύο τον Νοέμβριο του 2019. Σε μία περίπτωση, η αγωγή κατατέθηκε από έναν ασθενή που κατηγορούσε τον Desai και το νοσοκομείο Northwest Community Hospital στο Ίλινοϊ, όπου εργαζόταν μέχρι πρόσφατα, για αδιαφορία και απροσεξία που του προκάλεσε μόνιμη βλάβη μετά από χειρουργείο.
Το νοσοκομείο επιβεβαίωσε ότι ο Desai εργαζόταν από τον Ιούνιο του 2016 εκεί, αλλά στις 10 Φεβρουαρίου του 2020 παραιτήθηκε «για προσωπικούς λόγους». Ο ίδιος είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Scientist ότι οποιαδήποτε αγωγή σε βάρος του ήταν αστήριχτη.
Στην σελίδα του στην Wikipedia, που πλέον έχει διαγραφεί, ο Desai παρουσιαζόταν να έχει διδακτορική διατριβή στα νομικά και PhD στην ανατομία και την κυτταρική βιολογία. Σε ένα βιογραφικό του Desai σε μπροσούρα διεθνούς συνεδρίου, τον θέλει να έχει αναλάβει πολλούς ηγετικούς ρόλους στην κλινική ιατρική.
«Δεν υπάρχει καμία απόδειξη στο διαδίκτυο ότι η εταιρεία διέθετε οποιοδήποτε αναλυτικό λογισμικό πριν από έναν χρόνο. Χρειάζεται μήνες μόνο για κοιτάξουν αυτές τις βάσεις δεδομένων, απαιτείται δίκτυο επιτροπών επανεξέτασης, κλιμάκια ασφαλείας και διοίκηση. Δεν γίνεται απλά με μία αίτηση και μια σύντομη κουβέντα», προσθέτει ο Ellis της Nous Group.
Καμία πληροφορία δεν έχει προς το παρόν δημοσιευτεί, σχετικά με τη βάση δεδομένων, ούτε καν τα ονόματα των νοσοκομείων, την ίδια ώρα που το περιοδικό Lancet φαίνεται να έχει δημοσιεύσει 19 έρευνες που βασίζονται σε αυτά τα αμφιλεγόμενα στοιχεία. Τώρα 120 γιατροί αμφισβητούν ευθέως την εγκυρότητα του περιοδικού.
Με πληροφορίες από Guardian
σχόλια