Υπάρχει μόνο μία φωτογραφία του θιβετιανού Gedhun Choekyi Nyima, ενός από τους διασημότερους «εξαφανισμένους» ανθρώπους παγκοσμίως.
Είναι ένα σχεδόν θολό στιγμιότυπο, που τραβήχτηκε όταν ήταν μόλις 6 ετών και δείχνει ένα αγόρι με ροδαλά μάγουλα και ένα απαθές βλέμμα στα μάτια του.
Αυτό το αγόρι είναι τώρα 31 ετών και χθες συμπληρώθηκαν ακριβώς 25 χρόνια από τότε που ο ίδιος με την οικογένειά του εξαφανίστηκαν από την Κίνα, τρεις ημέρες αφότου αναγνωρίστηκε ως η μετενσάρκωση του Πάντσεν Λάμα, του δεύτερου πιο σημαντικού προσώπου στον Θιβετιανό Βουδισμό. Πάντσεν Λάμα, που σημαίνει «πνευματική αυθεντία», είναι ο τίτλος που δίνεται στον έναν από τους δύο ηγέτες του Θιβετιανού Βουδισμού- ο άλλος είναι ο Δαλάι Λάμα.
Έκτοτε δεν έχουν υπάρξει ανεξάρτητα νέα για την τύχη του.
Οι Θιβετιανοί εκτός Κίνας, με αφορμή την επέτειο, ζητούν την απελευθέρωσή του, ωστόσο μόνο οι κινεζικές αρχές γνωρίζουν πού είναι και, έχοντας ελάχιστα ελάχιστα εδώ και 25 χρόνια, υπάρχουν μικρές πιθανότητες να προσφέρουν τώρα καινούργιες πληροφορίες.
Για εκείνους που θέλουν τον Πάντσεν Λάμα ελεύθερο, η υπόθεση είναι απλώς ένα δείγμα της εξουσίας των Κινέζων ηγετών, που μπορούν να «εξαφανίσουν» εντελώς κάποιον με λίγες συνέπειες είτε για τους ίδιους είτε για την χώρα τους.
Το αρμόδιο τμήμα των Ηνωμένων Εθνών για μη εθελοντικές εξαφανίσεις προσπαθεί να ανακαλύψει τι συνέβη στον Gedhun Choekyi Nyima από το 1995, αλλά έχει μάθει ελάχιστα.
Λίγες εβδομάδες πριν τα 25 χρόνια από την εξαφάνισή του, έδωσε στο BBC σχετική ανακοίνωση για τις προσπάθειες. «Η κυβέρνηση της Κίνας έχει απαντήσεις αρκετές φορές, αλλά οι πληροφορίες που παρείχε θεωρήθηκαν ανεπαρκείς για την εξακρίβωση της υπόθεση, η οποία παραμένει σε εκκρεμότητα».
Το 2013, η συγκεκριμένη ομάδα του ΟΗΕ είχε ζητήσει στην κινεζική κυβέρνηση να της επιτρέψει την επίσκεψη στη χώρα. Στην ετήσια αναφορά της πέρυσι, έξι χρόνια μετά το αίτημα, λέει πως ακόμη περιμένει μια απάντηση.
Αν και το Πεκίνο δεν λέει πολλά, υπάρχουν λόγοι γιατί η Κίνα μπορεί να ήθελε αυτό το συγκεκριμένο αγόρι να εξαφανιστεί.
Στον Θιβετιανό Βουδισμό, του Πάντσεν Λάμα υπερέχει μόνο ο Δαλάι Λάμα, που έφυγε από το Θιβέτ το 1959 και έγινε εναλλακτική πηγή δύναμης για τους Θιβετιανούς που μισούσαν τον έλεγχο της Κίνας στην συγκεκριμένη περιοχή.
Υπονοείται, λογικά, πως η Κίνας δεν ήθελε ο Πάντσεν Λάμα να αποκτήσει ίδια εξουσία και να γίνει αντίστοιχα εμπόδιο στην διακυβέρνηση του Θιβέτ.
Μετά την εξαφάνιση του Gedhun Choekyi Niyima, η Κίνα επέλεξε τον δικό της Πάντσεν Λάμα, ενώ πολλοί πιστεύουν πως θα επιλέξει επίσης δικό της Δαλάι Λάμα όταν πεθάνει ο τωρινός.
Οι αντιφατικές απαντήσεις της Κίνας
Μέσα στα χρόνια, η κινεζική κυβέρνηση έχει δώσει ορισμένες πληροφορίες σχετικά με την εξαφάνιση του Πάντσεν Λάμα, ακόμη και αν ήταν μόνο για να διαψεύσει πως κάτι συνέβαινε.
Αμέσως μετά την εξαφάνισή του, είχε πει στο αρμόδιο τμήμα του ΟΗΕ πως «ποτέ δεν υπήρξε θέμα εξαφάνισης και απαγωγής της οικογένειας του μετενσαρκωμένου παιδιού» και πως ο σχετικός ισχυρισμός ήταν σκευωρία που φαντάστηκε «η ομάδα του Δαλάι Λάμα».
Την επόμενη χρονιά το 1996, άλλαξε την ιστορία. Η Κίνα είπε πως «μερικές αδίστακτες ψυχές» είχαν προσπαθήσεις να αρπάξουν το αγόρι και να το βγάλουν στο εξωτερικό οπότε οι γονείς τους ζήτησαν προστασία, κάτι που η χώρα έσπευσε να τους παρέχει.
Παρά την ασφάλεια, το Πεκίνο είπε πως το αγόρι και η οικογένειά του ζούσαν φυσιολογικές ζωές και δεν ήθελαν να τους ενοχλήσει κανείς, κάτι που επαναλαμβάνουν έκτοτε, ενώ μια στο τόσο η κινεζική κυβέρνηση φροντίζει να καθησυχάσει πως όλα βαίνουν καλά.
Το 1998, η κυβέρνηση είπε στον ΟΗΕ πως η μητέρα του Πάντσεν Λάμα εξέτιε ποινή στην φυλακή, παρόλο που δεν διευκρινίστηκε ποτέ για ποιο λόγο ή για πόσο καιρό καταδικάστηκε.
Ανά περιόδους υπήρξαν βέβαια και άλλες πηγές πληροφόρησης. Το 2000, ο Robin Cook, Βρετανός τότε υπουργός Εξωτερικών, είπε πως η Κίνα έδειξε σε Βρετανούς αξιωματούχους δυο φωτογραφίες ενός αγοριού που υποστήριζαν ότι είναι ο εξαφανισμένος Πάντσεν Λάμα.
Η μία έδειχνε ένα παιδί να παίζει επιτραπέζιο τένις και στην άλλη, το αγόρι έγραψε κινεζικούς χαρακτήρες σε έναν μαυροπίνακα. Οι Βρετανοί μπόρεσαν να δουν τις φωτογραφίες αλλά όχι να τις κρατήσουν.
Το 2007, Θιβετιανοί αξιωματούχοι δήλωσαν στο BBC πως ο εξαφανισμένος Πάντσεν Λάμα θα ήθελε να ζήσει εν ειρήνη και δεν θέλει να τον ενοχλούν. Τα τελευταία νέα για εκείνον ήταν πριν από δυο χρόνια, όταν η Κίνα είπε στον ΟΗΕ πως ο Πάντσεν Λάμα ζούσε μια κανονική ζωή και είχε δουλειά.
Επίσης, προ διετίας ο Δαλάι Λάμα είπε ότι διαθέτει «αξιόπιστες πληροφορίες» πως είναι ακόμη ζωντανός, αλλά έκτοτε δεν έγινε τίποτα περισσότερο γνωστό.
«Πήραν τον ίδιο και την οικογένειά του»
Ο καθηγητής Jeremy Sarkin, που υπηρέτησε στην συγκεκριμένη ομάδα των Ηνωμένων Εθνών το διάστημα 2008-2014, λέει πως η Κίνα είχε ξεκάθαρα εξαφανίσει τον Πάντσεν Λάμα, κόντρα στους κανόνες προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Τα λόγια που χρησιμοποιούν οι Κινέζοι δεν αρνούνται την πραγματικότητα. Πήραν τον ίδιο και την οικογένειά του. Θα έπρεπε να μπορούμε να ελέγξουμε αν είναι ασφαλής», είπε.
Το γεγονός πως η Κίνα αποφεύγει να παραδεχθεί ανοιχτά τι έκανε, δεν είναι ασυνήθιστο, ισχυρίζεται ο καθηγητής, που διδάσκει στο Nova University της Λισαβόνας. «Κανένα κράτος δεν θέλει να παραδέχεται πως εξαφανίζει κόσμο», προσθέτει.
Με πληροφορίες από BBC
σχόλια