Οι Αμερικανοί αρέσκονται να αναφέρονται στην πατρίδα τους ως «Η γη των ευκαιριών» και ο όρος «American Dream» είναι πια γνωστός σε όλο τον κόσμο, όμως το κόστος ζωής σε κάποιες από τις μεγαλύτερες και πιο χαρακτηριστικές πόλεις των ΗΠΑ έχει εκτοξευτεί και πλέον ακόμη και οι εργαζόμενοι που αμείβονται με μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ετησίως δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα.
Όπως δείχνουν στατιστικά κάθε είδους, από τις μέσες τιμές των ενοικίων, μέχρι τον πληθωρισμό στις τιμές των τροφίμων και τη δραματική αύξηση στις τιμές των ακινήτων, το πρόβλημα του υψηλού κόστους ζωής είναι πραγματικότητα και εντοπίζεται κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα στην Ανατολική και τη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ.
Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία του Council for Community and Economic Research, με έδρα την Πολιτεία Virginia στις ΗΠΑ, το ετήσιο κόστος ζωής στις κεντρικές περιοχές της Νέα Υόρκης, του Σαν Φρανσίσκο και του Λος Άντζελες ξεπερνά τα 500.000 δολάρια ετησίως.
Λίγο πιο πίσω στην κατάταξη των πιο ακριβών πόλεων των ΗΠΑ βρίσκονται το Σιάτλ, στην Πολιτεία Ουάσινγκτον και η Βοστόνη, στη Μασαχουσέτη, η πρώτη στη δυτική και η δεύτερη στην ανατολική ακτή της αμερικανικής ηπείρου.
Σχεδόν 50% αύξηση στις τιμές των κατοικιών από το 2020
Φυσικά, η ζωή στις μεγάλες πόλεις ανέκαθεν ήταν πιο ακριβή από ότι στην επαρχία, αλλά στις ΗΠΑ το πρόβλημα έχει διογκωθεί σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια. Πριν μερικές δεκαετίες, ένα σπίτι συνήθως κόστιζε περίπου τρεις φορές όσο το ετήσιο εισόδημα του αγοραστή. Αλλά μετά την πανδημία του κορωνοϊού, αυτή η αναλογία δεν ισχύει πια, με τις τιμές των κατοικιών στις ΗΠΑ να παρουσιάζουν δραματική αύξηση ύψους 47% από τις αρχές του 2020.
Τώρα, οι τιμές πώλησης των ακινήτων αντιστοιχούν με περίπου πέντε φορές το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών, σύμφωνα με μια πρόσφατα δημοσιευμένη έκθεση του Joint Center for Housing Studies του Χάρβαρντ. Μάλιστα, τα δεδομένα δείχνουν ότι το πρόβλημα θα μπορούσε να πάρει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις στο μέλλον.
Φυσικά, η αυξανόμενη αξία των ακινήτων δεν είναι απαραίτητα αρνητική εξέλιξη, αλλά μόνο αν τα εισοδήματα των πολιτών παρουσιάζουν παρόμοια τάση. Όμως αυτό δε συμβαίνει στις ΗΠΑ, ειδικότερα στα μεγάλα αστικά κέντρα στις ακτές της χώρας, όπως φαίνεται και στο παρακάτω γράφημα, το οποίο συμπεριλήφθηκε στη μελέτη του Χάρβαρντ. Όσο πιο βαθύ κόκκινο είναι το χρώμα μίας περιοχής, το πιο ακριβά είναι τα ακίνητα σύγκριση με το μέσο εισόδημα.
Οι περισσότερες «κόκκινες» περιοχές πράγματι εντοπίζονται στις δύο ακτές, με μεγαλύτερη συγκέντρωση στις Πολιτείες της Καλιφόρνιας, του Μαϊάμι και της Νέας Υόρκης. Παράλληλα, άλλο ένα μεγάλο εμπόδιο στην αγορά σπιτιού για τους Αμερικανούς είναι τα υψηλά επιτόκια στα στεγαστικά δάνεια, τα οποία επίσης αυξήθηκαν στον απόηχο της πανδημίας του κορωνοϊού.
Όπως εξηγεί ο Ντάνιελ ΜακΚιου, ένας από τους συντελεστές της μελέτης του Χάρβαντ, «Το διπλό «πλήγμα» των υψηλών τιμών και των υψηλών επιτοκίων έχει καταστήσει την ιδιοκατοίκηση απρόσιτη για όλα τα νοικοκυριά εκτός από τα πιο προνομιούχα».
Ως αποτέλεσμα, όμως, τα άτομα που κατάφεραν να εξασφαλίσουν χαμηλά επιτόκια στο στεγαστικό τους δάνειο, τώρα αρνούνται να πουλήσουν τα σπίτια τους, κάτι που προφανώς οδηγεί σε περεταίρω αύξηση των τιμών.
Παράλληλα, καθώς η αγορά σπιτιού δεν είναι πια μία ρεαλιστική επιλογή για την πλειονότητα των Αμερικανών, όλο και περισσότερα άτομα νοικιάζουν, έτσι τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί και οι τιμές των ενοικίων. Σύμφωνα με τη μελέτη του Χάρβαρντ, από το 2001, οι τιμές των ενοικίων στις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί με ρυθμούς 10 φορές υψηλότερους από ότι οι μέσοι μισθοί των ενοικιαστών.
«Το συνολικό μέσο κόστος κατοικίας στις ΗΠΑ [με προσαρμογή στον πληθωρισμό] είναι υψηλότερο από τότε που συλλέχθηκαν για πρώτη φορά αυτά τα στοιχεία, πριν από περισσότερα από 30 χρόνια», δήλωσε ο ΜακΚιου.
Τι ευθύνεται, λοιπόν, για τη στεγαστική κρίση στις ΗΠΑ;
Σε επιφανειακό επίπεδο, η απάντηση είναι απλή: Δεν υπάρχουν αρκετά σπίτια. Σύμφωνα με την Άλεξ Χοροβιτς, διευθύντρια του Pew Housing Policy Initiative, από τις ΗΠΑ λείπουν από 4 μέχρι 7 εκατομμύρια σπίτια και αυτή η μεγάλη απόκλιση ανάμεσα στην προσφορά και τη ζήτηση κάνει τις τιμές να σκαρφαλώσουν στα ύψη.
Όμως πώς γίνεται μία χώρα με τον οικονομικό πλούτο και τις τεράστιες ανοιχτές εκτάσεις της Αμερικής να χρειάζεται απεγνωσμένα το χτίσιμο νέων κατοικιών; Η Χόροβιτς ρίχνει το φταίξιμο πρωτίστως στην πρακτική του «zoning», δηλαδή σε αυστηρές πολιτικές πολεοδομικού σχεδιασμού που δεν επιτρέπουν το χτίσιμο οικιστικών κτισμάτων, οι οποίες συχνά εφαρμόζονται σε αρκετές μεγάλες πόλεις στην άλλη μεριά του Ατλαντικού.
«Το zoning κάνει πιο δύσκολη την οικοδόμηση κατοικιών στις περιοχές όπου υπάρχουν θέσεις εργασίας. Και έτσι δημιουργήθηκε μια τεράστια έλλειψη κατοικιών. Και κάθε κατοικία γίνεται όλο και πιο ακριβή, είτε πρόκειται για ενοικίαση είτε για αγορά», είπε η Χόροβιτς σε συνέντευξη που παραχώρησε στο NPR.
Με πληροφορίες από NPR, Yahoo News
