Οι αρχές της Σαουδικής Αραβίας επέτρεψαν τη χρήση θανατηφόρου βίας προκειμένου να εκκαθαριστεί η γη και να κατασκευαστεί η φουτουριστική πόλη Neom στην έρημο, από δεκάδες δυτικές εταιρείες.
Την πληροφορία έδωσε ο συνταγματάρχης Rabih Alenezi, πρώην αξιωματικός των υπηρεσιών πληροφοριών της Σαουδικής Αραβίας στο BBC, καθώς αποκαλύπτει πως του δόθηκε εντολή να εκδιώξει χωρικούς από μια φυλή της ερήμου για να ανοίξει το δρόμο για τη «Γραμμή» (The Line), μέρος του - υποτίθεται - οικολογικού έργου της κατασκευής της Neom. Ένας από τους χωρικούς αυτούς, στη συνέχεια δέχθηκε πυροβολισμό και σκοτώθηκε επειδή διαμαρτυρόταν κατά της έξωσης. Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας και η διοίκηση της Neom αρνήθηκαν να σχολιάσουν την πληροφορία στο BBC.
H Neom, η οικολογική πόλη που θα κοστίσει 500 δισεκατομμύρια δολάρια στη Σαουδική Αραβία, αποτελεί μέρος της στρατηγικής του «Saudi Vision 2030», που στοχεύει στη διαφοροποίηση της οικονομίας του βασιλείου από το πετρέλαιο. Το εμβληματικό έργο The Line (Γραμμή), έχει προβληθεί ως μια πόλη χωρίς αυτοκίνητα, θα είναι 200 μέτρα πλάτους και 170 χιλιόμετρα μήκους - αν και μόνο 2,4 χιλιόμετρα του έργου αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το 2030.
Δεκάδες παγκόσμιες εταιρείες συμμετέχουν στην κατασκευή της Neom. Η περιοχή όπου χτίζεται έχει περιγραφεί ως ο τέλειος «κενός καμβάς» από τον Σαουδάραβα ηγέτη, πρίγκιπα διάδοχο Mohamed bin Salman. Αλλά περισσότερα από 6.000 άτομα έχουν μετακινηθεί προκειμένου να προχωρήσει το έργο, σύμφωνα με την κυβέρνησή του - και η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων ALQST με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο εκτιμά ότι ο αριθμός είναι υψηλότερος.
Το BBC ανέλυσε δορυφορικές εικόνες τριών από τα χωριά που κατεδαφίστηκαν - al-Khuraybah, Sharma και Gayal. Σπίτια, σχολεία και νοσοκομεία έχουν εξαφανιστεί από τον χάρτη.
Ο συνταγματάρχης Alenezi, ο οποίος ζει εξόριστος στο Ηνωμένο Βασίλειο από πέρυσι, λέει ότι η εντολή εκκαθάρισης που του ζητήθηκε να εκτελέσει ήταν για την al-Khuraybah, 4,5 χιλιόμετρα νότια της The Line. Τα χωριά κατοικούνταν ως επί το πλείστον από τη φυλή Huwaitat, η οποία ζει στην περιοχή Tabuk στα βορειοδυτικά της χώρας εδώ και γενιές. Ο ίδιος δήλωσε ότι το διάταγμα του Απριλίου 2020 ανέφερε ότι η Huwaitat αποτελούνταν από «πολλούς αντάρτες» και «όποιος συνεχίζει να αντιστέκεται [στην έξωση] θα πρέπει να σκοτωθεί, επομένως έδωσε άδεια για τη χρήση θανατηφόρου βίας εναντίον οποιουδήποτε έμενε στο σπίτι του». Ο Alenezi απέφυγε την αποστολή επινοώντας ιατρικούς λόγους, αλλά ωστόσο το σχέδιο προχώρησε.
Σε μία από αυτές τις περιπτώσεις ο χωρικός Abdul Rahim al-Huwaiti αρνήθηκε να επιτρέψει στην επιτροπή κτηματολογίου να εκτιμήσει την περιουσία του και πυροβολήθηκε από τις σαουδαραβικές αρχές μια μέρα αργότερα, κατά τη διάρκεια της αποστολής εκκαθάρισης. Στο παρελθόν έχουν δημοσιευθεί πολλά βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσων διαμαρτύρονται για τις εξώσεις. Σε δήλωση που εκδόθηκε από την κρατική ασφάλεια της Σαουδικής Αραβίας εκείνη την εποχή, υποτίθεται ότι ο Abdul Rahim al-Huwaiti άνοιξε πυρ εναντίον των δυνάμεων ασφαλείας και αναγκάστηκαν να αντεπιτεθούν. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ο ΟΗΕ έχουν πει ότι σκοτώθηκε απλώς επειδή αντιστάθηκε στην έξωση.
Το BBC, όπως αναφέρεται στο σχετικό ρεπορτάζ του δικτύου, δεν ήταν σε θέση να επαληθεύσει ανεξάρτητα τα σχόλια του συνταγματάρχη Alenezi σχετικά με τη θανατηφόρα βία. Αλλά μια πηγή που γνωρίζει τη λειτουργία της διεύθυνσης πληροφοριών της Σαουδικής Αραβίας δήλωσε ότι η μαρτυρία του συνταγματάρχη - τόσο για τον τρόπο κοινοποίησης της εντολής εκκαθάρισης όσο και για το τι έλεγε - ήταν σύμφωνη με όσα γνώριζαν για τέτοιες αποστολές γενικότερα. Είπαν επίσης ότι το επίπεδο αρχαιότητας του συνταγματάρχη θα ήταν κατάλληλο για να ηγηθεί της αποστολής.
Τουλάχιστον 47 χωρικοί έχουν συλληφθεί μετά από αντίσταση στις εξώσεις, πολλοί από τους οποίους διώχθηκαν με κατηγορίες που σχετίζονται με τρομοκρατία, σύμφωνα με τον ΟΗΕ και την ALQST. Από αυτούς, οι 40 παραμένουν υπό κράτηση και πέντε έχουν καταδικασθεί εις θάνατον, όπως αναφέρει η ALQST. Αρκετοί συνελήφθησαν επειδή απλώς θρήνησαν δημόσια το θάνατο του Αλ Χουβέιτ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ανέφερε η ομάδα.
Οι αρχές της Σαουδικής Αραβίας αναφέρουν ότι σε όσους απαιτείται να μετακινηθούν ώστε να κατασκευαστεί το The Line έχει προσφερθεί αποζημίωση. Όμως τα ποσά που καταβλήθηκαν ήταν πολύ χαμηλότερα από εκείνα που τους είχαν υποσχεθεί, σύμφωνα με την AlQst. Σύμφωνα με τον συνταγματάρχη Alenezi, «η Neom είναι το επίκεντρο των ιδεών του Mohamed Bin Salman. Γι' αυτό ήταν τόσο βάναυσος στην αντιμετώπιση των Huwaitat».
Ένα πρώην ανώτερο στέλεχος του έργου του Neom είπε στο BBC ότι είχε ακούσει για τη δολοφονία του Abdul Rahim al-Huwaiti λίγες εβδομάδες πριν φύγει από τις ΗΠΑ για να αναλάβει τη θέση το 2020. Ο Andy Wirth λέει ότι ρώτησε επανειλημμένα τους εργοδότες του για τις εξώσεις, αλλά δεν έμεινε ικανοποιημένος από τις απαντήσεις. «Απλώς μύριζε κάτι τρομερό [που] είχε επιβληθεί σε αυτούς τους ανθρώπους… Δεν τους πατάς στο λαιμό με τα τακούνια της μπότας σου για να μπορείς να προχωρήσεις», είπε εκείνος. Έφυγε από το έργο λιγότερο από ένα χρόνο μετά την ένταξή του, απογοητευμένος από τη διαχείρισή του.
Ο Malcolm Aw, Διευθύνων Σύμβουλος της Solar Water PLC, διευθύνων σύμβουλος μιας βρετανικής εταιρείας αφαλάτωσης που αποσύρθηκε από ένα έργο 100 εκατομμυρίων δολαρίων για το The Line το 2022, καταγγέλλει: «Μπορεί το έργο να είναι καλό για κάποιους ανθρώπους υψηλής τεχνολογίας που ζουν σε αυτήν την περιοχή, αλλά τι γίνεται με τους υπόλοιπους;». Ο τοπικός πληθυσμός πρέπει να θεωρείται πολύτιμο αγαθό, πρόσθεσε, δεδομένου του πόσο καλά κατανοεί την περιοχή. «Θα πρέπει να αναζητήσετε τη συμβουλή τους για να βελτιώσετε, να δημιουργήσετε, να αναδημιουργήσετε, χωρίς να αφαιρέσετε τις ζωές αυτές».
Οι εκτοπισμένοι χωρικοί ήταν εξαιρετικά απρόθυμοι να σχολιάσουν, φοβούμενοι ότι η ομιλία σε ξένα μέσα ενημέρωσης θα μπορούσε να θέσει σε περαιτέρω κίνδυνο τους κρατούμενους συγγενείς τους, αναφέρει το BBC. Ωστόσο, το δίκτυο μίλησε με όσους εκδιώχθηκαν για ένα άλλο σχέδιο του πρότζεκτ Σαουδική Αραβία 2030. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί λόγω του έργου Jeddah Central στην πόλη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας - που θα περιλαμβάνει μια όπερα, μια αθλητική περιοχή και πολυτελείς μονάδες εμπορίου και κατοικιών. Ο Nader Hijazi [δεν είναι το πραγματικό του όνομα] μεγάλωσε στην Aziziyah - μια από τις περίπου 63 γειτονιές που επλήγησαν από αυτές τις κατεδαφίσεις. Το σπίτι του πατέρα του ισοπεδώθηκε το 2021, μια ενέργεια για την οποία έλαβε προειδοποίηση λιγότερο από ένα μήνα νωρίτερα. Ο Hijazi λέει ότι οι φωτογραφίες που είχε δει από την πρώην γειτονιά του ήταν συγκλονιστικές, λέγοντας ότι παραπέμπουν σε μια εμπόλεμη ζώνη. «Κανούν πόλεμο κατά των ανθρώπων, πόλεμο κατά των ταυτοτήτων μας». Σαουδάραβες ακτιβιστές είπαν στο BBC για δύο άτομα που συνελήφθησαν πέρυσι σε σχέση με τις κατεδαφίσεις στην Τζέντα - το ένα επειδή αντιστάθηκε σωματικά στην έξωση και το άλλο επειδή δημοσίευσαν φωτογραφίες από γκράφιτι κατά της κατεδάφισης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του. Και ένας συγγενής ενός κρατουμένου στην κεντρική φυλακή Νταχμπάν της Τζέντα είπε ότι άκουσαν αναφορές για άλλα 15 άτομα που κρατούνται εκεί - σύμφωνα με πληροφορίες για τη διοργάνωση μιας αποχαιρετιστήριας συγκέντρωσης σε μια από τις γειτονιές που έχουν χαρακτηριστεί για κατεδάφιση. «Η δυσκολία επικοινωνίας με όσους βρίσκονται μέσα στις φυλακές της Σαουδικής Αραβίας σημαίνει ότι δεν μπορέσαμε να το επαληθεύσουμε αυτό», γράφει το BBC.
Ο συνταγματάρχης Alenezi ζει τώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά εξακολουθεί να φοβάται για την ασφάλειά του. Λέει ότι ένας αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών του είπε ότι θα του προσφερθούν 5 εκατομμύρια δολάρια εάν παρευρεθεί σε μια συνάντηση στη σαουδαραβική πρεσβεία του Λονδίνου με τον υπουργό Εσωτερικών της Σαουδικής Αραβίας – μια προσφορά που αρνήθηκε. Οι επιθέσεις σε επικριτές της κυβέρνησης της Σαουδικής Αραβίας που ζουν στο εξωτερικό δεν είναι άνευ προηγουμένου - η πιο υψηλού προφίλ είναι αυτή στον δημοσιογράφο Τζαμάλ Κασόγκι, με έδρα τις ΗΠΑ, που δολοφονήθηκε από Σαουδάραβες πράκτορες μέσα στο προξενείο της χώρας στην Κωνσταντινούπολη το 2018. Μια καταδικαστική έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών κατέληξε στο συμπέρασμα του Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν ενέκρινε τη δολοφονία του, κάτι που εκείνος αρνείται.
Αλλά ο συνταγματάρχης Alenezi δεν μετανιώνει για την απόφασή του να παρακούσει τις εντολές σχετικά με τη φουτουριστική πόλη της Σαουδικής Αραβίας. «Ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν δεν θα αφήσει τίποτα να σταθεί εμπόδιο στην κατασκευή της Neom… Άρχισα να ανησυχώ περισσότερο για το τι μπορεί να μου ζητηθεί να κάνω ακόμα και στους δικούς μου ανθρώπους».
Με πληροφορίες από BBC
