Ένα κείμενο για τις πολλές και άχαρες στιγμές της συνταξιοδότησης δημοσιεύθηκε στον Economist, το οποίο, ωστόσο μάλλον απευθύνεται σε μία συγκεκριμένη ελίτ εργαζομένων (κυρίως του εξωτερικού) και σίγουρα όχι στην πλατιά μάζα ανθρώπων που δεν έχουν άλλη επιλογή από το να μη βγουν στη σύνταξη. Και να τι γράφεται στη στήλη του Bartleby:
«Σε ένα επεισόδιο της δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς "The Sopranos", η οποία άρχισε να προβάλλεται τη δεκαετία του 1990, ένας γκάνγκστερ λέει στον Τόνι, από την ομώνυμη οικογένεια, ότι θέλει να αποσυρθεί. «Τι είσαι, παίκτης του χόκεϊ;», απαντά ο Τόνι.
Οι fictional χαρακτήρες μαφιόζων που θέλουν να βάλουν τέλος στη... σταδιοδρομία τους, προφανώς και δεν χρειάζεται να ανησυχούν για σπασμένα δάχτυλα ή άλλες σωματικές βλάβες. Έχουν, όμως, να αντιμετωπίσουν άλλες δυνητικά οδυνηρές απώλειες: εισοδήματος, στόχου ή το πιο οδυνηρό, σπουδαιότητας.
Άλλοι πάλι, πραγματικοί άνθρωποι, ονόμα της παγκόσμιας δημόσιας ζωής δεν έχουν σκοπό να συνταξιοδοτηθούν. Ο Giorgio Armani αρνείται να εγκαταλείψει τον ρόλο του ως διευθύνων σύμβουλος του οίκου μόδας του σε ηλικία 89 ετών. Το γεγονός ότι είναι ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος της Ιταλίας δεν έχει μειώσει την εργασιακή του ηθική. Ο Charlie Munger, βοηθός του Warren Buffett στην Berkshire Hathaway, εργαζόταν για τον επενδυτικό οίκο μέχρι που πέθανε στα τέλη του περασμένου έτους σε ηλικία 99 ετών. Ο ίδιος ο Buffett συνεχίζει δυναμικά στα 93 του χρόνια.
Μόνο που εδώ υπάρχει μία ειδοποιός διαφορά: ο Armani, ο Buffett ή ο Munger μένουν ενεργοί επαγγελματικά σε προχωρημένη ηλικία γιατί έχουν την επιλογή να το κάνουν. Θα μπορούσαν και να μην το κάνουν. Την ίδια στιγμή, μία πρόσφατη δημοσκόπηση διαπίστωσε ότι σχεδόν ένας στους τρεις Αμερικανούς δηλώνει ότι μπορεί να μη βγει ποτέ στη σύνταξη. Η πλειονότητα αυτών που δεν θα αποσυρθούν δήλωσε ότι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να εγκαταλείψουν μια εργασία πλήρους απασχόλησης, ειδικά όταν ο πληθωρισμός τρώει την ήδη πενιχρή επιταγή κοινωνικής ασφάλισης. Ας υποθέσουμε όμως ότι είστε ένας από τους τυχερούς που μπορούν να επιλέξουν να κάνουν στην άκρη. Πρέπει να το κάνετε;
Το φάσμα της εταιρικής ζωής ήταν κάποτε προβλέψιμο. Ανεβαίνατε την ιεραρχία κατά τη διάρκεια της καριέρας σας, αποκτώντας μεγαλύτερο κύρος και μεγαλύτερους μισθούς σε κάθε βήμα. Στη συνέχεια, στις αρχές της δεκαετίας του '60, το απόγευμα της Παρασκευής γινόταν ένα πάρτι συνταξιοδότησης, ίσως ένα χρυσό ρολόι για δώρο, και αυτό ήταν όλο. Την επόμενη ημέρα ο κόσμος των συσκέψεων, των στόχων, των καθηκόντων και της λοιπής πολυπραγμοσύνης ξεθώριαζε. Αν ήσασταν κάπως ανήσυχοι, μπορούσατε να παίξετε μπριτζ ή να βοηθήσετε με τα εγγόνια. Αν δεν είχατε ήδη γίνει γιαγιά ή παππούς, υπήρχαν τα σταυρόλεξα, η τηλεόραση και μια κουβέρτα.
Κάθε φορά που λένε στον Armani να αποσυρθεί και να απολαύσει τους καρπούς της δουλειάς του, απαντά «σε καμία περίπτωση». Αντιθέτως, είναι σαφές ότι τον ενεργοποιεί η καθημερινή συμμετοχή του στη λειτουργία της επιχείρησης, υπογράφοντας κάθε σχέδιο, έγγραφο και απόφαση
Παρόλο που η πνευματική διέγερση τείνει να κρατάει μακριά την κατάθλιψη και την εξασθένιση της μνήμης, πολλοί επαγγελματίες στον τομέα της τεχνολογίας αποσύρονται το συντομότερο δυνατό στη συνιστώμενη ημερομηνία για να δημιουργήσουν χώρο για τη νεότερη γενιά, παραδεχόμενοι ότι θα ήταν μη ρεαλιστικό να διατηρήσουν το προβάδισμά τους στον τομέα. Παρόλα αυτά, το να αποσυρθείς σημαίνει να φύγεις από το κέντρο της σκηνής - ο ελεύθερος χρόνος σου δίνει όλον τον χρόνο του κόσμου, αλλά τείνει να σε περιθωριοποιεί καθώς δεν είσαι πλέον στο παιχνίδι.
Τα πράγματα έχουν αλλάξει.
Η διάρκεια ζωής μεγαλώνει. Είναι αλήθεια ότι αν και τα χρόνια μετά τη συνταξιοδότηση, είναι πολλά, δεν χρειάζεται να οδηγούν σε πλήξη ή σε μια ζωή χωρίς νόημα. Μόλις συνταξιοδοτηθείτε μετά από 32 χρόνια ως δικηγόρος στην Παγκόσμια Τράπεζα, μπορείτε να αρχίσετε να μοιράζετε τον χρόνο σας ανάμεσα στην καλλιτεχνική φωτογραφία ή στο ψαχούλεμα υπαίθριων αγορών για τον εντόπισμο εκείνης της αντίκας που πάντοτε ονειρευόσασταν.
Δεν χρειάζεται να σας λείπει η δουλειά σας ή να υποφέρετε από έλλειψη σκοπού. Αν δεν είστε πλέον επικεφαλής του νοσοκομείου στο οποίο εργαζόσασταν, μπορείτε να ενταχθείτε στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα για περιστασιακές αποστολές, να διδάξετε ή να βοηθήσετε στην τοπική σας κλινική. Η αυτοεκτίμηση και η προσωπική ανάπτυξη μπορούν να προέλθουν από πολλά διαφορετικά σημεία μέρη, συμπεριλαμβανομένης της μη κερδοσκοπικής εργασίας ή της καθοδήγησης άλλων για το πώς να στήσουν μια επιχείρηση.
Μπορεί όμως κάτι να αντικαταστήσει πραγματικά το πλαίσιο και τον ενθουσιασμό του να είσαι μέρος της δράσης; Μπορείτε να έχετε ένα γεμάτο ημερολόγιο χωρίς προθεσμίες, συσκέψεις και λογιστικά φύλλα και να ανθίσετε πραγματικά ως συστηματικός θεατής θεατρικών παραστάσεων, εκθέσεων τέχνης και μαθημάτων μπάντμιντον. Τα χόμπι είναι όλα ωραία και καλά για πολλούς. Αλλά για τους εξαιρετικά πεπειραμένους και «ψημένους» στην επαγγελματική αρένα, όλα αυτά μπορεί να αποδειχθούν άσκοπα, ακόμα και ελαφρώς ενοχλητικά.
Αυτό συμβαίνει επειδή το να είσαι χρήσιμος έχει ένα συγκεκριμένο ηθικό βάθος. Και ο ενθουσιασμός, ακόμα και σε σημαντικά μικρότερες δόσεις από αυτές που λαμβάνατε όταν ήσασταν βαθιά μέσα στο επαγγελματικό παιχνίδι, μπορεί να λειτουργήσει ως αντιγηραντικός ορός. Κάθε φορά που λένε στον Armani να αποσυρθεί και να απολαύσει τους καρπούς της δουλειάς του, απαντά «σε καμία περίπτωση». Αντιθέτως, είναι σαφές ότι τον ενεργοποιεί η καθημερινή συμμετοχή του στη λειτουργία της επιχείρησης, υπογράφοντας κάθε σχέδιο, έγγραφο και απόφαση.
Στο "Seinfeld", μια άλλη τηλεοπτική σειρά της δεκαετίας του 1990, ο Jerry πηγαίνει να επισκεφθεί τους γονείς του, Αμερικανούς της μεσαίας τάξης που μετακόμισαν στη Φλόριντα όταν συνταξιοδοτήθηκαν, τρώγοντας δείπνο το απόγευμα. «Δεν θα φάω με το ζόρι μία μπριζόλα στις 4.30 μόνο και μόνο για να γλυτώσω μερικά δολάρια!», διαμαρτύρεται ο Τζέρι. Προφανώς, με αυτό αναφέρεται στις πολύ πρωινές προσφορές των σούπερ μάρκετ στις ΗΠΑ που τις προλαβαίνουν κυρίως οι συνταξιούχοι, που, μην έχοντας κάτι άλλο να κάνουν βρίσκονται από νωρίς το πρωί στο πόδι.
Ένα τέταρτο του αιώνα μετά, ο 48χρονος αρθρογράφος σας ελπίζει ότι θα γράφει για τον Economist για μερικές δεκαετίες ακόμη. Αλλά ρωτήστε τον ξανά σε 21 χρόνια».
ΠΗΓΗ: Economist
