Tην περασμένη εβδομάδα δημοσιεύσαμε στη LifO το γράμμα ενός παππού που κατακεραύνωνε τη σκληρή και ομοφοβική κόρη του, η οποία, όταν ανακάλυψε ότι το παιδί της είναι gay, το αποκήρυξε. Αυτό έκανε έξαλλο τον προοδευτικό γέροντα, που την πλήρωσε με το ίδιο νόμισμα και ορισμένους ευφυέστατους συνειρμούς.
Δεν ήμασταν οι μόνοι. Δημοσιεύτηκε σε χιλιάδες σάιτ σε όλο τον κόσμο, με κύριο πάροχο το Huffington Ρost. Ήταν καλογραμμένο, συγκινητικό και είχε κοινωνικό νόημα – ό,τι πρέπει για να γίνει viral.
Διαβάζω τώρα (από τον Nick Denton του Gawker) ότι ενδέχεται να μην είναι γνήσιο. Τοο good to be true. Στη μάλλον εξαντλητική προσπάθεια να βρεθεί από πού επιτέλους ξεκίνησε όλος αυτός ο χαμός, βρήκαν ότι το γράμμα αναρτήθηκε πρώτη φορά στo facebook της νεανικής μάρκας FCKH8 που έχει gay-friendly και ακτιβιστικό προφίλ. Τροφή πρώτης τάξεως για το κοινό του.
Στο παρελθόν, τα FCKH8 έχουν ξανανεβάσει μια viral πατάτα –πάλι συναισθηματικά ακτιβιστική–με το γράμμα ενός πατέρα που ενθαρρύνει τον γιο του να βγει απ' την ντουλάπα. Πάλι εκατομμύρια shares, πάλι σύστριγγλο δακρύων, πάλι διαπρύσια κόμεντς στα κοινωνικά δίκτυα.
Άρχισε, λοιπόν, η κουβέντα. Περί αλήθειας και ψεύδους στο Διαδίκτυο. Που καταλήγει σε ένα ερώτημα, όχι και τόσο πρωτοφανές για τα ελαφρά media: Aνάμεσα σε ένα συναρπαστικό ψεύδος και μια ξενέρωτη αλήθεια, τι διαλέγει το μέσο που σκοπό έχει τον πασατέμπο κι όχι τη σοβαρή ειδησεογραφία; Η αλήθεια δεν κάνει πολλά shares -- όπως δεν κάνει κι η εντιμότητα. Η κόλαση ανέκαθεν ήταν φάνκι, σε αντίθεση με τη γλαρή νύστα του παραδείσου.
Οπότε η απάντηση είναι προφανής. Tα ελαφρά media πάντα προτιμούσαν τη δυσδιάκριτη υπερβολή, τον τονισμό του αμφίβολου ρίγους, τα υπονοούμενα και την έλλειψη τεκμηρίωσης. Ειδήσεις χωρίς ρίζες. Ψευδοειδήσεις. Υποστασιοποιημένο σινεμά. Διότι στο λαϊκό κοινό δεν αρκεί να ονειρεύεται. Θέλει να ονειρεύεται την «αλήθεια». Μια πραγματικότητα στην οποία τα όνειρά του έχουν πάρει εκδίκηση: οι πλούσιοι είναι δυστυχείς, οι ομοφοβικοί μαστιγώνονται δημοσίως, οι ταλαιπωρημένες στρατιές των απλών ανθρώπων απονέμουν δικαιοσύνη μέσω status updates.
Οι διαχειριστές σελίδων τύπου Buzzfeed, Upworthy και Gawker, που δεδηλωμένη τους αρχή είναι να δίνουν στο μέγιστο δυνατό κοινό εκείνο που θέλει, ανταπαντούν ότι δουλειά τους είναι να ανακαλύπτουν τι εστί δυνάμει viral κι όχι να διερευνούν ως εντομολόγοι τη γνησιότητά του. Πράγμα που εκτός από κυνικό, ακούγεται βλακώδες. Γι' αυτό και η εχέφρων πλευρά αυτών των γιγαντωμένων μέσων κρούει τον κώδωνα: η τρέλα με τα viral οδηγεί ντουγρού στην ανυποληψία και στο τρελάδικο. Όταν αρθεί πλήρως το αχνό πέπλο που διαχωρίζει στη μικρούλα μας ζωή την αλήθεια από το ψέμα, την πραγματικότητα από το όνειρο (και την αγάπη από το μίσος) και αμοληθούμε σαν σκυλιά στον θρίαμβο της στρεψοδικίας (που ήδη κατακυριεύει τα social media), ε, τότε, κλάφ' τα Χαράλαμπε. Δεν είναι πολύ φρόνιμο και προβλέψιμο ένα τέτοιο κοινό. Αυτοί που μεγαλώνουν χάβοντας viral ονειροφαντασίες, θέλουν όλο και μεγαλύτερο thrill, όλο και πιο καθαρή δόση νοθείας. Πλην αυτού, είναι εντελώς άπιστο. Έτσι όπως έφτασε στη σελίδα σου, παρακινημένο από τη βοή του πλήθους, έτσι αδιάφορα θα στρέψει το κεφάλι προς τα εκεί που ακούγεται η επόμενη κλοτσοπατινάδα – για να συγκινηθεί βεβαίως. Κι εσύ θα τρέχεις πίσω του, ως φτωχή, διεστραμμένη Ρουθ, για να σηκώσεις από κάτω τα πεσμένα άχυρα της προσοχής του. Θλίψη, ε;
Όχι, όχι, λοιπόν. Η μανία με τα viral δεν έχει ουδεμία σχέση με τη δημοσιογραφία, ούτε δημιουργεί έστω έναν στοιχειώδη δεσμό μέσου και αναγνώστη – πράγμα απαραίτητο για να ζήσει ένας οργανισμός που δεν είναι χαμούρης. Είναι επίσης μια παιδική ασθένεια του Διαδικτύου, το οποίο ακόμα δεν έχει χωρίσει με ακρίβεια τις επικράτειές του, δεν έχει μαστιγώσει τη θάλασσα, δεν έχει ονοματίσει τις λειτουργίες του. Άπαξ και ορισθεί ότι τα viral posts που κατακλύζουν το Ίντερνετ είναι ένα νεοφανές υβρίδιο, τρυφερό παιδί του Τρολ και της Προβολής –ψυχαναλυτικά ομιλώντας– θα πάψουμε να του δίνουμε σημασία. Θα στραφούμε εκεί που ανέκαθεν στρεφόμαστε όταν τελειώνουν τα ψέματα: στην Αλήθεια και όσους φροντίζουν να την εξακριβώνουν.
Αυτά είχα να σας πω.
Τώρα, επιτρέψτε μου να διαβάσω την εφημερίδα μου.
www.facebook.com/stathis.tsagar
σχόλια