Ξεκίνησα για Τελ Αβίβ. Το θυμόμουν πριν τον πόλεμο, όταν προσπαθούσε να πλασαριστεί σαν το L.A. της Μεσογείου. Έφτασα χάραμα -ο κόσμος ακόμα πιο τσιτωμένος απ' ό,τι παλιά. Λαός πολεμικός, αυστηρός - το πιο κοντινό στους αρχαίους Σπαρτιάτες σήμερα. Με τα καλά του και τα κακά του. Είχε δροσιά στην παραλία με την καθαρή άμμο που έτριζε κάτω από τα δεκάδες Crocs. Λεπτή φέτα φεγγάρι. Σύντομα βαρέθηκα.
Την άλλη μέρα ξύπνησα και ήθελα να πάω στη Ναμπλούς. Ο Lonely Planet έγραφε ότι είναι η πιο γοητευτική και μεγάλη πόλη της Δυτικής Όχθης. Η ενεργητική γυναίκα στη ρεσεψιόν γούρλωσε τα μάτια: Μην πας στη Ναμπλούς! Είπε απότομα.
-Δεν είναι Ισραήλ; Ρώτησα.
-Δυστυχώς είναι. Αλλά είναι μια πόλη διαλυμένη από τον πόλεμο, επικίνδυνη.
Με ένα μοιρασμένο ταξί πήγα στην Ιερουσαλήμ, την πόλη παλίμψηστο, όπου οι πίστεις αλληλεπικαλύπτονται με στρώσεις νευρικές, συχνά αξεδιάλυτες - τελετουργίες που θυμίζουν περισσότερο επίθεση παρά προσευχή. Πρωτεύουσα που τη διεκδικούν δυο λαοί, που δεν έχουν τίποτα κοινό, εκτός από το μίσος. Όμορφη, μυστηριακή. Ρόδινη πέτρα, δεκάδες μνημεία αφιερωμένα σε σημαντικά και ασήμαντα πράγματα, συστάδες από θηλυκά κυπαρίσσια, κισσό, λεμονιές και γιασεμιά. Δροσιά και σιγαλιά, σε πολλά σημεία. Μπήκα στην παλιά πόλη από την αραβική πύλη, την Πύλη της Δαμασκού. Κι ενώ πήγαινα στο Χαράμ αλ-Σαρίφ, στο Θόλο του Βράχου, να δω το κομβικό σημείο της πόλης με το Χρυσό Τρούλο (τον κοινό ναό που οι μεν θεωρούν σημείο όπου θα κάνει τη δευτέρα παρουσία του ο Μεσσίας, οι δε ως τη λυδία λίθο της Ιερουσαλήμ μέσα από την οποία ο Μωάμεθ αναλήφθηκε στους Ουρανούς, αφού ταξίδεψε μόνος μέσα στη νύχτα και είπε την πρώτη του κιμπλα -την προσευχή- του Ισλάμ) έχασα το δρόμο μου και βρέθηκα στο Ναό της Γέννησης.
Ήταν η ώρα του Εσπερινού. Πέντε δόγματα λειτουργούσαν ταυτόχρονα. Οι Καθολικοί πιο θορυβώδεις (με αρμόνιο που αντηχούσε βάρβαρα στα κυψελωτά δωμάτια γύρω από τον τάφο του Χριστού), οι Αρμένιοι πολυπληθείς και με σπρωξίματα, οι Έλληνες... Οι λαρυγγισμοί του ενός προσπαθούσαν να επικαλύψουν τις κραυγές του άλλου και το σύνολο ήταν μια βουή που προκαλούσε δέος, όχι για θρησκευτικούς λόγους αλλά για κοινωνικούς. Και πολιτικούς. Ήταν σαφές ότι μια λάθος κίνηση αρκούσε για να χυθεί αίμα. Καθένας διεκδικούσε την ορθή και αυθεντική ερμηνεία του Χριστιανισμού - κυρίως διεκδικούσε το χώρο και τα λείψανα ενός «προσώπου» για το οποίο τίποτα σχεδόν δεν ξέρουμε, ιστορικά. Κατά κάποιον τρόπο, η ίδια έρις πάνω στο διαμοιρασμό των ιματίων ενός απόντος έθνους ορίζει ολόκληρη την Ιερουσαλήμ και ολόκληρο το Ισραήλ. Βγήκα σοκαρισμένος έξω από τα Τείχη. Από την αραβική γειτονιά ξεκινά ένα λεωφορείο 10 θέσεων για τη Ραμάλα. Το πήρα. Έπεφτε ήδη το απόγευμα. Μου είπαν ότι μόνο μέσω της πρωτεύουσας της Παλαιστίνης μπορώ να φτάσω στη Ναμπλούς.
Μια απόσταση που κανονικά διαρκεί μία ώρα, την κάναμε τρεις. Το λεωφορείο σταματούσε συνέχεια για να ανεβοκατεβάσει Παλαιστίνιους ή για ελέγχους. Μετά την πύλη της Αστυνομίας, με φωτοτυπίες επικηρυγμένων Αράβων στα εσωτερικά τοιχία, ο φιδωτός δρόμος ακολουθούσε το τσιμεντένιο τείχος που υψώθηκε πρόσφατα από τους Ισραηλινούς, περικλείοντας την Παλαιστίνη σε ένα μοντέρνο γκέτο. Συρματοπλέγματα, σκουπίδια, εγκατάλειψη, σωροί από μπάζα κι ανάμεσά τους παιδιά που παίζουν. Κλειστά μαγαζιά, κλειστά σπίτια, σφαλισμένα παράθυρα - το 90% των χτισμάτων μέχρι να φτάσεις στο κέντρο της μικρής πόλης είναι εγκαταλελειμμένα, γκρεμισμένα ή διάτρητα. Όμως στο κεντρική πλατεία με τα πέτρινα λιοντάρια μιας κρήνης στεγνής, η αυθόρμητη και αφελής αραβική συμπεριφορά υπάρχει σε πείσμα των πάντων. Χαμογελαστοί άνθρωποι στο μεγάλο κλειστό παζάρι των τροφίμων, αναρχία στην κίνηση, φωνές και Ουμ Καλσουμ από παλιά κασετόφωνα. Μέχρι να πιω ένα τσάι είχε πάει εφτά - το τελευταίο μοιρασμένο ταξί για Τελ Αβίβ ξεκινούσε, μετά ήταν σχεδόν αδύνατο να επιστρέψω.
Έμεινα ακόμα δυο μέρες στο Τελ Αβίβ, περισσότερο για να ξεκουραστώ και να αποτοξινωθώ από τον αυτισμό της δουλειάς μου. Ένας ταξιτζής μου μίλησε για τη συναυλία της Χάρις Αλεξίου, που είδε πριν λίγες μέρες στο υπαίθριο θέατρο της Καισάρειας: «Όταν τραγουδάει το "Φώσφορο", εδώ στο Ισραήλ πέφτουμε σε έκσταση» μου είπε. Ντράπηκα να του πω ότι δεν ήξερα καν το τραγούδι. Μιλώντας με αυτόν το παράξενο λαό (τον οποίο κάπως κατάλαβα και μέσα από τα βιβλία του Άμος Οζ) επιβεβαίωσα πάλι μια παράξενη συγγένεια που νιώθω μαζί τους στη νευρική πρόσληψη του κόσμου, η οποία ουσιαστικά είναι γιγαντιαία, ολική άμυνα. Τους καταλαβαίνω, αν και διαφωνώ με την πολιτική τους συχνότερα απ' ό,τι συμφωνώ.
Η πτήση της επιστροφής ήταν πάλι χαράματα. Στην «Jerusalem Post» το πρωτοσέλιδο ήταν αφιερωμένο σε μια παρτίδα μάσκες αερίων νέας τεχνολογίας που μόλις παρέλαβε το κράτος του Ισραήλ. Στην Αττική Οδό θυμήθηκα ότι η νεοελληνική νωθρότητα είναι υποπροϊόν της μακράς ειρήνης κι ότι η έστω κυνική ανεμελιά του έθνους δεν είναι αυτονόητη.
σχόλια