Τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποίησε πρόσφατα ο Συνήγορος του Πολίτη σε Κυψέλη, Άνω Πατήσια, Άγιο Παντελεήμονα, Νίκαια, Πέραμα και Ρέντη είναι εντυπωσιακά. Οι κάτοικοι ανέδειξαν ως μεγαλύτερο πρόβλημα των περιοχών αυτών, σε ποσοστό 24,2%, τους ανεπαρκείς και μη συντηρημένους ελεύθερους δημόσιους χώρους και όχι, όπως θα περίμενε κανείς παρακολουθώντας τα δελτία των 20:00, την παρουσία μεταναστών και αστέγων, που βρέθηκαν στη δεύτερη θέση, με 23,1%. Στην τρίτη θέση με 18,9% ακολούθησε ένα πρόβλημα που συνδέεται άμεσα με το πρώτο: οι προβληματικές υποδομές, δηλαδή οι λακκούβες στους δρόμους, τα σπασμένα πεζοδρόμια κ.ά.
Οι γειτονιές είναι ζωντανοί οργανισμοί και επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες, πόσο μάλλον από μια οικονομική κρίση που μπαίνει στον έκτο χρόνο της. Πριν από αυτήν είχαμε να διαχειριστούμε διαφορετικές προκλήσεις, που απέρρεαν από το γεγονός ότι η πόλη μεγάλωνε, σε πληθυσμό και έκταση. Τώρα βλέπουμε και στην Αθήνα το φαινόμενο της αστικής συρρίκνωσης που παρατηρείται σε πόλεις ή τμήματα πόλεων που εμφανίζουν για περισσότερο από δύο χρόνια σημαντική μείωση της οικονομικής, κοινωνικής και δημογραφικής βάσης τους. Αμέτρητες επιχειρήσεις έχουν κλείσει, καταστήματα και γραφεία στέκουν άδεια σε κεντρικούς εμπορικούς δρόμους των περιοχών της πρωτεύουσας, αυξάνονται τα κενά διαμερίσματα, κτίρια και κατοικίες λόγω εξωτερικής μετανάστευσης ή και εσωτερικής προς φθηνότερες γειτονιές των πόλεων ή προς τις ιδιαίτερες πατρίδες στην ελληνική επαρχία.
Θα σκεφτεί κανείς, εδώ ο κόσμος καίγεται και θα ασχοληθούμε με τις λακκούβες στους δρόμους; Ναι, πρέπει να ασχοληθούμε, γιατί όταν μαζεύονται πολλά τέτοια «μικρά πραγματάκια» ο κάτοικος χάνει την πίστη του, διαρρηγνύεται η κοινότητα, η σχέση του πολίτη με την πόλη και λειτουργεί ο καθένας για τον εαυτό του.
Αυτό που έδειξε και η συγκεκριμένη έρευνα είναι ότι υπάρχει ο κίνδυνος να «καθιερωθούν» δύο διαφορετικές Αθήνες. Η μία των θεωρούμενων «καλών» περιοχών και η άλλη που περιλαμβάνει περιοχές όπως αυτές που βρέθηκαν στο επίκεντρο της έρευνας, των οποίων οι κάτοικοι σε ποσοστό 72,8% είναι λίγο έως καθόλου ευχαριστημένοι από τις συνθήκες διαβίωσης. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την απουσία ενός ολοκληρωμένου, συνεκτικού σχεδίου –ή οράματος, αν προτιμάτε–, όμως στην περίπτωσή μας καλό θα ήταν να βάλουμε πιο χαμηλά τον πήχη και να διατηρήσουμε μια ρεαλιστική προσέγγιση.
Οι λακκούβες στους δρόμους είναι μια καλή αφετηρία. Ας ξεκινήσουμε με το να απλοποιήσουμε τη διαδικασία, να καθορίσουμε τους τομείς αρμοδιότητας των τριών (!) φορέων που εμπλέκονται, του δήμου, της περιφέρειας και του ΥΠΕΚΑ, ώστε να αντιμετωπίζονται πιο αποτελεσματικά. Η Περιφέρεια Αττικής είναι υπεύθυνη για 1.447 χιλιόμετρα οδοστρώματος στις κεντρικές οδικές αρτηρίες της πρωτεύουσας (αλλά και για 40.000 φανάρια και το πράσινο στις νησίδες), όμως τα πράγματα δεν είναι τελείως ξεκάθαρα. Η λεωφόρος Κηφισίας, για παράδειγμα, από το άγαλμα του Τρούμαν και πάνω είναι αρμοδιότητα της περιφέρειας, όμως το τμήμα του δρόμου μπροστά στο Καλλιμάρμαρο ανήκει στον Δήμο Αθηναίων και το τμήμα που διέρχεται από την Κηφισιά, στον αντίστοιχο δήμο. Όσον αφορά τη λεωφόρο Αλεξάνδρας, ενώ ανήκει ολόκληρη στην περιφέρεια, ο Δήμος Αθηναίων είναι υπεύθυνος για την κεντρική νησίδα και τις λακκούβες που ακουμπούν στα πεζοδρόμια...
Θα σκεφτεί κανείς, εδώ ο κόσμος καίγεται και θα ασχοληθούμε με τις λακκούβες στους δρόμους; Ναι, πρέπει να ασχοληθούμε, γιατί όταν μαζεύονται πολλά τέτοια «μικρά πραγματάκια» ο κάτοικος χάνει την πίστη του, διαρρηγνύεται η κοινότητα, η σχέση του πολίτη με την πόλη και λειτουργεί ο καθένας για τον εαυτό του. Αν θέλουμε να το πάμε λίγο πιο μακριά, μπορούμε να μιλήσουμε και για τη θεωρία του «σπασμένου παραθύρου», η οποία υποστηρίζει ότι το καλά συντηρημένο αστικό περιβάλλον δημιουργεί μια ατμόσφαιρα τάξης και λειτουργεί αποτρεπτικά για την παραβατικότητα – και το αντίστροφο. Και αν δούμε και τα υπόλοιπα ευρήματα της έρευνας θα συνειδητοποιήσουμε ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος ολόκληρα κομμάτια της πόλης να μείνουν αποκλεισμένα: το 48,5% των ερωτηθέντων δυσκολεύεται να αποπληρώσει τις οφειλές του, στο 17% έχει διακοπεί στο πρόσφατο παρελθόν η ηλεκτροδότηση ή υδροδότηση στο σπίτι του λόγω ανεξόφλητων λογαριασμών, το 17% δεν διαθέτει σταθερή τηλεφωνική σύνδεση, το 23,2% δεν έχει υπολογιστή, το 27,2% δεν έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
Ο αναπληρωτής Συνήγορος του Πολίτη Βασίλης Καρύδης δήλωσε στην «Καθημερινή» σχετικά με την έρευνα ότι του προκάλεσε εντύπωση το γεγονός πως οι άνθρωποι απαντούσαν, δεν ντρεπόντουσαν, φοβούμενοι το στίγμα της φτώχειας. «Δεν έδειχναν καθόλου ντροπή. Αντιθέτως, ήταν πρόθυμοι. Αισθάνονταν ότι είχαν επιτέλους κάπου να απευθυνθούν, κάπου να τα πουν. Σε πολλούς ανθρώπους αρκεί ότι έδωσε κάποιος σημασία». Η αίσθηση του ανήκειν, ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της γειτονιάς στο παρελθόν, κινδυνεύει να χαθεί οριστικά.
σχόλια