Πριν από κάποια χρόνια ένας πολύ γνωστός Καναδός επικοινωνιολόγος είχε πει ότι «τα χαρτονομίσματα είναι η πιστωτική κάρτα του φτωχού». Στη χώρα μας η επιβολή των capital controls στις τράπεζες επέφερε κατάρρευση των οικονομικών σταθερών, ενώ η συμπεριφορά μας στις χρηματικές συναλλαγές άλλαξαν διαπαντός. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έχουν βγει στην επιφάνεια νέες μορφές συναλλαγής, όπως το ψηφιακό νόμισμα bitcoin. Στην αρχή ήταν κάτι που αφορούσε αποκλειστικά τους χρήστες ηλεκτρονικών αγορών, ενώ στη συνέχεια πολλοί αξιοποίησαν τη λειτουργία του και μίλησαν για την ιδανική εναλλακτική λύση στο πρόβλημα της ρευστότητας. Το πιο σημαντικό είναι ότι μιλάμε για ένα εντελώς ανοιχτό χρηματοπιστωτικό δίκτυο, παγκόσμιο, που δεν ανήκει αλλά και δεν ελέγχεται από κανέναν. Την περασμένη εβδομάδα το bitcoin επανήλθε στην επικαιρότητα λόγω της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία κρίνει «ότι οι συναλλαγές με εικονικά νομίσματα θα πρέπει να απαλλάσσονται από τον φόρο προστιθέμενης αξίας με τον ίδιο τρόπο που συμβαίνει και με τα συμβατικά συναλλάγματα σε μετρητά». Κάπως έτσι, μετά το «spread», το «haircut», τα «CDS», το «PSI» ή το «bail-out», άλλη μια λέξη ήρθε να προστεθεί στο λεξιλόγιο της κρίσης. Στην προσπάθειά μας να ερευνήσουμε αυτό τον ιδιόμορφο κόσμο του ψηφιακού νομίσματος, ζητήσαμε τη βοήθεια του Συμβούλου Επιχειρήσεων και ιδρυτή του BTCGreece, Θάνου Μαρίνου.
«Τι είναι το bitcoin και σε τι μπορεί να χρησιμεύσει;». «Το bitcoin είναι το πρώτο αποκεντρωμένο ψηφιακό νόμισμα. Η βασική του διαφοροποίηση έγκειται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει μια κεντρική τράπεζα που να ρυθμίζει την έκδοση και την κυκλοφορία του, παρά μόνο οι miners, οι οποίοι χρησιμοποιούν το δίκτυο και ουσιαστικά επικυρώνουν τις συναλλαγές που πραγματοποιούνται. Είναι βασισμένο σε μια πρωτοποριακή τεχνολογία που έχει ήδη αρχίσει να γίνεται αποδεκτή από παραδοσιακούς παίκτες του χρηματοπιστωτικού συστήματος, όπως οι τράπεζες. Αξίζει να επισημάνουμε ότι οι συναλλαγές γίνονται ανώνυμα, αλλά δημόσια στο Διαδίκτυο, ενώ κατά κύριο λόγο βασίζεται σε ένα δίκτυο εξυπηρετητών (servers) για τη μετάδοση και επιβεβαίωση των συναλλαγών». Στη διευκρίνιση που του ζητώ για το τι είναι οι «miners» απαντά «ουσιαστικά είναι εκείνοι που διαχειρίζονται το δίκτυο και ελέγχουν-δημιουργούν τα bitcoins μέσα από τη δύναμη του δικτύου, ενώ παράλληλα είναι και μέρος του συστήματος επιβεβαίωσης των συναλλαγών».
Το bitcoin μπορεί να είναι ανώνυμο αλλά δεν είναι μη ανιχνεύσιμο. Όλες οι συναλλαγές καταγράφονται στο κατάστιχο του συστήματος (ledger) και είναι διαθέσιμες σε όλους, χρήστες και μη.
«Με τι τρόπους μπορεί κάποιος να ξεκινήσει τις συναλλαγές; Χρειάζονται ορισμένες προϋποθέσεις;». «Το bitcoin, πέρα από τη δυνατότητα να κάνεις τις συναλλαγές σου με μικρότερο κόστος, μεγαλύτερη ασφάλεια και ταχύτητα, έχει ως κύριο γνώρισμά του τη διαφάνεια της συναλλαγής, χωρίς να μοιράζεται ο χρήστης απολύτως προσωπικά δεδομένα. Όλες οι συναλλαγές που γίνονται και επιβεβαιώνονται, όπως είπαμε, από τους miners του δικτύου είναι καταχωρισμένες σε ένα κατάστιχο(ledger), το οποίο είναι προσβάσιμο σε όλους και μπορείς ανά πάσα στιγμή να επιβεβαιώσεις πότε και αν έγινε η συναλλαγή. Για να ξεκινήσει κάποιος, πρέπει απλώς να αγοράσει bitcoin από κάποιο online ανταλλακτήριο ή να παράγει bitcoin ως miner. Επίσης, πρέπει να αποκτήσει ένα "πορτοφόλι bitcoin", ώστε να μπορεί να δέχεται και να αποθηκεύει με ασφάλεια τα ψηφιακά του νομίσματα» απαντά.
«Θα μπορούσες να μας εξηγήσεις τη διαδικασία για κάποιον αρχάριο που δεν γνωρίζει καθόλου περί τίνος πρόκειται και θα ήθελε να ασχοληθεί; Ας αναφέρουμε και ενδεικτικά παραδείγματα συναλλαγών που γίνονται τώρα στην Ελλάδα». «Κάποιος που δεν γνωρίζει αρκετά για το bitcoin θα πρέπει να μάθει περισσότερα πριν επενδύσει χρόνο και χρήματα. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, καθώς η τεχνολογία είναι διαρκώς εξελισσόμενη και θα πρέπει να διατηρούμε ασφαλή τον υπολογιστή μας καθώς και το "ψηφιακό πορτοφόλι" μας. Γι' αυτό θα πρότεινα οι πρώτες συναλλαγές να είναι με μικρά ποσά τους ενός με δύο ευρώ, ωσότου κατανοήσει πλήρως ο χρήστης όλες τις διαδικασίες, οι οποίες παρουσιάζονται αναλυτικά πριν μπεις να κάνεις οποιαδήποτε ενέργεια. Τα πιο πολλά παραδείγματα αφορούν αγορά bitcoin ως επένδυση για την πληρωμή υπηρεσιών servers ή ecommerce, καθώς και για την πληρωμή προμηθευτών που βρίσκονται εκτός Ελλάδος από πλευράς των εγχώριων επιχειρήσεων. Στην αρχή, το 2014 που φέραμε το BTCGreece στην Ελλάδα, οι περισσότεροι χρήστες μας ήταν άνθρωποι κοντά στην τεχνολογία. Πλέον οι πελάτες μας είναι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αλλά και άνθρωποι που θέλουν να έρθουν πιο κοντά στη νέα αυτή τεχνολογική καινοτομία» αναφέρει.
Η τιμή συναλλαγής σήμερα είναι στα 259 ευρώ το 1 bitcoin, ενώ η προμήθεια αγοράς στην πλατφόρμα BTCGreece είναι 0,3%. Υπάρχει όριο ανάληψης, καθημερινό ή μηνιαίο; «Ναι, υπάρχει. Πενήντα ευρώ ημερησίως και διακόσια ευρώ τον μήνα. Εδώ θα ήθελα να προσθέσω ότι σκοπός μας είναι να δώσουμε την ευκαιρία σε όσο το δυνατόν περισσότερους Έλληνες να αγοράσουν bitcoin. Στόχος δεν είναι να δώσουμε σε 10 ανθρώπους 100.000 ευρώ αλλά σε 100.000 ανθρώπους από 10 ευρώ» υποστηρίζει ο κ. Μαρίνος.
Στη συνέχεια, η συζήτηση επικεντρώνεται στους τραπεζικούς περιορισμούς αλλά και στις απόψεις των επικριτών του bitcoin. Ήταν τα capital controls η βασική αιτία για να στραφούν αρκετοί στο bitcoin; «Τα capital controls απλώς επιτάχυναν την αποδοχή του bitcoin στην ελληνική κοινωνία και οικονομία. Είναι αλήθεια πως αρκετοί αγόρασαν το πρώτο τους bitcoin στη διάρκεια της βίαιης επιβολής των capital controls, αλλά πλέον οι αγοραστές bitcoin είναι αρκετά περισσότεροι αλλά και από διαφορετικές ηλικιακές ομάδες».
«Πολλοί ισχυρίζονται ότι η αγορά bitcoin είναι ανεξέλεγκτη και κρύβει κινδύνους. Τι απαντάς και πώς μπορεί κάποιος να προστατευτεί;». «Το bitcoin είναι αποκεντρωμένο και χωρίς έλεγχο από οποιαδήποτε κεντρική εξουσία. Επιτρέπει σε χρήστες και μη να έχουν απόλυτη διαφάνεια στην εκτέλεση των συναλλαγών τους .Όπως προστατεύουμε το συμβατικό μας πορτοφόλι και τους κωδικούς του e-banking, έτσι πρέπει να προστατεύουμε το ψηφιακό μας πορτοφόλι και τις συναλλαγές με bitcoin».
«Έχει όμως συνδεθεί και με τη σκοτεινή πλευρά του Ίντερνετ, όπως η αγορά ναρκωτικών ή όπλων. Γιατί κάποιος να εμπιστευτεί τις συναλλαγές του με αυτό τον τρόπο;». «Το bitcoin μπορεί να είναι ανώνυμο αλλά δεν είναι μη ανιχνεύσιμο. Όλες οι συναλλαγές καταγράφονται στο κατάστιχο του συστήματος (ledger) και είναι διαθέσιμες σε όλους, χρήστες και μη. Σαν BTCGreece έχουμε περάσει στο επόμενο στάδιο και δεχόμαστε μόνο καταθέσεις από πελάτες εγγεγραμμένους στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, χρήστες δηλαδή των οποίων είναι ήδη γνωστή η ταυτότητά» επισημαίνει.
Είναι προφανές ότι μια νέα ψηφιακή πραγματικότητα αναπτύσσεται και αρχίζει να επεκτείνεται και στη χώρα μας. Όλα προς τα εκεί οδηγούν; «Φυσικά. Ας μην ξεχνάμε ότι το bitcoin είναι μόνο μια εφαρμογή της τεχνολογίας του blockchain, η οποία και βρίσκεται από πίσω. Για να το αντιληφθούμε καλύτερα, ας σκεφτούμε ότι το email είναι απλώς μία από τις εφαρμογές του Ίντερνετ. Πάντως, η τεχνολογία του blockchain του bitcoin έχει ήδη κεντρίσει το ενδιαφέρον του επιχειρηματικού και χρηματο-οικονομικού κόσμου» καταλήγει ο κ. Μαρίνος.
