Νίκος Αυλώνας: Απαραίτητο ένα αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο για την εταιρική διακυβέρνηση και το περιβάλλον
Για να αλλάξει το επιχειρηματικό μοντέλο και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες είναι απαραίτητη η ενεργή συνδρομή της πολιτείας με παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων, όπως η δημιουργία αυστηρού νομοθετικού πλαισίου για την Εταιρική Διακυβέρνηση και το Περιβάλλον.
Τα γεγονότα που σημάδεψαν τα χρόνια της πανδημίας την παγκόσμια κοινότητα σαφώς επηρέασαν και το τοπίο της επιχειρηματικότητας. «Η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής σε πολλά επίπεδα και επηρέασε αναπόφευκτα και τη βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων», επισημαίνει στη συνέντευξή του στη LiFO ο πρόεδρος του Κέντρου Αειφορίας (CSE) και καθηγητής του Πανεπιστημίου του Ιλινόις στο Σικάγο κ. Νίκος Αυλώνας. Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι η οικονομική και κοινωνική κρίση που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία αναμένεται επίσης να δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα για κράτη, κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, καταναλωτές, πολίτες.
Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα ESG (Environment, Social, Governance) του Κέντρου Αειφορίας, η οποία αξιολόγησε 110 ελληνικές εταιρείες που την περίοδο 2019-2020 (έως τον Ιούλιο 2021) εξέδωσαν Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης-ESG, οι κλάδοι που πρωτοστατούν είναι οι τράπεζες, οι ενεργειακές επιχειρήσεις και οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών, όπως και οι κατασκευαστικές, οι επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών και οι φαρμακευτικές. Οι κλάδοι με περιθώρια βελτίωσης, κατά τον καθηγητή, είναι ο τουρισμός και η ναυτιλία. Το βασικό συμπέρασμα πάντως, όπως λέει χαρακτηριστικά ο κ. Αυλώνας, είναι ότι τον τελευταίο χρόνο γίνεται αγώνας δρόμου από τις εισηγμένες επιχειρήσεις για την εναρμόνισή τους με σημαντικά ESG κριτήρια.
Σε κάθε περίπτωση, ο καθηγητής θεωρεί ότι για να αλλάξει το επιχειρηματικό μοντέλο και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες είναι απαραίτητη η ενεργή συνδρομή της πολιτείας με παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων, όπως η δημιουργία αυστηρού νομοθετικού πλαισίου για την Εταιρική Διακυβέρνηση και το Περιβάλλον.
— Κύριε Αυλώνα, ποιες είναι οι τάσεις στο ESG για το 2022;
Καταρχάς, εντείνονται οι προσπάθειες για μηδενικές εκπομπές άνθρακα από κράτη και επιχειρήσεις δεδομένων και των νομοθετικών πιέσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση (net-zero). Το greenwashing (σ.σ. παραπλάνηση του κοινού για πράσινα χαρακτηριστικά προϊόντων) κυριαρχεί, μαζί και οι κίνδυνοι που προέρχονται από αυτό. Οι απαιτήσεις της Generation Z για προϊόντα και υπηρεσίες που σέβονται το περιβάλλον αυξάνονται, μια και η γενιά αυτή είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη ως προς το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή. Οι επενδύσεις και η χρηματοδότηση με κριτήρια ESG (περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εταιρικής διακυβέρνησης) αποτελούν τη νέα κανονικότητα για τις επιχειρήσεις και τις τράπεζες. Επίσης, το κοινωνικό κριτήριο και η ανισότητα των φύλων κερδίζει την προσοχή των επενδυτών και άλλων φορέων, ενώ στο επίκεντρο βρίσκεται και η προστασία των δασών και της βιοποικιλότητας που διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο λόγω της κλιματικής αλλαγής.
— Ποιες είναι οι προκλήσεις για τις επιχειρήσεις ως προς την υλοποίηση στρατηγικών ESG εν μέσω της υγειονομικής κρίσης, του πολέμου στην Ουκρανία, του αυξανόμενου πληθωρισμού και του υψηλού ενεργειακού κόστους;
Η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής σε πολλά επίπεδα και αναπόφευκτα επηρέασε και τη βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Από την άλλη, η οικονομική και κοινωνική κρίση που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία, τις συνέπειες του οποίου ακόμα δεν έχουμε δει πλήρως, αναμένεται να δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα για κράτη, κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, καταναλωτές, πολίτες. Οι παγκόσμιες αυτές ιδιαίτερες και περίπλοκες συνθήκες επηρεάζουν σαφώς το τοπίο της επιχειρηματικότητας αλλά και της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων όπως και τις παγκόσμιες αλυσίδες προμηθειών. Το Συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή COP26 τον περασμένο Νοέμβριο αλλά και οι νέες, εξαιρετικά απαιτητικές ευρωπαϊκές νομοθεσίες έχουν εντείνει την τάση όχι μόνο για ισχυρότερη ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG αλλά και για μηδενικούς στόχους στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα κρατών και επιχειρήσεων σε ένα ιδιαίτερα ευμετάβλητο περιβάλλον.
— Ποια είναι τα βασικά συμπεράσματα της 12ης Έρευνας του Κέντρου Αειφορίας (CSE);
Η έρευνα ESG αξιολόγησε 110 εταιρείες που την περίοδο 2019-2020 (έως τον Ιούλιο 2021) εξέδωσαν Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης – ESG. Το βασικό συμπέρασμα ήταν ότι γίνεται αγώνας δρόμου από τις εισηγμένες επιχειρήσεις για την εναρμόνισή τους με σημαντικά ESG κριτήρια τον τελευταίο χρόνο. Οι επιχειρήσεις που σημειώνουν καλές επιδόσεις παρουσιάζουν και κοινά χαρακτηριστικά, με πιο σημαντικό την ύπαρξη στοχοθέτησης και στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Επίσης, στο πλαίσιο της έρευνας καταγράφηκε αύξηση 22% στην έκδοση Εκθέσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης σε σχέση με την περίοδο 2018-2019, δηλαδή αύξηση 340% τη δεκαετία 2010-2020, 32 εταιρείες έχουν δημοσιευμένη αξιολόγηση των ESG πρακτικών τους, ενώ το 21% των εκθέσεων περιλαμβάνει ποσοτικούς στόχους που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.
— Ποιοι τομείς στην Ελλάδα σημειώνουν καλές επιδόσεις και ποιοι έχουν αρκετά περιθώρια βελτίωσης;
Σύμφωνα με την έρευνα, οι κλάδοι που πρωτοστατούν στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης και των ESG είναι οι τράπεζες, οι ενεργειακές επιχειρήσεις και οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών, όπως και οι κατασκευαστικές, οι επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών και οι φαρμακευτικές. Οι κλάδοι με περιθώρια βελτίωσης είναι ο τουρισμός και η ναυτιλία.
— Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal) παρατηρείται ότι το «E» (Environment) σχεδόν μονοπωλεί το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Πώς προδιαγράφεται το μέλλον για τα άλλα δύο κριτήρια (Social, Governance) στην Ελλάδα και τον κόσμο;
Στην Ελλάδα πρέπει να ενισχυθεί συνολικά η προώθηση πρακτικών ESG από τις επιχειρήσεις και να δοθεί έμφαση στα σημαντικά οφέλη, τόσο επιχειρηματικά όσο και οικονομικά, όπως η βελτίωση της εταιρικής εικόνας και αξιοπιστίας, των σχέσεων με ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders) εντός και εκτός εταιρείας, η προσφορά στην τοπική κοινωνία και η βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος καθώς και η διευκόλυνση της χρηματοδότησης και η βελτίωση της εικόνας προς τους επενδυτές, που παγκοσμίως πλέον στρέφουν τα κεφάλαιά τους προς βιώσιμες, αξιόπιστες επιχειρήσεις. Για να αλλάξει όμως το επιχειρηματικό μοντέλο και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες είναι απαραίτητη η ενεργή συνδρομή της πολιτείας με παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων, όπως η δημιουργία αυστηρού νομοθετικού πλαισίου για την Εταιρική Διακυβέρνηση και το Περιβάλλον.
— Θεωρείτε ότι έχουν γίνει βήματα για να λυθεί το βασικό πρόβλημα των επιχειρήσεων και των επενδυτών, το οποίο αφορά την υιοθέτηση κοινών κριτηρίων και μεθόδων αξιολόγησης των επιδόσεων ESG για τις επιχειρήσεις;
Όντως υπάρχει μεγάλη σύγχυση γύρω από τα κριτήρια ESG και οι επιχειρήσεις συχνά δεν μπορούν να αποφασίσουν ποια είναι τα κατάλληλα για τις ίδιες και πώς να τα εντάξουν στη στρατηγική τους. Το ζήτημα αυτό αποτελεί μεγάλο πονοκέφαλο και για τους επενδυτές που ζητούν τη δημιουργία κοινών προτύπων και μεθόδων αξιολόγησης. Σε παγκόσμιο επίπεδο γίνονται βήματα με την Αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (U.S. Securities and Exchange Commission), που δημοσιοποίησε πρόταση σχετικά με την υποχρέωση των εισηγμένων εταιρειών να γνωστοποιούν στις αρχές ζητήματα σχετικά με την επίδραση των δραστηριοτήτων τους στο περιβάλλον.
Από την άλλη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να εκδώσει Οδηγία Δέουσας Επιμέλειας για την Εταιρική Αειφορία (CSDDD) με επίκεντρο τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Στην Ελλάδα, ο νέος Κώδικας Εταιρικής Διακυβέρνησης δημιουργεί ένα πλέγμα διατάξεων που αφορούν τη διοίκηση των ανώνυμων εταιρειών με στόχο τη διασφάλιση της αξιοπιστίας των εισηγμένων εταιρειών και συνακόλουθα της κεφαλαιαγοράς. Στα θέματα περιβάλλοντος αναμένεται να ψηφιστεί σύντομα και ο νέος κλιματικός νόμος. Παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η βιώσιμη ανάπτυξη είναι μονόδρομος και για τις επιχειρήσεις, καθώς αυτό αφορά όχι μόνο τα κριτήρια ESG αλλά και την ίδια τη βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητά τους.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
