Καθαρή Δευτέρα, Σαρακοστή, η παράδοση το καλεί, το φωνάζει. Ήρθε η ώρα να ψάξεις για ό,τι καλό και φρέσκο βγάζει η θάλασσα.
Το ελληνικό σαρακοστιανό τραπέζι τηρεί μακρόχρονες παραδόσεις και η ποικιλία των εδεσμάτων του μας εισάγει σε μια συγκεκριμένη διαιτητική φιλοσοφία. Είναι πλούσιο, χορταστικό και θρεπτικό.
Ίσως φαντάζει περίεργο να αναζητά κανείς τις γευστικές δημιουργίες της Σαρακοστής που συνδέεται με τη νηστεία. Ωστόσο μέσα ακριβώς από αυτή την αναζήτηση ανακαλύπτουμε πόσο εντυπωσιακός είναι ο πλούτος των νηστίσιμων φαγητών που έχει εφεύρει κάθε περιοχή της Ελλάδας με δεδομένη την αποχή από κάθε ζωικό προϊόν.
Η διατροφή ως στοιχείο του ελληνικού πολιτισμού είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τα έθιμα κάθε τόπου. Στην πραγματικότητα, μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες το ημερολόγιο της νηστείας πριν από το Πάσχα τηρούνταν ευλαβικά.
Οι νοικοκυρές αξιοποιούσαν στην μαγειρική τους τα υλικά της εποχής και είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι έτσι έχουν προκύψει μια πληθώρα ευφάνταστων συνταγών.
Παρά το γεγονός ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν αφήνει πολλά περιθώρια διατροφικής τελετουργίας πολλοί από τους εκφραστές της σύγχρονης ελληνικής κουζίνας προτείνουν γευστικές προτάσεις εμπνευσμένες από την περίοδο της Σαρακοστής.
Παρά το γεγονός ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν αφήνει πολλά περιθώρια διατροφικής τελετουργίας πολλοί από τους εκφραστές της σύγχρονης ελληνικής κουζίνας προτείνουν γευστικές προτάσεις εμπνευσμένες από την περίοδο της Σαρακοστής.
Ιδού λοιπόν 6 μαγειρικές προτάσεις τόσο νόστιμες που μπορούν να σε κάνουν να ξεχάσεις (για λίγο;) τη σαγήνη του κρέατος και των γαλακτοκομικών.
Το πιάτο του ψαρά
Ο Γιάννης Λιάκου προτείνει μια συνταγή η οποία αξιοποιεί «όλα τα καλά» της θάλασσας που κοσμούν το σαρακοστιανό τραπέζι.
Υλικά
½ κ. κυδώνια
½ κ. χάβαρα
½ κ. γυαλιστερές
250 γρ. αχιβάδες
Χυμό από 1 κ. ντοματίνια σοταρισμένα με σκόρδο και λευκό κρασί
4 κ.σ. ελαιόλαδο
4-5 κλωστές σαφράν
½ κ.γ. μπούκοβο καυτερό
1 ποτήρι κρασιού Μοσχάτο Λήμνου
1 κ.γ. σκόρδο ψημένο
Ξύσμα από 1 πορτοκάλι
Εκτέλεση
Σε βαθύ τηγάνι σε χαμηλή φωτιά σοτάρουμε στο ελαιόλαδο τα μύδια για 4 λεπτά και τα αποσύρουμε. Στο ίδιο τηγάνι σοτάρουμε τα χάβαρα για 4 λεπτά και τα αποσύρουμε. Συνεχίζουμε σοτάροντας μαζί τα κυδώνια, τις γυαλιστερές και τις αχιβάδες για 4 λεπτά, ρίχνουμε το μπούκοβο και σβήνουμε με το γλυκό κρασί.
Προσθέτουμε τον χυμό από τα σοταρισμένα ντοματίνια και το σαφράν, σκεπάζουμε το τηγάνι και σιγομαγειρεύουμε για 5 λεπτά. Ρίχνουμε τα μύδια και τα χάβαρα, τον χυμό λεμονιού και σερβίρουμε με λίγο ελαιόλαδο και ξύσμα πορτοκαλιού. Σερβίρουμε και συνοδεύουμε με κρουτόν σκόρδου, μαγιονέζα αγιολί ή σκορδαλιά.
Ταραμοκεφτέδες
Κανείς δεν αντιστέκεται στη νοστιμιά του κεφτέ και όταν στη θέση του βασικού υλικού ο Βασίλης Βασιλείου βάζει ένα αγαπημένο υλικό όπως ο ταραμάς, το αποτέλεσμα σηκώνει αρκετό ούζο.
Υλικά
150 γρ. ταραμάς λευκός
1 κρεμμύδι μέτριο ψιλοκομμένο
4-5 φέτες ψίχα προζυμένιου ψωμιού
½ μάτσο άνηθος ψιλοκομμένος
½ μάτσο μαϊντανός ψιλοκομμένος
2 κ.σ. ελαιόλαδο
Πιπέρι
Ξύσμα από 1 μοσχολέμονο
Ξύσμα από 1 λεμόνι
Ελαιόλαδο για τηγάνισμα, αλεύρι για τηγάνισμα
Εκτέλεση
Σε τηγάνι με ελαιόλαδο σε μέτρια φωτιά σοτάρουμε το κρεμμύδι ελαφρά για 2-3 λεπτά μέχρι να γυαλίσει. Μουλιάζουμε την ψίχα ψωμιού σε νερό και τη στύβουμε καλά. Σε μπολ αναμειγνύουμε όλα τα υλικά με το κρεμμύδι και ανακατεύουμε μέχρι το μείγμα να γίνει σφιχτό και να πλάθεται. Εάν δεν πλάθεται, προσθέτουμε τριμμένη φρυγανιά.
Αφήνουμε το μείγμα στο ψυγείο για 30 λεπτά. Το πλάθουμε σε μπαλάκια που αλευρώνουμε και σε τηγάνι με ελαιόλαδο σε μέτρια φωτιά τα τηγανίζουμε από όλες τις πλευρές, γυρίζοντας προσεχτικά μέχρι να πάρουν χρυσαφί χρώμα.
Χταπόδι με πλιγούρι
Με έμπνευση κατευθείαν από τα βολιώτικα τσιπουράδικα ο Γρηγόρης Χέλμης δένει το χταπόδι με το πλιγούρι και σε βάζει στο παιχνίδι του μεζέ.
Υλικά
Για το χταπόδι
1 χταπόδι 1.600-1.800 γρ. με κομμένα τα πλοκάμια στη μέση και τη σακούλα στα 4
3 λίτρα νερό
1 κούπα ξίδι
1 κούπα κρασί κόκκινο
1 κ.γ. κόκκους πιπέρι
1 μέτριο καρότο
1 μέτριο κρεμμύδι
1 κοτσάνι σέλερι
2 φύλλα δάφνης
Για το πλιγούρι
100 γρ. πλιγούρι βρασμένο σε νερό με αλάτι μπόλικο
Χυμό λεμόνι
½ μέτρια ντομάτα τριμμένη
30 ml ελαιόλαδο
1 κ.γ. δυόσμος ψιλοκομμένο
Αλάτι, ρίγανη, ξίδι, φρέσκο πιπέρι
Εκτέλεση
Βάζετε όλα τα υλικά που προορίζονται για το βράσιμο, εκτός απ' το χταπόδι σε μια κατσαρόλα. Μόλις πάρει βράση το νερό, ρίχνετε το χταπόδι. Βράζετε σε χαμηλή φωτιά για 45 λεπτά. Κόβετε το χταπόδι σε λεπτές φέτες και ανακατεύετε τα υλικά για το πλιγούρι, δίνοντας ένταση με το ξίδι, το αλάτι και το πιπέρι.
Χταποδοσαλάτα
Το χταπόδι στα καλύτερα του, συνοδεύεται με τα προϊόντα της Πάρου και δέχεται το έμπειρο άγγιγμα του Γιώργου Παρούση.
Υλικά
1 κ. χταπόδι κομμένο σε 8 πλοκάμια
3 κρεμμυδάκια φρέσκα ψιλοκομμένα
2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένο
½ κούπα ελαιόλαδο
4 φύλλα δάφνη
2 σφηνάκια ούζο
Κάππαρη Πάρου και θυμάρι για γαρνίρισμα
Ξίδι Πάρου
Εκτέλεση
Σιγομαγειρεύουμε το χταπόδι με όλα τα υλικά σε πολύ χαμηλή φωτιά για 40-45 λεπτά. Μόλις μελώσει, σερβίρουμε και ραντίζουμε με λίγες σταγόνες ξίδι. Γαρνίρουμε με κάππαρη και θυμάρι.
Καλαμάρι ψητό με ροβίτσα Καλαμάτας και κρέμα φάβας
Αν «δέσεις» το φρέσκο καλαμάρι με τη μεστή γεύση των οσπρίων θα καταλάβεις γιατί το πιάτο του Γιάννη Γαβαλά σου φέρνει ένα μεγάλο κομμάτι Ελλάδας στο πιάτο.
Υλικά
4 μικρά καλαμάρια ή 2 μέτρια
2 κούπες ροβίτσα
2 κούπα φάβα
1 μικρό κρεμμύδι ξερό ψιλοκομμένο
1 κόκκινη πιπεριά ψιλοκομμένη
Μαϊντανό ψιλοκομμένο
3 κ.σ. ελαιόλαδο
Αλάτι, πιπέρι
Χυμός 1 μοσχολέμονου
Χυμός 1 πορτοκαλιού
1 πρέζα ζάχαρη
Εκτέλεση
Βράζουμε τη ροβίτσα σε άφθονο νερό για 20 λεπτά με μια φλούδα μοσχολέμονου, 1 φλούδα πορτοκαλιού και μια πρέζα ζάχαρη. Στραγγίζουμε και περνάμε με κρύο νερό. Βράζουμε σε δυνατή φωτιά τη φάβα με δύο κούπες νερό, 3 κουταλιές ελαιόλαδο και το κρεμμύδι.
Μόλις πάρει βράση χαμηλώνουμε τη φωτιά και σιγομαγειρεύουμε για 20-25 λεπτά, μέχρι να γίνει κρέμα. Αλατοπιπερώνουμε και αποσύρουμε από τη φωτιά.
Φτιάχνουμε λαδολέμονο με τον χυμό των εσπεριδοειδών. Ανακατεύουμε τη ροβίτσα με το λαδολέμονο, την πιπεριά και τον μαϊντανό.
Ψήνουμε τα καλαμάρια σε σχαροτήγανο για 3 λεπτά από κάθε πλευρά. Σερβίρουμε την κρέμα της φάβας, τα καλαμάρια και συνοδεύουμε με τη σαλάτα ροβίτσας.
Σουπιά γιαχνί
Αν μαγειρέψεις αυτά που μόλις έχει βγάλει η θάλασσα πρέπει να το κάνεις με την αυθεντικότητα και το σεβασμό στην πρώτη ύλη που χαρακτηρίζουν τον Κωστή Ζαφειρόπουλο. Σαν να μαγειρεύεις μέσα στο καΐκι.
Υλικά
800 γρ. σουπιά κομμένη σε ροδέλες
1 κρεμμύδι μέτριο ψιλοκομμένο
½ ντομάτα χοντροκομμένη
1 ποτήρι κρασιού ελαιόλαδο
Αλάτι, πιπέρι
Εκτέλεση
Σε βαθύ τηγάνι με ελαιόλαδο σε μέτρια φωτιά σοτάρουμε τη σουπιά για 10 λεπτά. Προσθέτουμε το κρεμμύδι, την ντομάτα, αλάτι, πιπέρι, ανακατεύουμε και σιγομαγειρεύουμε για 20 λεπτά.
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 10.3.2019
