Τη λέξη «κρυπτονομίσματα» –και ιδιαίτερα το Bitcoin‒ την ακούς από φίλους και γνωστούς εδώ και καιρό ως έναν νέο τρόπο επένδυσης. Όσοι έχουν ασχοληθεί μαζί τους, θεωρούν ότι έχουν φέρει μια επανάσταση τόσο μεγάλη όσο και το διαδίκτυο και ότι στο μέλλον θα αντικαταστήσουν το χρήμα, όπως το διαδίκτυο αντικαθιστά με σαρωτικούς ρυθμούς το χαρτί, κυρίως επειδή δεν ελέγχονται από τις κεντρικές αρχές.
Για κάποιους είναι ένας εύκολος τρόπος να πολλαπλασιάσουν τα χρήματά τους, άγνωστος για τους πολλούς, άρα ευκαιρία, γι’ άλλους είναι ένα είδος τζόγου με όλα τα ρίσκα και τα άσχημά του ‒ αν είσαι κάποιας ηλικίας και θυμάσαι τη φούσκα του χρηματιστηρίου, το πιο πιθανό είναι να είσαι επιφυλακτικός απέναντί τους.
Ξαφνικά, όμως, τα κρυπτονομίσματα και τα NFTs (non - fungible tokens) μπήκαν στο λεξιλόγιο όλων για διάφορους λόγους και σταδιακά αφορούν όλο και μεγαλύτερη γκάμα ηλικιών, από ανήλικους μέχρι ηλικιωμένους, ανθρώπους κάθε ιδιότητας και οικονομικής κατάστασης. Και εκεί που μιλούσαν γι’ αυτά μόνο οι techno freak φίλοι σου, μπήκαν στο παιχνίδι καλλιτέχνες –ακόμα και ανήλικοι‒ και από την αρχή της πανδημίας μέχρι αυτήν τη στιγμή που μιλάμε τα crypto και τα NFTs είναι κάτι που βρίσκεται σε εξέλιξη τώρα, δεν είναι απλώς κάτι που θα άλλαζε το μέλλον των συναλλαγών και της επένδυσης.
Σήμερα περίπου 200.000 άνθρωποι στην Ελλάδα έχουν στην κατοχή τους Bitcoins. Είναι ακόμα περισσότεροι όσοι έχουν επενδύσει σε άλλα κρυπτονομίσματα. Το περίεργο είναι ότι ελάχιστοι απ’ όσους ασχολούνται και ρωτάς να σου εξηγήσουν τι είναι και πώς λειτουργούν είναι σε θέση να το κάνουν. Επικρατεί μια ασάφεια όσον αφορά τον τρόπο που δημιουργούνται, το τι σημαίνουν οι όροι που τα συνοδεύουν, το αν είναι νόμιμα ή όχι, αν φορολογούνται. Γι’ αυτό αναζητήσαμε απαντήσεις από τρεις ανθρώπους που ασχολούνται μαζί τους επαγγελματικά, με διαφορετικούς τρόπους.
Το bitcoin ανεβαίνει πολύ. Έχει πέσει μερικές φορές, αλλά η συνολική τάση είναι ανοδική. Αυτό δεν βλέπω να αλλάζει για λίγο καιρό, καθώς η αποδοχή αυξάνεται και γίνεται όλο και πιο mainstream. Θα υπάρξουν πτώσεις στην πορεία, αλλά μακροπρόθεσμα η τιμή θα αυξάνεται ραγδαία.
Ο Paul Democritou είναι επιχειρηματίας, συγγραφέας και vlogger που έγραψε το πρώτο του βιβλίο, το «Success I.Α.Ο.», την περίοδο της περιπέτειάς του με το non-Hodgkin’s λέμφωμα το 2016. Από τότε έχει γράψει και συγγράψει άλλα πέντε βιβλία, μεταξύ αυτών τα «Crypto Factor», «Crypto marketing playbook» και «Crypto Marketing Essentials» και αυτή τη στιγμή γράφει άλλα τρία. Είναι ο συνιδρυτής και συνιδιοκτήτης μαζί με την Art n Roll του BitBullz.io, ενός NFT μετα-σύμπαντος ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Είναι η πρώτη NFT εταιρεία ηλεκτρονικών παιχνιδιών στην Ελλάδα, που πρόσφατα συνεργάστηκε με τον μουσικό Claydee για τη δημιουργία γραφικών για το νέο του βίντεο, η πρώτη φορά που το NFT μετα-σύμπαν εμφανίζεται σε ένα μουσικό βίντεο. Με τα κρυπτονομίσματα ασχολείται από το 2017 και από τότε δουλεύει με εταιρείες στο blockchain παντού στον κόσμο.
— Τι είναι τα κρυπτονομίσματα; Υπάρχει ένας απλός τρόπος να τα περιγράψουμε;
Το κρυπτονόμισμα, είναι ένα ψηφιακό ή εικονικό περιουσιακό στοιχείο, το οποίο λειτουργεί μέσω peer-to-peer δικτύων ως μέσο συναλλαγών, δηλαδή όμως ένα οποιοδήποτε νόμισμα. Το βασικό στοιχείο ενός κρυπτονομίσματος είναι ότι στηρίζεται στις αρχές της κρυπτογραφίας (cryptography), μιας μεθόδου που δεν επιτρέπει σε τρίτα πρόσωπα να έχουν πρόσβαση στην πληροφορία, ενώ το μεγάλο ενδιαφέρον στη βασική του δομή είναι ότι δεν υπάρχει κάποια κεντρική αρχή που το ελέγχει. Τα κυρίαρχα νομίσματα, όπως το δολάριο και το ευρώ, ελέγχονται και καθορίζονται από κεντρικές αρχές, όπως η Κεντρική Τράπεζα, η εκάστοτε κυβέρνηση κ.λπ., ενώ το κρυπτονόμισμα λειτουργεί ως ένα αποκεντρωμένο σύστημα, δίχως τη χειραγώγηση των κεντρικών αρχών.
— Τι είναι το blockchain;
Οι δικτυωμένοι υπολογιστές συντηρούν μια ασφαλή, απαραβίαστη λογιστική καταγραφή των συναλλαγών που ονομάζεται blockchain. Το πρώτο κρυπτονόμισμα που το έκανε αυτό ήταν το Bitcoin. Με απλά λόγια, το κρυπτονόμισμα είναι μια μονάδα συναλλαγής και το blockchain μια λίστα των συναλλαγών μεταξύ ίσων. Το blockchain είναι η καταγραφή που έχει συμφωνηθεί απ’ όλους τους υπολογιστές στα δίκτυα ως η επίσημη καταγραφή των συναλλαγών. Είναι η θεμελιώδης τεχνολογία που κάνει όλα τα κρυπτονομίσματα δυνατά. Υπάρχει μεγάλη συζήτηση γι’ αυτό, αλλά όλα τα κρυπτονομίσματα χτίζονται πάνω στο blockchain. Δεν είναι όλα τα πρότζεκτ στο blockchain κρυπτονομίσματα. Υπάρχουν blockchains για εντοπισμό και ανίχνευση ταυτοτήτων και παραγωγή αγαθών, αλλά ακόμη κι αυτά πρέπει να χρησιμοποιήσουν κάποιου είδους token ως μια blockchain καταγραφή των συναλλαγών.
— Ποια ανάγκη κάλυψε το κρυπτονόμισμα;
Ήταν μια ιδέα του Σατόσι Νακαμότο, του υποτιθέμενου δημιουργού του Bitcoin, του πρώτου κρυπτονομίσματος που βασίζεται στην τεχνολογία blockchain, και ήρθε η στιγμή να υλοποιηθεί. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δουλεύουν αυτήν τη στιγμή στα ψηφιακά νομίσματα. Ο σκοπός του Νακαμότο ήταν να καλύψει την ανάγκη για έμπιστους μεσολαβητές και να σου δώσει τη δυνατότητα να κάνεις αξιόπιστες συναλλαγές χωρίς διπλές δαπάνες (σ.σ. η διπλή δαπάνη είναι ένα πιθανό ελάττωμα σε ένα σύστημα ψηφιακών χρημάτων, στο οποίο το ίδιο νόμισμα μπορεί να δαπανηθεί περισσότερες από μία φορές) ή αναστρέψιμες συναλλαγές (σ.σ. οι συναλλαγές με κρυπτονομίσματα είναι μη αναστρέψιμες, δηλαδή αν στείλουμε νομίσματα κάπου, η συναλλαγή δεν μπορεί να αναστραφεί).
— Πέρα από τρόπος για να πληρώνεις συναλλαγές, ποιες άλλες χρησιμότητες έχουν;
Τα κρυπτονομίσματα ή η τεχνολογία blockchain έχουν πολλές χρησιμότητες. Το Ethereum, για παράδειγμα, χρησιμοποιείται για να δημιουργεί και να εντοπίζει έξυπνες συμβάσεις που μπορούν να εκτελεστούν αυτομάτως, όταν ικανοποιηθούν προσυμφωνημένοι όροι. Είναι λίγο-πολύ όπως ένα αυτόματο μηχάνημα πώλησης, όπου η σύμβαση είναι να σου δίνει τα αγαθά με τα οποία είναι εφοδιασμένο όταν βάζεις τα χρήματά σου σε αυτό. Υπάρχουν πρότζεκτ που χρησιμοποιούν blockchain για να εντοπίσουν ταυτότητες, πρώτες ύλες και αγαθά από την πηγή μέχρι το τελικό προϊόν. Και τώρα έχουμε τα NFT, τα οποία είναι μοναδικά αντικείμενα στο blockchain και όχι όμοια και ανταλλάξιμα, όπως άλλα επενδυτικά αγαθά.
— Πώς ακριβώς λειτουργεί ένα κρυπτονόμισμα;
Πλήθος υπολογιστών σε ιστοτόπους, ιδρύματα κ.α. λειτουργούν, συγχρονίζονται συναινετικά και μοιράζονται ως «δημόσιοι μάρτυρες» τη διατήρηση μιας βάσης δεδομένων ως ένα αξιόπιστο «λογιστικό βιβλίο», το οποίο αποδέχεται κάθε φορά ως αξιόπιστη τελευταία εγγραφή μιας συναλλαγής την πλειοψηφία των ομοειδών καταγραφών.
— Να πούμε με δυο λόγια τι σημαίνουν οι λέξεις crypto, coins, tokens, mining, DAOs και NFTs;
Crypto, δηλαδή cryptocurrency, κρυπτονόμισμα, είναι ένα ψηφιακό νόμισμα που χρησιμοποιεί κρυπτογραφικές μεθόδους ασφάλειας. Coin είναι το νόμισμα που χρησιμοποιεί το blockchain για να ανταμείψει υπολογιστές στο δίκτυο για τη συνεισφορά τους. Token είναι ένα δευτερεύον περιουσιακό στοιχείο που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι προγραμματιστές για να συνδεθούν σε ένα υπάρχον blockchain. Οι κύριες διαφορές είναι ότι τα κρυπτονομίσματα έχουν blockchains, ενώ τα tokens χτίζονται πάνω σε ένα υπάρχον blockchain. Για παράδειγμα, το Ethereum είναι ένα blockchain/κρυπτονόμισμα και το uniswap ένα ανταλλακτήριο κρυπτονομισμάτων που χρησιμοποιεί ένα αποκεντρωμένο πρωτόκολλο δικτύου φτιαγμένο πάνω στο Ethereum, με το uniswap να είναι το token του. Mining ή εξόρυξη είναι ένα κατανεμημένο συναινετικό σύστημα. Ο όρος «mining» («εξόρυξη») χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη διαδικασία επικύρωσης των συναλλαγών που περιμένουν να συμπεριληφθούν στην αλυσίδα των μπλοκ (blockchain technology). Η χρονολογική σειρά των συναλλαγών επιτυγχάνεται μέσω αυτής της διαδικασίας. DAOs (Decentralized Autonomous Organizations), οι αποκεντρωμένοι αυτόνομοι οργανισμοί, είναι πρότζεκτ κρυπτονομισμάτων ή blockchain χωρίς κεντρική διαχείριση ή ιδιοκτησία. NFTs (Non-fungible tokens), σε αντίθεση με τα περισσότερα κρυπτονομίσματα που είναι απολύτως όμοια και ανταλλάξιμα, είναι μοναδικά και μπορούν να έχουν διαφορετικές αξίες. Το καλύτερο παράδειγμα είναι η ψηφιακή τέχνη, όπου το NFT λειτουργεί ως απόδειξη ιδιοκτησίας ή προέλευσης.
— Πώς δημιουργείται ένα κρυπτονόμισμα; Ποιος μπορεί να το φτιάξει;
Τεχνικά, οποιοσδήποτε μπορεί να ξεκινήσει ένα κρυπτονόμισμα, είτε γράφοντας τον κώδικα από την αρχή, είτε χρησιμοποιώντας τα υπάρχοντα στο δίκτυο μοντέλα. Υπάρχουν ακόμα και point and click σάιτ, όπου μπορείς να ξεκινήσεις ένα πρότζεκτ με token σε ένα απόγευμα. Στην πράξη, τα πιο πολλά από αυτά τα νομίσματα δεν έχουν χρησιμότητα ή λόγο ύπαρξης, εκτός και αν μια δυνατή ομάδα από ενδιαφερόμενους επενδύσει σε αυτά. Αλλιώς δεν θα πάνε πουθενά και δεν θα αποκτήσουν καμία αξία.
— Ισχύει ότι το crypto δεν μπορεί να έχει ιδιοκτήτη;
Μερικά crypto projects, όπως τα DAOs, στοχεύουν στο να έχουν αποκεντρωμένη ιδιοκτησία και να είναι δημοκρατικά στην ανάπτυξή τους. Ωστόσο, τα νομίσματα ή τα tokens που παράγονται διατηρούνται και έτσι τα αποκτούν άτομα ή συνεταιρισμοί που κάνουν εξόρυξη στο δίκτυο. Το μόνο αληθινά αποκεντρωμένο κρυπτονόμισμα χωρίς ιδιοκτήτη, εκτός από το πρόσωπο που το κατέχει, είναι το bitcoin.
— Πώς υπολογίζεις την αξία ενός κρυπτονομίσματος;
Κάθε νόμισμα έχει αξία είτε επειδή στηρίζεται από έναν αξιόπιστο τρίτο παράγοντα π.χ. μια κυβέρνηση είτε από έναν χρηματοπιστωτικό οργανισμό που εγγυάται την αξία του. Ή μπορεί να έχει εγγενή αξία και οι άνθρωποι να είναι πρόθυμοι να ανταλλάξουν άλλα επενδυτικά αγαθά γι’ αυτό. Η αξία ενός κρυπτονομίσματος είναι εγγενής, έτσι οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να ανταλλάξουν κάτι γι’ αυτό.
— Τι είναι αυτό που κάνει την αξία του να ανεβαίνει ή να πέφτει; Ποια η διαδικασία;
Σκέψου τις μετοχές και τα μερίδια. Η τιμή τους παρουσιάζει διακυμάνσεις, αν και η υποκείμενη αξία τους, που βασίζεται στην εμπιστοσύνη του καταναλωτή, ίσως να μην έχει αλλάξει. Τα κρυπτονομίσματα είναι κάτι παρόμοιο. Η τιμή τους κυμαίνεται βάση της παροχής και της ζήτησης, η οποία επίσης βασίζεται στις ειδήσεις του τομέα και τις εξελίξεις.
— Ποια είναι πλεονεκτήματα του bitcoin σε σχέση με ένα συμβατικό νόμισμα;
Υπάρχει ένα στοιχείο προσωπικού ελέγχου στα ποσά που επενδύεις στο bitcoin που λείπει από τα παραδοσιακά νομίσματα. Υπάρχει μεγαλύτερο απόρρητο και ελευθερία, αν και αυτό συνοδεύεται από ευθύνες. Κανείς δεν μπορεί να σου πάρει το bitcoin ή να παγώσει τον λογαριασμό σου με αυτά, εκτός κι αν είσαι απρόσεκτος με την ασφάλεια. Επίσης, ενώ το παραδοσιακό νόμισμα υπόκειται στον πληθωρισμό και χάνει αξία, το bitcoin είναι πιο πολύ σαν ψηφιακός χρυσός. Δες τις κυρώσεις στη διαμάχη Ουκρανίας και Ρωσίας και στον Καναδά όταν προσπάθησαν να σταματήσουν το bitcoin!
— Γιατί υπάρχουν τόσο πολλά κρυπτονομίσματα;
Είμαστε ακόμα στις πρώιμες μέρες των ψηφιακών νομισμάτων και υπάρχει ένα στοιχείο Άγριας Δύσης, με πολλή αναζήτηση και ευκαιριακή ανάπτυξη. Με την πάροδο του χρόνου αυτός ο αριθμός των νομισμάτων που υπάρχουν τώρα αναμένεται να μειωθεί.
— Μπορεί ένα κρυπτονόμισμα να αποτύχει; Να μην αποκτήσει ποτέ αξία;
Χιλιάδες έχουν αποτύχει και χιλιάδες ακόμη θα αποτύχουν προτού τα πράγματα να σταθεροποιηθούν. Γι’ αυτό χρειάζεται να ερευνήσεις και να καταλάβεις τι αγοράζεις.
— Ισχύει ότι τα κρυπτονομίσματα χρησιμοποιούνται για παράνομες συναλλαγές;
Ισχύει ότι τα μετρητά χρησιμοποιούνται για παράνομες συναλλαγές;
— Είναι νόμιμο να αγοράζεις κρυπτονομίσματα; Πολύς κόσμος θεωρεί ότι είναι μια παράνομη διαδικασία.
Είναι νόμιμο στις πιο πολλές χώρες.
— Πώς μπορείς να αγοράσεις ένα κρυπτονόμισμα στην Ελλάδα;
Όπως και σε κάθε άλλη χώρα, θα πρέπει να πας σε ένα ανταλλακτήριο και να αγοράσεις από εκεί ή να τα αγοράσεις peer-to-peer από κάποιον με crypto wallet.
— Πόσο ασταθή νομίσματα είναι; Είναι κάποιου είδους τζόγος;
Δεν μπορείς να το αποφύγεις αυτό, οι τιμές των κρυπτονομισμάτων είναι ασταθείς. Εάν δεν ξέρεις τι κάνεις, και δεν κάνεις έρευνα και τεχνική ανάλυση, τότε, ναι, τζογάρεις. Αλλά αυτό ισχύει και στο χρηματιστήριο.
— Τι είναι τα crypto wallets;
Το μέρος όπου φυλάς τα κρυπτονομίσματα. Υπάρχουν hard ή cold πορτοφόλια, στα οποία αποθηκεύεις offline, εκτός δικτύου, είτε σε ένα USB στικάκι είτε γράφοντας τον κωδικό σου κάπου. Υπάρχουν επίσης πολλά πορτοφόλια, τα οποία αποθηκεύουν τους κωδικούς σου των crypto σε μια συνδεδεμένη συσκευή στο desktop ή στον browser σου. Μπορείς, επίσης, να αποθηκεύσεις το crypto σου σε ένα ανταλλακτήριο, αν και η καλύτερη πρακτική θα να το φυλάς με δική σου ευθύνη. Αν χάσεις τους κωδικούς σου, χάνεις και τα crypto σου.
— Είναι αλήθεια ότι αν χάσεις τον κωδικό σου, χάνεις τα λεφτά σου;
Ναι!
— Αν χάσεις το πορτοφόλι σου, τι γίνεται;
Μπορείς να το ανακτήσεις με τον ιδιωτικό σου κωδικό. Αυτό μπορεί να το κάνει οποιοσδήποτε, γι’ αυτό μη μοιράζεστε ποτέ κωδικούς!
— Τι είναι τα ATM Bitcoin και τι μπορείς να κάνεις με αυτά;
Μοιάζουν με τα ΑΤΜ που έχουμε για τα μετρητά. Μπορείς να βάλεις μετρητά και να αγοράσεις bitcoin ή να πουλήσεις τα bitcoin σου και να τραβήξεις μετρητά από αυτά.
— Μπορούν να τα χακάρουν; Και τι γίνεται αν χακάρει κάποιος το κρυπτονόμισμα που έχεις επενδύσει;
Οι άνθρωποι χακάρονται όλη την ώρα και σε αυτή την περίπτωση, εξαιτίας της μη αναστρέψιμης φύσης του blockchain, δεν έχεις τρόπο να ανακτήσεις τα crypto. Οι άνθρωποι είναι απρόσεκτοι με την ασφάλεια και τους «ψαρεύουν», ενώ κλικάρουν links, τους χακάρουν. Γι’ αυτό και είναι καλύτερα να αποθηκεύεις τα κρυπτονομίσματά σου σε ένα hard ή cold πορτοφόλι, που δεν συνδέονται με το ίντερνετ. Ωστόσο, ως επενδυτής crypto ίσως είναι καλύτερα να τα διατηρείς τα σε ένα ανταλλακτήριο επειδή εκεί υπάρχει ασφάλεια και ίσως σε αποζημιώσουν αν χακαριστείς. Αλλά μακροπρόθεσμα καλό είναι να βγεις εκτός ανταλλακτηρίων, επειδή τα ανταλλακτήρια έχουν χακαριστεί στο παρελθόν.
— Ισχύει ότι όλο και περισσότερες τράπεζες, κράτη και οργανισμοί επενδύουν σε κρυπτονομίσματα;
Ναι, όλο και περισσότερες τράπεζες ακολουθούν το ρεύμα. Μερικές χρησιμοποιούν κρυπτονομίσματα για να κάνουν μεταφορές. Κάποιοι οργανισμοί κάνουν το ίδιο. Μερικές χώρες, όπως το Ελ Σαλβαδόρ, το χρησιμοποιούν ως νόμισμα πληρωμών και συναλλαγών. Το Ελ Σαλβαδόρ μοίρασε από τριάντα δολάρια σε bitcoin σε όλους τους πολίτες του.
— Υπάρχουν χώρες όπου έχουν κυκλοφορήσει κεντρικά ψηφιακά νομίσματα από τράπεζες;
Η Eastern Caribbean Central Bank εξέδωσε το DCash, το οποίο έχουν υιοθετήσει αρκετά νησιωτικά κράτη. Πρόσφατα η Κίνα εξέδωσε το δικό της και αρκετές άλλες χώρες δουλεύουν πάνω σε αυτό. Ωστόσο, αυτά δεν είναι αποκεντρωμένα κρυπτονομίσματα. Οι κυβερνήσεις θα έχουν τον πλήρη έλεγχο, ακόμα περισσότερο στα μετρητά, κι αυτό είναι επικίνδυνο γιατί μπορούν να πατήσουν ένα κουμπί, να σε αποκόψουν από τα μετρητά όποτε το θελήσουν και να μην υπάρχει επιστροφή.
— Γιατί να επενδύσει κάποιος αυτήν τη στιγμή σε κρυπτονομίσματα;
Δεν είμαι οικονομικός σύμβουλος και δεν μπορώ να δώσω οικονομική συμβουλή. Για πολλούς ανθρώπους είναι η καλύτερη και η μόνη ευκαιρία να βγάλουν σοβαρά λεφτά στη ζωή τους. Ωστόσο, ποτέ μην επενδύεις ποσά που θα σε επηρεάσουν οικονομικά αν τα χάσεις, όπως και ισχύει με άλλες υποθετικές επενδύσεις. Ωστόσο, οι γνώσεις γύρω από αυτά μπορεί να αποδειχτούν ανεκτίμητες, γιατί επενδύεις στο μέλλον.
— Πώς βλέπεις την αγορά τα αμέσως επόμενα χρόνια;
Όπως τα βλέπεις αν την παρατηρήσεις τα τελευταία δέκα χρόνια. Το bitcoin ανεβαίνει πολύ. Έχει πέσει μερικές φορές, αλλά η συνολική τάση είναι ανοδική. Αυτό δεν βλέπω να αλλάζει για λίγο καιρό, καθώς η αποδοχή αυξάνεται και γίνεται όλο και πιο mainstream. Θα υπάρξουν πτώσεις στην πορεία, αλλά μακροπρόθεσμα η τιμή θα αυξάνεται ραγδαία, κατά τη προσωπική μου γνώμη. Υπάρχουν δύο βασικές πτυχές εδώ, τα κρυπτονομίσματα με coins ή tokens, όπως το bitcoin, και τα NFTs, που είναι μοναδικά και θα απογειωθούν σε μεγάλο βαθμό στο gaming, στους συλλέκτες και στον κόσμο της τέχνης.
Ο Κλοντ Χαλάκ είναι ο επιχειρηματίας που πριν από μερικούς μήνες ανέλαβε τη διαχείριση του ελληνικού κρυπτονομίσματος HNC Coin, μετά τις περιπέτειες που είχε με τον προηγούμενο διαχειριστή του.
— Μιλήστε μας για το HNC. Τι πρέπει να γνωρίζουμε γι’ αυτό, πώς ξεκίνησε, πού βρίσκεται τώρα;
Η αρχική ονομασία του ήταν Hellenic Coin και ξεκίνησε το 2015 ως η πρώτη ελληνική προσπάθεια στον χώρο των κρυπτονομισμάτων και της τεχνολογίας blockchain. Η αρχή, όπως καταλαβαίνετε, έγινε μεσούσης της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και έχει κι αυτό τη σημασία του. Αυτήν τη στιγμή, και έχοντας περάσει από πολλές δυσκολίες και δοκιμασίες, η ομάδα μας έχει αναλάβει από το Νοέμβριο του 2021 τη διαχείριση του πρότζεκτ.
— Έχει ιδιοκτήτη; Ποιος το έφτιαξε και πότε;
Κανένα κρυπτονόμισμα δεν έχει ιδιοκτήτη με τη στενή, παραδοσιακή έννοια του όρου και του όρου. Σαφώς, σε όλα τα κρυπτονομίσματα υπάρχουν κάποια μεγάλα πορτοφόλια (whales wallets), οι λεγόμενοι μεγαλοεπενδυτές, και επίσης κάποια ομάδα που «τρέχει» το πρότζεκτ. Κάθε κρυπτονόμισμα, όπως συμβαίνει και στα υπόλοιπα assets, έχει μακροπρόθεσμους και βραχυπρόθεσμους επενδυτές. Το HNC COIN δημιουργήθηκε από Έλληνες προγραμματιστές τον Φεβρουάριο του 2015, όταν δημιουργήθηκε το πρώτο μπλοκ της αλυσίδας του νομίσματος.
Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα πράγματα, δυστυχώς η Ελλάδα παρακολουθεί με αρκετή καθυστέρηση τις εξελίξεις που συμβαίνουν στον υπόλοιπο κόσμο και δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση και ο κλάδος των κρυπτονομισμάτων και της τεχνολογίας blockchain. Διαπιστώνω, όμως, με μεγάλη μου χαρά ότι ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια έχουν γίνει μεγάλα βήματα και στην Ελλάδα.
— Τι τιμή είχε όταν πρωτοεμφανίστηκε στην αγορά των crypto και τι τιμή έχει τώρα;
Τις πρώτες ημέρες διαπραγμάτευσης το HNC COIN κυμαινόταν περίπου στην τιμή των 0,02 σεντ του δολαρίου και σήμερα στα 0,06 σεντ του δολαρίου. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι τις πρώτες ημέρες τα νομίσματα ήταν ελάχιστα και τώρα που μιλάμε τα κυκλοφορούντα είναι περίπου 93 εκατομμύρια, οπότε μιλάμε για τωρινή κεφαλαιοποίηση της τάξεως των 5,640 εκατομμυρίων δολαρίων. Σαφώς και όλα αυτά τα χρόνια διαπραγμάτευσης στα ανταλλακτήρια το HNC COIN έχει σημειώσει πολλές διακυμάνσεις, όπως όλα τα κρυπτονομίσματα, σε υψηλότερες και χαμηλότερες τιμές από την τρέχουσα. Μην ξεχνάτε ότι η αγορά των κρυπτονομισμάτων δεν κλείνει ποτέ και λειτουργεί 24/7/365, πράγμα που ευνοεί τις μεγάλες διακυμάνσεις.
— Πόσα HNC κυκλοφορούν; Ποιο είναι το max supply και πόσα coins είναι διαθέσιμα για mining;
Αυτήν τη στιγμή τα κυκλοφορούντα νομίσματα είναι περίπου 93 εκατομμύρια, ο μέγιστος αριθμός είναι 100 εκατομμύρια, άρα διαθέσιμα για εξόρυξη είναι περίπου 7 εκατομμύρια HNC COINS.
— Γνωρίζουμε πόσοι άνθρωποι χρησιμοποιούν σήμερα το HNC;
Κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει πόσοι άνθρωποι χρησιμοποιούν κάποιο κρυπτονόμισμα, γιατί καθημερινά γίνονται πολλές συναλλαγές εντός των ανταλλακτηρίων και επίσης αρκετοί επενδυτές διακρατούν τα νομίσματά τους σε διαφορετικές πηγές, π.χ. μερικά σε ανταλλακτήρια, μερικά σε desktop και άλλα σε mobile πορτοφόλια. Αυτό που μπορούμε να υπολογίσουμε είναι ότι υπάρχουν περίπου 6.000 HNC πορτοφόλια.
— Πόσο αξιόπιστο είναι; Γιατί κάποιος να χρησιμοποιεί το HNC;
Έχοντας ως γνώμονα την ασφάλεια και την ταχύτητα συναλλαγών, διαλέξαμε τον δύσκολο δρόμο της δημιουργίας δικής μας αλυσίδας και όχι κάποιου token που βασίζεται σε πλατφόρμες άλλων νομισμάτων. Που σημαίνει ότι υπάρχουν προγραμματιστές που ασχολούνται με τη συντήρηση, παρακολούθηση και αναβάθμιση του blockchain του HNC COIN και δεν έχουμε αφήσει την ασφάλεια στα χέρια άλλων. Το blockchain του HNC COIN είναι βασισμένο σε αυτό του DASH COIN, ενός από τα πιο αξιόπιστα κρυπτονομίσματα στον κόσμο, το οποίο υποστηρίζει συναλλαγές με απίστευτη ταχύτητα μέσω της επιλογής instant send και πλήρους ανωνυμίας μέσω της επιλογής private send. Και με αυτά ακριβώς τα δεδομένα θα συμβουλεύαμε όποιον επιθυμεί να χρησιμοποιεί το HNC COIN, επειδή παρέχουν ασφάλεια, ταχύτητα συναλλαγών, πλήρης ανωνυμία και συνεχής αναβάθμιση της αλυσίδας.
— Τι συνδιαλλαγές μπορεί να κάνει κάποιος σήμερα με το HNC και γιατί θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει, σε σχέση με το συμβατικό νόμισμα;
Αυτήν τη στιγμή μπορεί κάποιος επενδυτής, είτε είναι μακροπρόθεσμος είτε βραχυπρόθεσμος, να ανταλλάξει το HNC COIN με το bitcoin, με το tether και με το ευρώ σε όλα τα ανταλλακτήρια που διαπραγματεύεται το HNC COIN, με σκοπό την αποκόμιση υπεραξιών από τις συναλλαγές και τη διαφορά των ισοτιμιών. Επίσης, μπορεί να διακρατήσει τα νομίσματά του προσβλέποντας σε μια μελλοντική αύξηση είτε της τιμής είτε της αποδοχής του από την πραγματική οικονομία στο πορτοφόλι του, στον υπολογιστή ή στο κινητό του. Όταν η πραγματική οικονομία αρχίσει σιγά-σιγά να αποδέχεται και να αίρει τις οποίες επιφυλάξεις έναντι των κρυπτονομισμάτων, θα μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί και στις εμπορικές συναλλαγές και για αγορά αγαθών και προϊόντων πολύ πιο εύκολα απ’ ό,τι σήμερα. Η τεράστια διαφορά με τα συμβατικά νομίσματα είναι ότι το HNC COIN έχει πλαφόν τα 100 εκατ. νομίσματα, άρα δεν πληθωρίζεται και όσο πιο χρηστικό και αποδεκτό γίνεται από την πραγματική οικονομία, τόσο πιο σπάνιο θα είναι, άρα τόσο πιο πολύ θα αυξάνονται η τιμή του και η αγοραστική δύναμη των κατόχων του. Επίσης, παρακάμπτεται το τραπεζικό σύστημα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και απ’ όσους δεν έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα. Ο κάτοχος HNC COIN έχει τον πλήρη έλεγχο των κεφαλαίων του ανά πάσα ώρα και στιγμή. Θυμηθείτε τα περίφημα capital controls. Μπορεί να κάνει συναλλαγές οποιαδήποτε ώρα και ημέρα χωρίς και με μηδενικές σχεδόν προμήθειες. Όπως αντιλαμβάνεστε, είναι τεράστιες οι δυνατότητες ενός κρυπτονομίσματος, ειδικά ενός ασφαλέστατου και ταχύτατου όπως είναι το HNC COIN.
— Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα νέο νόμισμα;
Οι δυσκολίες είναι τεράστιες, όπως συμβαίνει με καθετί καινούργιο στην αγορά, πόσο μάλλον όταν μιλάμε για κρυπτονόμισμα. Λόγω καχυποψίας, επιφυλακτικότητας για το εάν θα καταφέρει η ομάδα να υλοποιήσει αυτά που αναφέρει στο whitepaper, εάν θα μπορέσει να κρατήσει ζωντανό το πρότζεκτ εν μέσω του πρωτοφανούς ανταγωνιστικού περιβάλλοντος ‒ μην ξεχνάτε ότι σήμερα υπάρχουν περίπου 1.120 coins και περίπου 16.300 tokens παγκοσμίως, οπότε ο καταιγισμός πληροφοριών και διαφορετικών επιχειρηματικών πλάνων είναι τεράστιος. Η τεχνολογία που παρουσιάζει και αντιπροσωπεύει κάθε κρυπτονόμισμα είναι επίσης δύσκολο να ερμηνευθούν και να αξιολογηθούν από τους επενδυτές. Χρειάζεται πίστη, επιμονή, υπομονή και όραμα για να καταξιωθεί ένα κρυπτονόμισμα στην αγορά.
— Ποια είναι η συνολική άποψή σας για την αγορά στην Ελλάδα όσον αφορά τα κρυπτονομίσματα;
Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα πράγματα, δυστυχώς η Ελλάδα παρακολουθεί με αρκετή καθυστέρηση τις εξελίξεις που συμβαίνουν στον υπόλοιπο κόσμο και δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση και ο κλάδος των κρυπτονομισμάτων και της τεχνολογίας blockchain. Διαπιστώνω, όμως, με μεγάλη μου χαρά ότι ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια έχουν γίνει μεγάλα βήματα και στην Ελλάδα. Αρκετοί Έλληνες ασχολούνται και κατανοούν πλέον τα κρυπτονομίσματα και έχουμε και εξαιρετικούς προγραμματιστές blockchain. Αργούμε να ακολουθήσουμε, αλλά καλύπτουμε γρήγορα την απόσταση και είμαι σίγουρος ότι η αύξηση του ενδιαφέροντος για τα κρυπτονομίσματα θα είναι αλματώδης και στην Ελλάδα.
— Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το μέλλον;
Ο βασικός μας στόχος είναι να εισαχθεί το HNC COIN σε όσο περισσότερα ανταλλακτήρια μπορούμε, ώστε να πετύχουμε παγκόσμια αναγνωρισιμότητα, να ακολουθούμε τις εξελίξεις συνεχώς και να αναπτύσσουμε όλο και περισσότερες υποδομές γι’ αυτό, ώστε να επιτύχουμε τον τελικό μας σκοπό, που είναι η αποδοχή του HNC COIN από την πραγματική οικονομία, κάνοντάς το ένα αξιόπιστο μέσο συναλλαγών στην καθημερινότητά μας.
Τι γίνεται από νομικής πλευράς; Είναι τα crypto παράνομα και μπορεί ένας ανήλικος να ασχοληθεί μαζί τους; Τι γίνεται με τη φορολογία τους; Ο Κωστής Δερμιτζάκης, δικηγόρος εξειδικευθείς στα οικονομικά και διαδικτυακά εγκλήματα (BSc, LL.B., LL.M. – London), λύνει τις τις τις απορίες.
— Πολύς κόσμος θεωρεί ότι τα crypto συνδέονται με παράνομη δράση (ίσως και λόγω ονόματος). Είναι νόμιμο να επενδύεις σε crypto;
Ο όρος «crypto», που έχει παγιωθεί διεθνώς και χαρακτηρίζει την αγορά των ψηφιακών νομισμάτων, είναι ένας αρκετά παρεξηγημένος όρος στην Ελλάδα, κυρίως λόγω έλλειψης γνώσεων και ατυχούς σύνδεσής του με την έννοια του «εν κρυπτώ», δηλαδή του κρυφού. Εντούτοις τίποτα το κρυφό και σκοτεινό δεν υποβόσκει και ο όρος αυτός δεν αποτελεί τίποτα παραπάνω από μια απλή σύντμηση του όρου «κρυπτογραφία»-«cryptography», που περιγράφει μια βασική λειτουργία του δικτύου των ψηφιακών νομισμάτων όπου όλες οι συναλλαγές είναι κρυπτογραφημένες προς διασφάλιση της ανωνυμίας και εμπιστευτικότητάς τους. Προσωπικά θεωρώ τον όρο «κρυπτονόμισμα» λίγο αδόκιμο, με την έννοια ότι έχουμε να κάνουμε με αμιγώς ψηφιακά νομίσματα ή, όπως συνηθίζεται να λέγεται, με έναν «ψηφιακό χρυσό», που μάλιστα έχει το προσόν να χαρακτηρίζεται από μια ψηφιακή σπανιότητα. Και όπως ο χρυσός κάποτε αποτελούσε μια άγνωστη έννοια ή/και φοβία στη συναλλακτική καθημερινότητα, έτσι και τα ψηφιακά νομίσματα βρίσκονται ακόμα στη μεταβατική περίοδο καθολικής αποδοχής τους από την κοινωνία, γεγονός αναπόφευκτο κατά τη κρίση μου.
Δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο, τουλάχιστον στη χώρα μας, που να απαγορεύει ρητά με πρόβλεψη κυρώσεων την ενασχόληση κάποιου προσώπου με ψηφιακά νομίσματα με βάση την ηλικία. Ωστόσο, λόγω της διαρκώς αυξανόμενης δημοφιλίας τους, πολλά κράτη έχουν θεσπίσει κανόνες τους οποίους και επιβάλλουν σε πιστοποιημένους μεσάζοντες, στα λεγόμενα κεντροποιημένα ανταλλακτήρια.
Επίσης πολύς κόσμος έχει συνδέσει αποκλειστικά τα ψηφιακά νομίσματα με παράνομη δράση, κρίση εντελώς εσφαλμένη, αν αναλογιστούμε ότι αυτά είναι διαρκώς και απρόβλεπτα κυμαινόμενα σε αξία, γεγονός αν μη τι άλλο οξύμωρο για έναν εγκληματία και τυχόν συγκάλυψη της δράσης του με αυτά, για τον απλούστατο λόγο ότι έχει διακινδυνεύσει ήδη για να αποκτήσει τα κλοπιμαία, οπότε δεν θα αποφάσιζε να τα εναποθέσει σε κάτι το εντελώς ασταθές και αβέβαιο που μπορεί να οδηγήσει σε μείωση ή/και απώλεια του όποιου παράνομου κέρδους του. Ωστόσο, προφανώς και υπάρχουν περιπτώσεις απάτης ή/και ξεπλύματος μαύρου χρήματος, όπως ισχύει για όλα τα διαθέσιμα συναλλακτικά μέσα, που αξιόποινες συμπεριφορές σχετίζονται με ψηφιακά νομίσματα, με την πιο συνήθη αυτή της εκβίασης και απαίτησης λυτρών σε bitcoin.
Παρ’ όλα αυτά, κάτι που αγνοεί ο περισσότερος κόσμος είναι ότι τα ψηφιακά νομίσματα αποθηκεύονται υποχρεωτικά στο σύστημα blockchain (υπεραπλουστευμένα, σε ένα λογιστικό βιβλίο καταγραφής και αποθήκευσης συναλλαγών), το οποίο είναι αποκεντροποιημένο και κυρίως αδιάβλητο και απαραχάρακτο, δηλαδή χωρίς δυνατότητα παρέμβασης και αλλοίωσης. Με απλά λόγια, ό,τι γράφει (στο blockchain) δεν ξεγράφει. Άλλωστε, η ιστορία έχει δείξει ότι και ο πιο ικανός hacker στο τέλος εντοπίζεται.
Συνεπώς, το ότι εν έτει 2022 γίνεται ακόμα λόγος για το αν είναι νόμιμο να επενδύει κανείς σε ψηφιακά νομίσματα είναι εκτός πραγματικότητας και η απάντηση είναι ότι προφανώς και είναι νόμιμο, γι’ αυτό και προηγμένα οικονομικά κράτη όχι μόνο τα επιτρέπουν, έχοντας θεσπίσει και σχετικές νομοθετικές και φορολογικές διατάξεις, αλλά τα έχουν αναγνωρίσει και ως επίσημο συναλλακτικό μέσο.
— Από ποια ηλικία είναι νόμιμο να επενδύεις σε κρυπτονομίσματα; Μπορεί ένας ανήλικος να ασχοληθεί με τα crypto;
Καταρχάς, δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο, τουλάχιστον στη χώρα μας, που να απαγορεύει ρητά με πρόβλεψη κυρώσεων την ενασχόληση κάποιου προσώπου με ψηφιακά νομίσματα με βάση την ηλικία. Ωστόσο, λόγω της διαρκώς αυξανόμενης δημοφιλίας τους, πολλά κράτη έχουν θεσπίσει κανόνες τους οποίους και επιβάλλουν σε πιστοποιημένους μεσάζοντες, στα λεγόμενα κεντροποιημένα ανταλλακτήρια. Αυτά, κατά τη διαδικασία εγγραφής ενός νέου χρήστη, εφαρμόζουν ελεγκτικούς μηχανισμούς και προαπαιτούν την παροχή εκ μέρους του ενός συνόλου προσωπικών πληροφοριών και εγγράφων προς πιστοποίηση και ταυτοποίησή του, το επονομαζόμενο κατά την τραπεζική πρακτική KYC (Know Your Customer – Γνώρισε τον πελάτη σου), όπου, σε περίπτωση μη συμπλήρωσης των 18 ετών, η αίτηση προς εγγραφή απορρίπτεται.
Βεβαίως, θα ήταν ουτοπικό να δεχτούμε ότι ένας ανήλικος δεν μπορεί να αποκτήσει ή/και να ασχοληθεί γενικώς με τα ψηφιακά νομίσματα γιατί, πέραν των κεντροποιημένων ανταλλακτηρίων, όπου υπάρχουν περιορισμοί, υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι που μπορεί κάποιος να αποκτήσει χωρίς περιορισμούς ψηφιακά νομίσματα, είτε μέσω videogames, που ως επιβράβευση (reward) προσφέρουν ψηφιακά νομίσματα, είτε μέσω της παρεχόμενης εργασίας κάποιου [π.χ. προγραμματιστές ή/και εκσκαφείς (miners) που δημιουργούν εκ του μηδενός ψηφιακά νομίσματα], είτε μέσω κατ’ ιδίαν παράδοσής τους από κάποιον τρίτο ή/και φυσικά μέσω μη αποκεντροποιημένων ανταλλακτηρίων, όπου εκεί διατηρείται πλήρως η ανωνυμία και δεν υποχρεώνονται, τουλάχιστον ακόμη, σε εφαρμογή ελεγκτικών μηχανισμών.
— Πόσο ασφαλής τρόπος επένδυσης είναι και ποιους κινδύνους έχει;
Σε μια αγορά με διαρκώς κυμαινόμενες αξίες το μόνο ασφαλές κριτήριο για συναγωγή συμπερασμάτων είναι η ιστορία. Ανατρέχοντας στο παρελθόν από πέντε έως και δώδεκα έτη (όταν και πρωτοξεκίνησε αυτή η αγορά), μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κανείς ότι στην πλειονότητα των σοβαρών ψηφιακών νομισμάτων μόνο κερδισμένος βγήκε μακροπρόθεσμα όποιος ασχολήθηκε με την επένδυση των χρημάτων του σε αυτά.
Ωστόσο, όπως σε κάθε ευμετάβλητη αγορά, έτσι και στα ψηφιακά νομίσματα υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι. Η ειδοποιός διαφορά έγκειται στον τρόπο που κάθε πρόσωπο επενδύει τα χρήματά του. Βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει αν αυτό είναι το μέλλον της οικονομίας. Αυτό που με σιγουριά μπορώ να αναφέρω είναι ότι αργά ή γρήγορα η τεχνολογία blockchain θα εφαρμοστεί σε πάρα πολλές πτυχές της καθημερινότητας, με τα παραδείγματα της χρήσης αυτής της τεχνολογίας να μην περιορίζονται προφανώς στα ψηφιακά νομίσματα αλλά να εκτείνονται σε πλήθος δραστηριοτήτων, π.χ. από τη διενέργεια ψηφοφορίας και την κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων μέχρι και πολλές άλλες καθημερινές διοικητικές και εμπορικές λειτουργίες. Με απλά λόγια, θεωρώ αναπόφευκτο η τεχνολογία blockchain να υποκαταστήσει σε πλήθος παραδοσιακών συναλλαγών την παρεμβολή τρίτων-μεσαζόντων λόγω της ιδιαιτερότητας που έχει να τις διεξάγει με ελάχιστο κόστος μέσω των έξυπνων συμβολαίων (smart contracts).
Ως προς το ζήτημα της ασφάλειας, το σύστημα αποθήκευσης των ψηφιακών νομισμάτων κάποιου (blockchain) παραμένει μέχρι σήμερα αδιάβλητο και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την ασφάλειά του. Παρ’ όλα αυτά, ο τρόπος διαφύλαξης των ψηφιακών νομισμάτων κάποιου ποικίλλει και τούτο διότι εναπόκειται στα μέτρα ασφαλείας και προστασίας που κάθε επενδυτής παίρνει. Συγκεκριμένα, παρέχονται εναλλακτικοί τρόποι διαφύλαξης των ψηφιακών νομισμάτων, είτε μέσω του ίδιου του κατόχου με αποθήκευση των νομισμάτων του σε ιδιωτικά ψηφιακά πορτοφόλια (digital wallets) που συνδέονται στο σύστημα blockchain και στα οποία δυνατότητα πρόσβασης έχει αποκλειστικά ο ίδιος ο κάτοχος, είτε μέσω τρίτου-μεσάζοντα και συγκεκριμένα των ανταλλακτηρίων, όπου εκεί βεβαίως υπάρχει ο κίνδυνος της εξαπάτησης του τρίτου αυτού μέρους. Διαχρονικά, δε, έχουν υπάρξει περιστατικά hacking λογαριασμών αυτών των ανταλλακτηρίων και απόσπασης των ψηφιακών νομισμάτων επί ζημία των χρηστών. Η ιστορία έχει δείξει ότι ο πιο ασφαλής τρόπος διαφύλαξης είναι κάθε κάτοχος να έχει αποκλειστική εποπτεία και έλεγχο των νομισμάτων του χωρίς την παρεμβολή κάποιου τρίτου, διότι, όπως λέγεται «not your keys, not your coins» (όπως δεν μοιράζεσαι τα κλειδιά σου, δεν μοιράζεσαι ούτε τα νομίσματά σου).
Αυτό στο οποίο οφείλω να επιστήσω τη προσοχή όλων είναι ότι, εν αντιθέσει με το εξωτερικό, όπου υπάρχουν αρμόδια επενδυτικά γραφεία με σχετικές άδειες, στη χώρα μας, εξ όσων γνωρίζω, δεν υπάρχει κάποιος κρατικός φορέας που είτε να παρέχει κατάρτιση και πιστοποίηση γνώσεων πάνω σε επενδύσεις ψηφιακών νομισμάτων είτε να εκδίδει σχετική άδεια ασκήσεως επαγγέλματος προς παροχή επενδυτικών συμβουλών, συνεπώς θα πρέπει να είμαστε ιδιαιτέρως επιφυλακτικοί με όποιον ισχυρίζεται ότι έχει τον τρόπο και το know how για να μας προσπορίσει κέρδη.
Για τον λόγο αυτό, όπως μπορεί άλλωστε να διαπιστώσει κάποιος σε διάφορα βίντεο που κυκλοφορούν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πριν από τη σύσταση ή παροχή συμβουλών εκ μέρους κάποιου «ειδικού» επί ψηφιακών νομισμάτων, πάντα στην αρχή γίνεται λόγος περί αποποίησης ευθύνης και αναφέρεται ότι οι όποιες παρεχόμενες συμβουλές δεν συνιστούν επενδυτικές προτροπές, προφανώς προς διασφάλιση αυτών των ατόμων έναντι τυχόν εγειρόμενων ποινικών ή/και αστικών αξιώσεών σε βάρος τους από κάποιον που τους εμπιστεύτηκε, επένδυσε και εν τέλει έχασε.
— Υπάρχει παρόμοιος «κίνδυνος» με τα NFTs;
Στο ίδιο πλαίσιο με τα ψηφιακά νομίσματα μπορεί να γίνει λόγος και για τα NFTs, που μάλιστα είναι και ιδιαιτέρως δημοφιλή σε νεαρές ηλικίες λόγω των εικαστικών σχεδίων (ψηφιακές ζωγραφιές) που συχνά τα συνοδεύουν. Η βασική διαφορά τους με τα παραδοσιακά tokens, όπως στην περίπτωση των ψηφιακών νομισμάτων, εντοπίζεται στο γεγονός ότι αυτά είναι ανομοιογενή μεταξύ τους, εν αντιθέσει με τα ψηφιακά νομίσματα που διακρίνονται από ομοιογένεια. Για παράδειγμα, ένα bitcoin δεν διαφέρει σε τίποτα από ένα άλλο bitcoin, ενώ ένα NFT δεν έχει καμία σχέση με ένα άλλο. Και τα NFTs βεβαίως, όπως και τα ψηφιακά νομίσματα, χρησιμοποιούν την τεχνολογία blockchain για να πιστοποιηθεί ότι ανήκουν πνευματικά σε κάποιον. Στην πράξη, η αγορά των NFTs θυμίζει σε κάποιον βαθμό την παραδοσιακή δημοπρασία έργων τέχνης και ο λόγος είναι ότι αυτά σχετίζονται με την κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων εκ μέρους κάποιου δημιουργού.
Τυχόν κίνδυνος που μπορεί να προκληθεί από την ενασχόληση κάποιου με τα NFTs εντοπίζεται στην όποια υπεραξία ενός δημιουργήματος μπορεί να αποφασίσει να πληρώσει, χωρίς αυτή η απόφασή του να είναι προϊόν κάποιας ψευδούς παράστασης προς αυτόν. Δηλαδή σε περίπτωση που προσωπικά έχω κοστολογήσει το σημερινό άρθρο στο 1.000.000 ευρώ για να το αποκτήσεις και να μπορείς να το διαβάζεις ή να το μεταπωλήσεις και εν τέλει, λόγω της υψηλής τιμής του, θεωρήσεις ότι έχει την ανάλογη αξία και αποφασίσεις να το αγοράσεις, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η κοστολόγησή μου σε παραπλάνησε, διότι το ότι προέβης σε αγορά ήταν προϊόν δικής σου βούλησης. Με απλά λόγια, ο μόνος κίνδυνος είναι κάποιος να υπερεκτιμήσει την αξία κάποιου έργου.
Πάντως, η κατηγορία των NFT, πέραν της όποιας επενδυτικής τους υπηρεσίας, προσφέρει μια άκρως καινοτόμα και αξιόλογη λειτουργία, ιδίως ως προς το ζήτημα της κατοχύρωσης πνευματικών δικαιωμάτων που κάποιος επιθυμεί να κατοχυρώσει ιστορικά και χρονολογικά για ένα δημιούργημά του χωρίς να χρειάζεται να απευθυνθεί σε μια δισκογραφική εταιρεία, ή έναν εκδοτικό οίκο, ή στο εκάστοτε υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, και απευθύνεται περιπτώσεις καλλιτεχνικών, επιστημονικών και βιομηχανικών έργων (π.χ. ένα μουσικό έργο, μια ζωγραφιά, ένα βιβλίο, μια συνταγή κ.λπ.).
— Τι φορολογικές υποχρεώσεις έχει κάποιος που έχει επενδύσει σε crypto; Τι γίνεται αν δεν δηλώσεις τα crypto που έχεις; Μπορούν να σε βρουν; Πώς φορολογούνται;
Μια αναφορά επιβάλλεται και ως προς το εγχώριο φορολογικό μας καθεστώς και τούτο διότι η περίπτωση παραμένει κατά τι θολή λόγω και της έλλειψης της απαραίτητης τεχνογνωσίας, προσωπικού και μηχανισμών εκ μέρους των φορολογικών μας Αρχών. Ωστόσο, η αρμόδια Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και το υπουργείο Οικονομικών έχουν προβεί κατά καιρούς σε συστάσεις και διευκρινίσεις σε όσους ασχολούνται με επενδύσεις σε ψηφιακά νομίσματα. Συγκεκριμένα, αποτελεί φορολογική υποχρέωση η δήλωση των κερδών κάποιου προσώπου στην αρμόδια ΔΟΥ με επιβολή φόρου της τάξεως του 15%. Αν αναλογιστεί κανείς το πράγματι το χαμηλό ποσοστό φόρου, θα ήταν αφελές για κάποιον να μη συμμορφωθεί σε αυτή την υποχρέωση. Παρ’ όλα αυτά, απαραίτητη πρακτική προϋπόθεση για να πραγματοποιηθεί η συγκεκριμένη φορολόγηση είναι το εκάστοτε υπόχρεο πρόσωπο να έχει προβεί σε ρευστοποίηση των κερδών του. Πάντως, πρέπει να σημειωθεί ότι τα κεντροποιημένα ανταλλακτήρια που διατηρούν χρήματα επενδυτών υπέχουν και αυτά υποχρέωση γνωστοποίησης στοιχείων στις αρμόδιες φορολογικές και ανακριτικές Αρχές, εφόσον τους ζητηθούν.
— Ισχύει ότι η ηλεκτρονική απάτη έχει γνωρίσει ραγδαία άνοδο από την έναρξη της πανδημίας;
Η πανδημία έχει πράγματι προκαλέσει ραγδαία αύξηση της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, με αποτέλεσμα να έχουν εντατικοποιηθεί και οι απόπειρες ηλεκτρονικής απάτης, ιδίως σε ό,τι αφορά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η πιο συνήθης περίπτωση ηλεκτρονικής απάτης είναι αυτή του «κοινωνικού ψαρέματος» («social phishing»), όπου εκεί πολλοί κυβερνοεγκληματίες, εκμεταλλευόμενοι την παροχή στοιχείων αναζήτησης εκ μέρους διαφόρων επιχειρήσεων για κερδοσκοπικούς σκοπούς, αποσπούν πληροφορίες και επιτίθενται σε άτομα που μέσω κάποιας αναζήτησής τους στο Διαδίκτυο εμφανίζουν μια ροπή ή ένα ενδιαφέρον π.χ. προς τα ψηφιακά νομίσματα, άρα μπορούν εύκολα να υποκύψουν σε μια προσέγγιση. Γι’ αυτό και η συμβουλή μου είναι να είμαστε ιδιαιτέρως προσεκτικοί σε διαφημίσεις που μας υπόσχονται υπερπολλαπλάσια των κεφαλαίων μας κέρδη και να μη γνωστοποιούμε για κανέναν λόγο προσωπικούς μας κωδικούς και στοιχεία διότι, αν τα ψηφιακά μας νομίσματα απομακρυνθούν από εμάς, είναι ιδιαιτέρως δύσκολο να μας επιστραφούν και, όπως είναι γνωστό: «If something is too good, is probably a scam» (εάν κάτι είναι πολύ καλό, πιθανότατα είναι απάτη).
