Αλητείες

ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΕΛΙΟ ΚΟΥΛΟΓΛΟΥ

Η ελληνική δημοσιογραφία είναι να την κλαίνε οι ρέγκες. Δεν είναι μόνο ότι απέκρυψε ή έχασε την είδηση του 21ου αιώνα –ότι η χώρα χρεοκοπεί και όπου να’ ναι η Τρόικα έρχεται– με αποτέλεσμα εφημερίδες και περιοδικά να κατρακυλούν, ακόμα κι όταν μοιράζουν στους ιθαγενείς μπιχλιμπίδια, ή τα τηλεοπτικά δελτία να σπάνε όλα τα ρεκόρ αναξιοπιστίας. Δεν είναι μόνο ότι οι περισσότεροι δημοσιογράφοι, από αυτούς που δίνουν τον τόνο, κανακεύουν τους ισχυρούς και περιφρονούν τους αδύνατους, δεν λένε ποτέ όχι στα αφεντικά και στις κάθε λογής εξουσίες, παίζουν ανενδοίαστα πολιτικά παιχνίδια (δεν υπάρχει καμία άλλη χώρα που στα δελτία ειδήσεών της να εμφανίζονται ρεπόρτερ οι οποίοι παπαγαλίζουν τις επίσημες θέσεις των κομμάτων που δήθεν «καλύπτουν») ή εκτελούν και συμβόλαια σαν κοινοί δολοφόνοι με πένα. Είναι και ότι καταστρέφουν ό,τι καλό πάει να γίνει.

Τελευταία, αποφάσισαν να πυροβολήσουν και τα ντοκιμαντέρ. Στο πρόσφατο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης παρουσιάστηκε ένα φιλμ (Στο Νήμα) του οποίου οι δημιουργοί είχαν εξασφαλίσει απρόσκοπτη πρόσβαση στην προεκλογική εκστρατεία του Αλ. Τσίπρα ανάμεσα στις πρώτες και τις δεύτερες εκλογές του 2012, καταγράφοντας τις σκέψεις, τις αντιδράσεις και τα συναισθήματα του επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ αλλά του επιτελείου του. Είναι ένα είδος ντοκιμαντέρ στη σχολή του cinema verité που καταγράφει, χωρίς να σχολιάζει άμεσα, τη δραστηριότητα των ανθρώπων που παρακολουθεί. Συχνά «πρωταγωνιστούν» και πολιτικοί σε χώρες όπου οι τελευταίοι δεν νομίζουν ότι έχουν πιάσει τον Πάπα από τα γεννητικά όργανα ή δεν φοβούνται ότι θα τους προδώσει και o ίσκιος τους.

Στις ΗΠΑ το είδος εμφανίστηκε στην προεκλογική εκστρατεία του 1960 (τότε, δηλαδή, που οι κινηματογραφικές κάμερες είχαν γίνει πιο ελαφριές, μπορούσαν να μετακινούνται αλλά και να γράφουν ήχο), αλλά το πιο γνωστό παράδειγμα είναι το περίφημο Τhe war room: κατέγραφε για περισσότερο από έναν χρόνο τη ζωή και τη δράση των δύο πολιτικών συμβούλων (Τζέιμς Κάρβιλ και Τζωρτζ Στεφανόπουλος) και της ομάδας τους που κατάφεραν να νικήσουν την αδίστακτη προπαγανδιστική μηχανή του μπαμπά Μπους στις εκλογές του 1992, αναδεικνύοντας για πρόεδρο τον Μπιλ Κλίντον.

Στην ελληνική περίπτωση, οι δύο σκηνοθέτες είχαν εξασφαλίσει την πρόσβαση στον Αλ. Τσίπρα με τον όρο ότι θα άφηναν απ’ έξω την οικογένειά του και ο τελευταίος είχε δεχθεί να προβληθεί η ταινία χωρίς να περάσει από την έγκρισή του. Η εκλογική μάχη του 2012 ήταν, έτσι κι αλλιώς, συναρπαστική και ήταν η πρώτη φορά που ένας πολιτικός αρχηγός δεχόταν να συμμετέχει σε κάτι παρόμοιο. Nα επιτέλους ένα θέμα για το οποίο οι Έλληνες δημοσιογράφοι θα μπορούσαν να κάνουν ρεπορτάζ: πώς ήρθε η ιδέα στους δημιουργούς, πώς εξασφάλισαν πρόσβαση και κατάφεραν τον Τσίπρα; Ήταν δύσκολα τα γυρίσματα; Υπήρξαν συγκινητικές στιγμές ή άλλες από τις οποίες αποκλείστηκαν; Toυς ζητήθηκε να αφαιρέσουν κάποιες σκηνές; Θα το συνεχίσουν; Το πρότειναν ή θα το προτείνουν σε κανέναν άλλο πολιτικό αρχηγό; Αλλά η συνήθεια είναι δεύτερη φύση: προτίμησαν τη γαργαλιστική πλευρά, παίζοντας και κανένα πολιτικό παιχνίδι.

Ένα προβληματάκι είναι ότι δεν είχαν δει το ντοκιμαντέρ. Έτσι κι αλλιώς, οι περισσότεροι δεν έχουν δει ούτε ένα στη ζωή τους. Άντε, κανένα στην τηλεόραση οι πιο… μορφωμένοι. Θα σκότωναν και τη μάνα τους για να έχουν ένα αντίγραφο, αλλά δεν υπήρχε. Έτσι, πήραν ένα κείμενο συντάκτη της LifO που το είχε δει και κατόπιν αυτοσχεδίασαν: απομόνωσαν την αναφορά του κειμένου (όχι του φιλμ, χωρίς δηλαδή να έχουν βεβαιωθεί ότι το κείμενό ήταν ακριβές) για μια σκηνή όπου ο Τσίπρας και το επιτελείο του παρακολουθούν την επίθεση Κασιδιάρη εναντίον Κανέλλη στην τηλεόραση και προσπάθησαν να βγάλουν από τη μύγα ξύγκι. Πήγε να το αναλάβει η νεοδημοκρατική μονταζιέρα της Συγγρού, αλλά δεν της βγήκε, κι ύστερα ανέλαβε η Λιάνα Κανέλλη: ούτε αυτή το είχε δει, αλλά ανήκει στην ίδια σχολή «δημοσιογραφίας». Αμέσως μετά στην ταινία ο Τσίπρας μιλάει με τη Δούρου για το επεισόδιο και της λέει «έλα, μανάρι μου»: δημιούργησαν ολόκληρο θέμα για μια έκφραση που συνηθίζεται ανάμεσα σε δύο συνεργάτες. Δηλαδή οι πολιτικοί πρέπει να είναι κάτι μονοκόμματοι, απάνθρωποι τύποι που πρέπει συνεχώς να είναι κολλημένοι με την πλάτη στο τοίχο για να αποφύγουν την πισώπλατη μαχαιριά; Ποιος άλλος πολιτικός θα δεχθεί να πάρει μέρος σε μια ανάλογη ταινία, όταν κινδυνεύει να γίνει θέμα ακόμα και μια γκριμάτσα του;

Tην Κυριακή, μια άλλη εφημερίδα κατηγόρησε πρωτοσέλιδα τη Ζωή Κωνσταντοπούλου επειδή η μητέρα της τη δήλωνε παλιότερα στο ασφαλιστικό της ταμείο προκειμένου να κονομήσει 28 (αριθμός 28) ολόκληρα ευρώ τον μήνα: στη πραγματικότητα, επρόκειτο για λάθος του ταμείου που αφορούσε 400 ασφαλισμένους, αλλά εκεί θα κολλήσουν τώρα; Μάλιστα, η μητέρα της Κωνσταντοπούλου –δημοσιογράφος η ίδια, αλλά γιατί να τη ρωτήσουν– είχε καταθέσει ένσταση στο ταμείο για το λάθος! Γιατί να τους απασχολήσουν όλα αυτά; Την ώρα που ξεπουλιέται η χώρα, δεν είναι η καλύτερη –και προσφορότερη– εποχή για να εκτελέσεις συμβόλαια;